Symbolen op graf, kerkhof, begraafplaats

De dood en de begrafenis of crematie is door de eeuwen heen al omgeven geweest met rituelen en symbolen. Ook op begraafplaatsen worden veel symbolen gebruikt, als grafornamenten en grafmonumenten maar ook op de begraafplaats zelf. Wanneer u op een begraafplaats of kerkhof loopt ziet u uiteenlopende grafsymbolen die zeker aan de tijd gebonden zijn. Vroeger gebruikte men veel traditionele symbolen maar tegenwoordig worden meer eigentijdse symbolen gebruikt en soms zelfs complete kunstwerken van marmer of glas. Tegenwoordig worden ook symbolen gebruikt die het beroep of de liefhebberij van de overledene symboliseert. Veel van deze symbolen staan voor zowel rouw, hoop, gedenken, herdenken, geloof, troost en liefde. Sommige symbolen worden al vele eeuwen gebruikt en komen voort uit traditie en het geloof, bij sommige graven is de betekenis soms zeer persoonlijk. Wanneer ik rondloopt op een begraafplaats of kerkhof kan ik soms zeer onder de indruk raken van de enorme liefde die graven soms uitstralen en de soms enorme tragedie in combinatie met hoop en liefde die op een grafsteen of grafmonument af te lezen is. Op deze pagina probeer ik de betekenis van enkele veelgebruikte symbolen op begraafplaatsen te beschrijven en de betekenis te verklaren. De afbeeldingen op deze pagina zijn afkomstig van fotos die gemaakt zijn door mijzelf op enkele Nederlandse begraafplaatsen. Vriendelijke groet, Hein Pragt.

Adelaar grafsymbool

De adelaar is als de koning van de vogels en zodoende het symbool van de heerser, macht en weerbaarheid. In de oudheid liet men bij de crematie van een keizers een adelaar opvliegen wat de opgaande ziel van de aarde symboliseerde. Ook is de adelaar het symbool van de evangelist Johannes en het symbool van de op de kerk neerdalende genade van de geest.

Afgebroken zuil grafsymbool

Soms ziet men een kleine afgebroken zuil op een graf staan en dit symboliseert vaak het plotseling afgebroken leven. Op de zuil komen soms teksten voor of datums en de zuil kan versiert zijn met een uitgehakte slinger van bloemen, bladeren en vruchten.

Anker als grafsymbool

Het anker is het algemene symbool van hoop. In de Christelijk cultuur staat het voor de hoop in Jezus Christus. Dit symbool was ook het embleem van Sint Clement, de Bishop van Rome die volgens de overlevering vastgebonden aan een anker in zee geworpen werd.

Anker, hart en kruis symbool

Dit is het symbool van de belangrijkste Christelijke deugden, geloof, hoop en liefde en staat het voor standvastigheid, vastberadenheid en trouw. Als Christelijke symbool wordt er de band met Christus mee aangegeven. Het is ook het symbool voor zeelieden.

Alpha Omega grafsymbool

Dit symbool staat voor de Griekse letters Alfa en Omega wat uit het Christendom komt en wat Jezus almacht symboliseert. Alfa en Omega zijn de eerste en de laatste letter van het klassieke Griekse alfabet en staan zo ook symbool voor het begin en het einde.

Biddende handen grafsysmbool

Biddende handen symboliseren meestal aan dat de overledene een Christen was.

Boek als grafsysmbool

Het opengeslagen boek duidt vaak op de band van de overledenen met de Bijbel als het boek der boeken. Ook kan het een verwijzing zijn naar het boek waarin alle daden opgetekend zijn en een vouw in de bladzijde of een boekenlegger geeft meestal aan dat deze persoon plotseling overleden is.

Duif als grafsysmbool

De duif is het symbool voor vrede maar ook een verwijzing naar eenvoud, zuiverheid en onschuld. De duif met de olijftak in de bek is het symbool van de goede tijding en van de vrede. De duif is ook het symbool van de Heilige Geest en zittend op de grafsteen symboliseert de duif de ziel van de overledene die krachten verzameld voor zijn reis naar de hemel. Ook staat de duif symbool voor de verloste ziel van de overledene.

Engel als grafsysmbool

De engel is het het symbool van de bemiddelaar tussen het aardse en het hemelse en als zodanig een boodschapper van God. Een engeltje met vleugels komt vaak voor op Christelijke kindergraven en het symboliseert het onschuldige kind dat als engel naar God vliegt.

