Boeddhistische symbolen betekenis

Agni symbool

De Agni, de vuurberg of de vlammenkrans wordt vaak in de vijf regenboogkleuren afgebeeld. Hij symboliseert het hoogste bewustzijn. Wanneer we deze vuurkrans zien in een mandala dan dient deze om de onwetendheid van de mediterende te verbranden en met zijn licht de duisternis van de dwaling te verdrijven. Op deze wijze opent hij de weg naar de vergeestelijkte wijsheid. www.heinpragt.com
Naar symbolen index pagina

De bodhiboom als symbool

Nadat de Boeddha zes jaar op zoek naar verlichting door India had gezworven, rustte hij uit in een bos niet ver van de stad Bodhgaya. Terwijl hij onder de bodhiboom zat te mediteren, zag hij ten slotte zijn ware aard in Een nakomeling van de oorspronkelijke boom zou nog altijd bij Bodhgava slaan. Bodhibomen worden door hindoes en boeddhisten als heilig gezien en zijn een bekend symbool voor voorspoed, lang leven en geluk, maar ook een herinnering aan het ultieme potentieel voor verlichting dat ieder mens heeft. www.heinpragt.com
Naar symbolen index pagina

Damaru trommel als symbool

Een damaru is een kleine trommel in de vorm van een zandloper die je overal aantreft op oude tempelmuren in India, Tibet, Nepal. Het is de trommel die Shiva in één van zijn tien handen houdt en die de oermoeder godinnen bij zich dragen. Het geluid van de damaru staat symbool voor de hartslag van de kosmos, de hartslag van creatie. De damaru is één van de attributen van rondreizende Boeddhistische monniken in Tibet, naast de schelphoorn en de bel of gong. Het geluid van de damaru kondigt het goede nieuws aan en roept de hulp in van de "hemelse vrouwen". www.heinpragt.com
Naar symbolen index pagina

De drie juwelen als symbool

De drie juwelen van het Boeddhisme, ook wel de drie toevluchtsoorden of de drievoudige edelsteen genoemd, zijn Boeddha, Dharma en Sangha. Iemand wordt boeddhist door zijn toevlucht te zoeken in de drie juwelen Boeddha de verlichte of ontwaakte, verwijst naar de historische Boeddha en de toekomstige Boeddha van een persoon, de Boeddha aard die tot ontwikkeling moet komen. Dharma heeft ook een tweevoudige betekenis en verwijst naar de leer van de Boeddha en naar de eigen ontwikkeling of voortgang op het pad en Sangha staat voor de gemeenschap van beoefenaars die hun toevlucht hebben gezocht in de drie juwelen van het Boeddhisme en die de leer actief gebruiken om voor henzelf en anderen goed te doen. www.heinpragt.com
Naar symbolen index pagina

Lachende boeddha symbool

De lachende boeddha, ook bekend als de maitreya boeddha, ofwel de boeddha van de toekomst. Dit is een symbool van geluk, vriendelijkheid en onschuldige vreugde. Hij zou grote welstand kunnen brengen en hij was de schutspatroon van de goudsmeden in het oude China. Zijn ronde buik wordt beschouwd als een lichamelijke voorstelling van geluk en rijkdom. Wie een keer per dag over zijn buik wrijft, zou zijn kansen op fortuin vergroten. www.heinpragt.com
Naar symbolen index pagina

Dikbuikige boedha symbool

Deze vrolijk grijnzende kale man met zijn ontblote bovenlijf is de Chinese Mi-lo fo, dat wil zeggen eigenlijk een latere belichaming van Boeddha. Omstreeks 1000 n.C. werd Mi-lo fo in heel Oost-Azie geliefd als symbool van onbezwaarde blijdschap, met een gevulde geschenkenzak in de hand en vaak omringd door spelende kinderen. Ongeluk en ellende van de werkelijke wereld zouden door dit vriendelijke tegenbeeld worden overwonnen en plaats maken voor het uitzicht op een puur aardse gelukzaligheid. In Japan wordt hij Hotei genoemd en zou hij als huisgod vrede en welstand brengen. www.heinpragt.com
Naar symbolen index pagina

Dharma-chakra wiel symbool

In dit wiel zit de basis leer van het Boeddhisme. Het wiel heeft 8 spaken die staan voor het edele achtvoudige pad, namelijk: juist begrip, juiste gedachten, juiste spraak, juist handelen, juiste wijze van levensonderhoud, juiste inspanning, juiste indachtigheid, juiste concentratie. Ook staat het wiel voor de cyclus van tijd en is het een symbool van de volmaakte schepping. www.heinpragt.com
Naar symbolen index pagina

Gau symbool

Dit symbool is eigenlijk een doosje, gedragen door hooggeplaatste Tibetanen. Dit om ze te beschermen tegen narigheid, ongeluk en ziektes, vooral wanneer ze op reis zijn. In de doosjes bevinden zich vaak kleine relikwieën of andere gezegende voorwerpen. Een gau kan bestaan uit een klein beeldje van een Tibetaanse godheid of een Boeddha of vergelijkbare afbeeldingen. www.heinpragt.com
Naar symbolen index pagina

Gebedsmolen als symbool

Dit is een belangrijk voorwerp bij Tibetaanse boeddhisten, het is een metalen cilinder op een handvat, die in de richting van de klok wordt rondgedraaid. In deze cilinder zitten rollen met mantra's bedrukte of beschreven papiertjes. Door het ronddraaien van een gebedsmolen gaat de spreuk op in de wind, zodat uiteindelijk iedereen van dit goede karma kan meegenieten. www.heinpragt.com
Naar symbolen index pagina

