Egyptische symbolen, betekenis en herkomst.

Al mijn hele leven bestudeer ik de herkomst en betekenis van symbolen en ik bezit ook een groot aantal boeken over dit onderwerp. Veel symbolen vinden hun oorsprong in het oude Egypte wat niet verwonderlijke is omdat de beschaving van het oude Egypte teruggaat tot zeker 3300 voor Christus. Deze beschaving ging pas ten onder in 332 voor Christus, na de verovering van Egypte door Alexander de Grote. De nadruk lag bij de Egyptenaren vooral op het cyclische karakter van het leven en niet op het lineaire wat we ook weer terug kunnen vinden in de vele symbolen, tempels en piramides die deze grootse beschaving naliet. Veel van deze symbolen zijn ook in een andere context op deze site te vinden, aangezien het om veel symbolen gaat vond ik het welk interessant om ze alsnog op één thema pagina te bundelen. Vriendelijke groet, Hein Pragt.
Op de inhoud van deze pagina rust copyright © Hein Pragt.

De betekenis van Egyptische symbolen

Ankh symbool

ahnk kruis sysmbool Het ankh of hengselkruis (Lat. crux ansata), is een oud Egyptisch symbool dat 'leven' betekent. Het kan als T-vormig taukruis opgevat worden, met bovenaan een lus die als handvat dient. Het wordt daaraan door goden als de levensschenkende stralen van de zon aan de mensen voorgehouden, maar ook wel afzonderlijk afgebeeld op beeldwerk dat het overleven van de lichamelijke dood voorstelt. In vroeg Christelijk tijd werd in Egypte het ankhkruis als symbool van het eeuwige leven gezien. Omdat de vorm ook wel iets weg heeft van een sleutel wordt hij ook wel levens- of Nijlsleutel genoemd, als embleem wordt hij wel gebruikt door esoterische groeperingen. Aangenomen wordt dat het verwant is aan het kruis van de christenen, hoewel het Ankh kruis eeuwen ouder is. www.heinpragt.com
Naar symbolen index pagina

Ankh Djed Was symbool

Ankh Djed Was sysmbool De combinatie van de drie belangrijkste symbolen van het Oude Egypte (het Ankh kruis, de Djed staf en de Was scepter) komen samen vaak voor in allerlei Egyptische kunstwerken, van amuletten tot architectuur. Ook werden ze vaak gecombineerd in inscripties en op sarcofagen. Samen vertegenwoordigen ze de drie eeuwige waarden, het Ankh kruis vertegenwoordigde het leven, de Djed staf de stabiliteit en de Was scepter de macht. www.heinpragt.com
Naar symbolen index pagina

Bes symbool

bes symbool Een afbeelding van de bescherm demon Bes uit het oude Egypte. Het symbool dient als bescherming tegen de boze blik, magie en gevaarlijke dieren. Bes werd voorgesteld als een gedrongen dwergachtige gedaante met een verwrongen gezicht en spitse dierlijke oren met vaak het lid in rectie. Bes is ook het symbool van vreugdebrenger bij een drinkgelag en symbool van seksuele potentie (met het lid in erectie). De beeltenis van Bes werd ook op de bijgebouwen van tempels aangebracht. Hij moest barende vrouwen beschermen tegen verderfelijke invloeden. www.heinpragt.com
Naar symbolen index pagina

Djed symbool (1)

Djed symbool 1 Het Djed symbool verschijnt voor het eerst in Egypte ca. 6000 voor Christus en het was vrijwel zeker een vruchtbaarheidssymbool en het oorspronkelijke symbool stond voor een paal waar korenschoven aan gebonden waren en stond het voor de kracht van het graan. Hoewel het symbool staat voor stabiliteit, verwees het ook naar de god Osiris en stond het dus in verband met de opstanding en het eeuwige leven. Aangezien de Djed werd gezien als de ruggengraat van de goden ziet men het ook vaak op de bodem van sarcofagen om de nieuw aangekomen ziel te helpen opstaan en het hiernamaals in te lopen. Omdat het nummer vier erg belangrijk was in de Egyptische iconografie, zien we hier ook vier korenschoven bovenin het symbool. www.heinpragt.com
Naar symbolen index pagina

Djed symbool (2)

Djed symbool 2 De tweede variant van het Djed symbool toont Osiris als Djed wat staat voor de overwinning van Osiris over zijn broer en tegenstande Seth. Met Osiris werd de Djed zuil in het Nieuwe Rijk in verband gebracht met de dodengod Sokaris en ook in deze vorm werd het vaak op de bodems van sarcofagen aangebracht. www.heinpragt.com
Naar symbolen index pagina