IHS grafsysmbool

De symbolische betekenis van het monogram IHS wordt vaak verklaard met de beginletters van "Iesus hominum salvator" wat staat voor "Jezus de redder der mensen" of "in hoc salis" wat staat voor "hierin ligt de zaligheid". IHS zijn ook de eerste drie letters van het Griekse woord (IHSOYS) dat Jezus betekent. Een andere verklaring is "In hoc signo" wat staat voor "In dit teken zult gij overwinnen". IHS kan men ook vinden op kerkgevels, biechtstoelen en bidprentjes en het monogram werd in het verleden veel gebruikt door de welgestelde katholieke orde der Jezuïeten.

Handen als grafsysmbool

Dit is het symbool van liefde, trouw en de verbondenheid tussen man en vrouw.

PAX grafsysmbool

Pax betekent vrede in het Latijn en het is het symbool van Christus die de vrede op aarde bracht.

Ringen als grafsysmbool

De ring is het symbool voor de oneindigheid en zo ook het symbool van de oneindigheid van de liefde. Twee ringen in elkaar symboliseren de eeuwige verbondenheid van twee mensen.

RIP grafsysmbool

De afkorting staat voor het Latijnse requiescat in pace (rust in vrede) en het is een veelgebruikt symbool op grafzerken. Vaak wordt gezegd dat de letters rest in peace betekenen maar dit is historisch gezien niet juist, hoewel de betekenis dezelfde is en de beginletters ook.

Visje als grafsysmbool

Dit symbool is afgeleid van het Griekse woord voor vis (Ichtus) wat verwijst naar Jezus Christus. De eerste Christenen gebruikten het in de tijd dat het Christendom nog verboden was als teken om zich als Christen kenbaar te maken. Zij tekenden een visje met hun voet in het zand of met krijt op de muur.

Vlinder als grafsysmbool

De vlinder is het symbool van de onsterfelijke ziel, de cyclus rups, pop, vlinder staat symbool voor de drie stadia die de menselijke ziel doorloopt zijnde het leven, de dood en de wederopstanding. Ook staat de vlinder symbool voor de kortstondigheid van het leven vanwege zijn teerheid en korte levensduur.

XP grafsysmbool

Dit symbool heet ook wel het labarum en staat voor de Griekse letters X (chi) en P (rho) die de eerste letters van Christus vormen. Volgens een andere traditie zijn het de Griekse equivalenten van de beginletters van het Latijnse Christus Rex wat staat voor "Christus is Koning". In combinatie met het kruis is het een symbool voor de kruisiging en opstanding van Christus.

XPAO grafsysmbool

Dit symbool is de samenvoeging van de Griekse letters X (chi) en P (rho) die de eerste letters van Christus vormen in combinatie met de Griekse letters Alfa en Omega wat uit het Christendom komt en wat Jezus almacht symboliseert en Alfa en Omega zijn de eerste en de laatste letter van het klassieke Griekse alfabet en staan zo ook symbool voor het begin en het einde.

Boeken over de betekenis van symbolen

symbolen boek 1 Dit boek is één van mijn favoriete boeken, op zijn vele reizen rond de wereld raakte Desmond Morris gefascineerd door de magische krachten die mensen aan alle mogelijke voorwerpen toekennen. Hij begon mascottes en amuletten te verzamelen en de achtergrond ervan te bestuderen. Hieruit is dit prachtige boek ontstaan.

symbolen boek 2 Ook dit boek staat prominent in mijn boekenkaast, alle culturen en religies kennen mythische verhalen die doorspekt zijn met symbolen. Bij de oude Egyptenaren, de Kelten en de Maya's, in het boeddhisme, christendom en taoïsme: de diversiteit aan symbolen is indrukwekkend. Ze vertellen waar we vandaan komen, waarom we op aarde zijn en waar we op mogen hopen.

Last update: 15-02-2021

Disclaimer: Hoewel de heer Pragt de informatie beschikbaar op deze site met grote zorg samenstelt, sluit hij alle aansprakelijkheid uit. Op de artikelen van de heer Pragt rust auteursrecht, overname van tekst en afbeeldingen is uitsluitend toegestaan na voorafgaande schriftelijke toestemming. Heinpragt.com is ingeschreven bij de KvK onder nummer: 73839426 en is gevestigd in Veenendaal. Lees hier de privacyverklaring van deze site. Voor informatie over adverteren op deze site kunt u contact opnemen met: (mail@heinpragt.com).