Griffioen symbool

griffioen symbool Een griffioen is een fabelvogel en heet in het Nederlands ook wel grijpvogel. De griffioen werd wel afgebeeld als de bovenste helft adelaar en de onderste helft leeuw. In het oude Egypte werden oude koningen en Farao's soms afgebeeld als Griffioen in de vorm van een leeuw met een valkenkop. Net als de valk was de leeuw een zonnesymbool en zo ontstond een versmelting als onoverwinnelijk fabeldier. In het Middenrijk (c.a. 2000 voor Christus) veranderde de betekenis meer naar een beschermend wezen die de wagen van de jager trok in de strijd tegen de wezens van de duisternis. De Egyptische goden Horus en Ra namen ook soms de gedaante van een Griffioen aan. www.heinpragt.com
Naar symbolen index pagina

Kromstaf en gesel

kromstaf gesel symbool De kromstaf en gesel zijn in het oude Egypte de belangrijkste koninklijke tekens. De kromstaf is waarschijnlijk een herdersstaf, waarmee afgedwaalde dieren kunnen worden gevangen. Het is niet duidelijk of dit betekende dat men de farao als een goede herder van zijn volk zag. De betekenis van de andere faraostaf in de vorm van een vlegel is wat dubbel. Sommigen mensen denken dat het een gesel is om mensen te straffen, anderen denken dat het een vliegenmepper of een dorsvlegel is wat zou kunnen betekenen dat het ene symbool voor de landbouw is en de andere voor de veeteelt. De vlegel zou ook de macht over leven en dood kunnen symboliseren waardoor deze twee koningsscepters zouden kunnen staan voor de helpende en het straffende aspect van de koning. www.heinpragt.com
Naar symbolen index pagina

Hathor symbool

hathor symbool Dit Hathor-symbool staat voor de egyptische godin Hathor, de godin van de liefde, muziek en schoonheid. In de oudste vorm stelt het symbool de kop van een koe met hoorns met daartussen de zon (of maan) voor. De koe staat voor zorgzaamheid en de zon staat waarschijnlijk voor haar vader de zonnegod Ra. Hathor is een Moedergodin in de Egyptische mythologie ofwel de moeder van de moeders en moeder van de goden genoemd. In later tijden kreeg Hathor steeds meer attributen van de godin Isis en werd ze met Isis vereenzelvigd. Isis-Hathor (de vereniging van Hathor en Isis) was de meest populaire godin van heel Egypte. In deze vorm zien we meestal een jeugdige vrouw met als kenmerkende attributen de lange hoorns op het hoofd met daartussen de zonneschijf. Zij heeft de staf (de medustok) in de hand die aangeeft dat zij degene is die het voor het zeggen heeft en in de andere hand draagt zij een anchteken. www.heinpragt.com
Naar symbolen index pagina

Lotus als symbool

lotus symbool In het oude Egypte stond de lotus voor wedergeboorte, er waren twee hoofdsoorten van de lotus de witte, en de blauwe. Daarnaast werd de lotusbloem ook gebruikt als een symbool voor de eenwording van de twee Egyptische koninkrijken. In het oude Egypte werd de lotus ook gebruikt voor het vervaarden van parfums, waarbij de bloemen omgekeerde in een vorm in een vettige substantie werden gedrenkt om de gewenste geur te krijgen. Daarnaast gebruikte men de lotusbloem als een pijnstillend en krampstillend middel en gebruikte men het om infecties te genezen. www.heinpragt.com
Naar symbolen index pagina

Ogen amulet

oog symbool Dit symbool en amulet komt uit de oude Egyptische beschaving, vaak werden op de boeg van een ship beschermende ogen geschilderd om het boze oog weg te kijken. Dit is iets dat landen rond de Middellandse zee nog steeds serieus wordt genomen.
Lees hier meer over oog symbolen. www.heinpragt.com
Naar symbolen index pagina

Oog van Horus symbool

oog van Horus symbool In sommige culturen heet het ook wel udjat of oedjat. Dit symbool stamt uit het oude Egypte en staat voor het oog van de zonnegod Horus die een oog verloor in een gevecht met Seth. De strijd ging tussen de rechtmatige troonopvolger Horus (de valkgod) en zijn oom Seth en in een gevecht rukt Seth het oog van Horus uit en rijt het in stukken. Thot de maangod geneest hem echter, vandaar dat het oog het symbool van herstel is. In Egypte gebruikte men beide ogen als amulet, het linkeroog werd geassocieerd met de maan en men kon het gebruiken als amulet voor het genezen en het helen, het rechteroog was een amulet ter bescherming tegen kwade krachten. Voor meer informatie over oog symbolen kunt u ook naar de speciale oog symbolen pagina op deze site gaan. www.heinpragt.com
Naar symbolen index pagina

Ring symbool

ring symbool In veel culturen is de ring of de cirkel een symbool van perfectie, volledigheid, vrouwelijkheid of de cyclus van het leven. Het uitwisselen van ringen gaat terug tot de farao's van Egypte, die de ring zagen als een symbool van eeuwigheid, liefde en geluk, zonder begin of zonder einde. www.heinpragt.com
Naar symbolen index pagina

Scarabee symbool

Scarabee symbool Een scarabee is een mestkever die leeft in mesthopen en daar zijn voedsel uit haalt en zijn eitjes legt. De oude Egyptenaren vereerden de scarabee als symbool van de opgaande zon (Negod) want net als de zon komt ook de mestkever uit de aarde tevoorschijn (als larf) waarna hij een gedaanteverwisseling ondergaat en zich zowel lopend over de aarde als vliegend door de lucht kan voortbewegen. De scarabee komt veel voor in Egyptische sieraden met een zonneschijf van edelsteen en goud tussen de voorste poten geklemd. Bovendien hebben de vleugels vaak de mooiste kleuren. Het is in deze tijd nog populair als gelukbrengend amulet in de vorm van hanger, oorbellen of broche. De scarabee werd door de oude Egyptenaren in verband gebracht met voortplanting, potentie, wijsheid, vernieuwing, wederopstanding en onsterfelijkheid. Lees hier nog meer over de scarabee. www.heinpragt.com
Naar symbolen index pagina

Sfinx symbool

Sfinx symbool Het symbool van de sfinx staat voor een mythisch wezen die in verschillende culturen voorkomt en niet in iedere cultuur op dezelfde manier afgebeeld wordt. De Egyptische sfinx is half man (hoofd), half leeuw (lichaam) en is de Griekse sfinx half vrouw (hoofd) half adelaar (lichaam). De sfinx werd in het Oude Egypte onder andere gebruikt als wachter. De Griekse mythologische sfinx komt voor in de Oedipus mythe en deze sfinx had vleugels en was vrouwelijk. In India wordt de sfinx purushamriga genoemd (Sanskriet= mens-dier) en is de traditie van de sfinx nog in zwang. www.heinpragt.com
Naar symbolen index pagina

Sistrum symbool

Sistrum symbool Het sistrum was een heilig muziekinstrument uit het oude Egypte. Het bestaat uit een frame met kleine schijfjes die ratelen als met het instrument wordt geschud. De contouren doen vaak denken aan de ankh wat een symbool voor het leven is. Op de handgreep wordt vaak het hoofd van de godin Hathor (zie elders op deze site) afgebeeld, hoewel het sistrum ook wordt geassocieerd met Bast, de godin van de dans en vreugde. Het instrument maakte een zacht, rinkelend geluid dat de goden en godinnen gunstig zou stemmen. Het werd met korte, ritmische bewegingen op en neer geschud om een extatische beweging op te wekken voor religieuze processies en ceremonies. Het gebruik van het sistrum lijkt ook een vruchtbaarheid betekenissen te hebben die samenhangen met de verering van Hathor. www.heinpragt.com
Naar symbolen index pagina

Tyet symbool

Tyet symbool Het Tyet symbool dat ook wel de lsisknoop, de gordel van Isis of het bloed van Isis wordt genoemd is het oude Egyptische symbool voor de godin Isis. Het lijkt wel een beetje op het ankh symbool maar bij dit symbool hangen de armen omlaag. De lus bovenin verwijst naar het eeuwige leven en de onuitputtelijke levenskracht van de godin Isis. Het Tyet symbool van rode halfedelsteen of glas noemt men ook wel het bloed van Isis en het staat symbool voor het menstruatiebloed dat uit de schoot van Isis vloeide en wat de drager van de amulet magische krachten en bescherming gaf. De Isisknoop heeft ook te maken met de spirituele reis die men moet maken om de onsterfelijkheid te bereiken en de knopen die hem of haar aan het gewone leven binden moet ontrafelen om vrij te zijn en het eeuwige leven te kunnen ervaren. www.heinpragt.com
Naar symbolen index pagina

Was scepter symbool

Was scepter symbool De was scepter is een staf met bovenaan het hoofd van een hond (mogelijk Anubis) en het was een symbool van koninklijke macht en heerschappij. De scepter was onderaan meestal gevorkt in de vorm van koeienhoorns. In het boek van Owuso staat ook beschreven dat de staf aan een dode in zijn graf werd meegegeven zodat deze verzekerd was van de welwillendheid van de goden en een aangenaam leven in het hiernamaals. www.heinpragt.com
Naar symbolen index pagina


Egyptische godheden

De oude Egyptische cultuur kende veel godheden, die ook in symbolen terug te vinden zijn zoals Horus en Ra. Aangezien er ook goden vanuit andere culturen bijkwamen groeide het aantal tot zo 160 goden in het oude Egypte. Er is een mooie Wikipedia pagina over deze goden en ik wil hier graag aan refereren. Op deze Wikipedia pagina staat een lijst van Egyptische godheden met en een korte omschrijving, de Griekse benamingen en varianten op deze Egyptische namen.

Wikipedia pagina met lijst van Egyptische godheden

Tijdlijn

  • Vroeg dynastieke periode (ca. 3000 v.Chr.)
    • 0e dynastie
  • Vroegdynastieke periode (2950-2650 v.Chr.)
    • 1ste dynastie ca. 2950-2750 v.Chr.
    • 2de dynastie ca. 2750-2650 v.Chr.
  • Oude Rijk (2650-2175 v.Chr.)
    • 3de dynastie ca. 2650-2575 v.Chr.
    • 4de dynastie ca. 2575-2450 v.Chr.
    • 5de dynastie ca. 2450-2325 v.Chr.
    • 6de dynastie ca. 2325-2175 v.Chr.
  • Eerste tussenperiode (2175-1975 v.Chr.)
    • 7de-8de dynastie 2175-2125 v.Chr.
    • 9de-10de dynastie 2125-1975 v.Chr.
  • Middenrijk (2080-1755 v.Chr.)
    • 11de dynastie 2080-1940 v.Chr.
    • 12de dynastie 1938-1755 v.Chr.
  • Tweede tussenperiode (1755-1539 v.Chr.)
    • 13de dynastie 1755-1630 v.Chr.
    • 14de-17de dynastie 1630-1539 v.Chr.
  • Het Nieuwe Rijk (1539-1069 v.Chr.)
    • 18de dynastie 1539-1292 v.Chr.
    • 19de dynastie 1292-1190 v.Chr.
    • 20ste dynastie 1190-1069 v.Chr.
  • Derde tussenperiode (1069-657 v.Chr.)
    • 21ste dynastie 1069-945 v.Chr.
    • 22ste dynastie 945-715 v.Chr.
    • 23ste dynastie 830-715 v.Chr.
    • 24ste dynastie 730-715 v.Chr.
    • 25ste dynastie 800-657 v.Chr.
  • Late Tijd (664-525 v.Chr.)
    • 26ste dynastie 664-525 v.Chr.
    • 27ste dynastie 525-404 v.Chr.
    • 28ste dynastie 404-399 v.Chr.
    • 29ste dynastie 399-380 v.Chr.
    • 30ste dynastie 380-343 v.Chr.
    • 31ste dynastie 343-332 v.Chr.
  • Grieks-Romeinse periode (332-395 v.Chr.)
    • Ptolemesche dynastie 332-30 v.Chr.
    • Romeinse keizers 30 v.Chr.-395 na Chr.

Bronnen: Egyptische Symbolen (Heike Owusu), www.ancient.eu

 

Boeken over de betekenis van symbolen

Dit boek is één van mijn favoriete boeken, op zijn vele reizen rond de wereld raakte Desmond Morris gefascineerd door de magische krachten die mensen aan alle mogelijke voorwerpen toekennen. Hij begon mascottes en amuletten te verzamelen en de achtergrond ervan te bestuderen. Hieruit is dit prachtige boek ontstaan.
kopen knop


Ook dit boek staat prominent in mijn boekenkaast. In deze gids vindt u de belangrijkste symbolen uit de kunst. Symbolen uit verschillende culturen worden per werelddeel besproken, of het nu gaat om symbolen uit de oudheid of uit de moderne tijd: de oorsprong, stijl en betekenis komen aan bod.
kopen knop


Op geheimzinnige wijze doken de Inka, Maya en Azteken schijnbaar uit het niets op en maakten geschiedenis, totdat ze door de veroveraars uit de 'Oude Wereld' (Europa) werden weggevaagd. Maar hun symbolen boeien ons nog steeds en vele ervan zijn intussen een deel van onze dagelijks leven geworden. In dit boek vindt u een groot aantal motieven, tekens en beelden van deze verloren gegane cultuur met hun betekenis.
kopen knop


Last update: 22-08-2021


Disclaimer: Hoewel de heer Pragt de informatie beschikbaar op deze site met grote zorg samenstelt, sluit hij alle aansprakelijkheid uit. Op de artikelen van de heer Pragt rust auteursrecht, overname van tekst en afbeeldingen is uitsluitend toegestaan na voorafgaande schriftelijke toestemming. Heinpragt.com is ingeschreven bij de KvK onder nummer: 73839426 en is gevestigd in Veenendaal.  Lees hier de privacyverklaring van deze site. Voor informatie over adverteren op deze site kunt u contact opnemen met: (heinpragt@outlook.com).