Hert symbool

Herten symboliseren de eerste preek van de Boeddha in het hertenpark, een bos vol herten bij Sarnath in India. In de Tibetaanse traditie toont elk klooster dat de tekstenverzamelingen kangyur en Tengyur (originelen en commentaren) bezit door herten aan weerskanten van het wiel van Dharma op het dak af te beelden. Volgens een legende offerde de Boeddha in een eerdere incarnatie zijn leven op voor dat van een drachtig hert dat van de koning moest worden geslacht waarna de koning het hele park aan de kudde gaf. www.heinpragt.com
Naar symbolen index pagina

Lotusbloem symbool

De lotusbloem is het symbool voor zuiverheid, zoals de lotus vanuit de modder onder water naar het licht groeit, zo kan ook de mens meer een wijzer mens worden. In deze symboliek is de lotus een bloem die haar wortels heeft in het troebele, modderige water van onwetendheid en lijden. De bloeiende lotus is ook symbool voor wat 'verlichting' wordt genoemd. www.heinpragt.com
Naar symbolen index pagina

Ogen van Boeddha symbool

De ogen van de Boeddha staan voor de alziende ogen van Boeddha, de neus heeft de vorm van het cijfer 1 in het schrift van de Newar en de bovenste oogleden zijn half gesloten zodat de iris half te zien is om het meditatieve karakter van de Boeddha weer te geven. De wenkbrauwen zijn krullend gebogen en daartussen ligt een druppel die intuïtie aanduidt omdat het staat voor een klein derde oog, waarmee Boeddha naar binnen kijkt en zichzelf beschouwt. Deze ogen van boeddha sieren zowat elk boeddhistisch heiligdom in Nepal. Een mond ontbreekt omdat Boeddha mediteren boven preken stelt en met deze alziende ogen is Boeddha in staat het positieve in iedere ziel op aarde te zien. www.heinpragt.com
Naar symbolen index pagina

Olifant symbool

De olifant heeft een positieve symbolische kracht. Een witte olifant kondigde de geboorte van Boeddha aan. De Hindoeistische god Ganesha, die staat voor wijsheid en schrijfkunst, draagt de kop van een olifant met 1 tand. Omdat olifanten oud kunnen worden, zijn ze ook het symbool van het overwinnen van de dood. www.heinpragt.com
Naar symbolen index pagina

Padma sambhava

Padma sambhava is een van de grondleggers van het Tibetaanse Boeddhisme en zijn beeltenis wordt door veel Tibetanen gedragen als beschermende amulet. Voor sommige vrome Tibetanen is hij de tweede boeddha. Zijn naam betekent die geboren is uit een lotus en hij zou als jongen uit een lotus in de rivier de Indus opgedoken zijn. Hij was befaamd vanwege het verslaan van demonische machten, waardoor hij bij uitstek geschikt was als beschermende amulet. www.heinpragt.com
Naar symbolen index pagina

Stoepa symbool

In de tijd voor het Boeddhisme in India waren stoepa`s halfronde bouwwerken of monumenten die de resten van aardse heersers bevatten. De Boeddha zag dat ze waren gebouwd voor koningen en vertelde zijn volgelingen dat ze ook moesten worden gebouwd voor ontwaakte personen, die op eigen kracht waren verlost van samsara, de eindeloze cyclus van geboorte, dood en wedergeboorte. In plaats van gewoon onderkomen van hun resten, werden stoepa's gedenktekens die latere generaties moesten inspireren het voorbeeld van de verlichte personen te volgen. Zo werd de boeddhistische stoepa een symbool van verlichting. De stoepa`s ontwikkelden zich tot grote halfronde grafheuvels met soms poorten, omheinde delen, een vierkant platform met een balustrade op de heuvel, en daarboven een parasol of torenspits. De veertien ringen om de toren bij latere stoepa's symboliseren de veertien stadia op het pad naar boeddhaschap. www.heinpragt.com
Naar symbolen index pagina

Tingsha symbool

Tingsha is een ritueel gebruiksvoorwerp die gebruikt worden door boeddhistische monniken. Tingsha's worden over het algemeen van zeven metalen gemaakt, net als klankschalen en de zuivere klank van een paar tingsha's heeft een bijzondere invloed op de werking van de geest. In de Tibetaans-boeddhistische meditatierituelen worden tingsha's bij bepaalde collectieve meditatievormen gebruikt om de tijdens de oefening afgedwaalde meditatieleerling terug in de heldere leegte van het niet-denken. www.heinpragt.com
Naar symbolen index pagina

Zandmandala als symbool

De Tibetaanse boeddhistische zandmandala staat voor het concept van het tijdelijke en dat alle dingen in het leven voorbijgaan. Als de vaak zeer ingewikkelde zandmandala eindelijk klaar is en de bijbehorende rituelen en meditaties voorbij zijn, wordt bij weer vernietigd. In het oude Tibet werden zandmandalas gemaakt van gemalen halfedelstenen maar in de moderne tijd worden gewone witte stenen tot zand gemalen en daarna geverfd. Een groep monniken tekent de contouren van de complexe ronde mandala en als de contouren klaar zijn, brengen de monniken zandkorrels aan met behulp van hele kleine trechters en stengels, tot de tekening helemaal is gevuld. Dit is een proces dat meestal enkele weken in beslag neemt. De vernietiging van een zandmandala is ook een meditatie ritueel. De verschillende elementen van de mandala worden in een vaste volgorde verwijderd, tot hij helemaal uit elkaar is gehaald. Het zand wordt in een pot geveegd die in zijde wordt gewikkeld en naar een rivier wordt gedragen, waar net zand wordt teruggegeven aan de natuur. www.heinpragt.com
Naar symbolen index pagina

Over het Boeddhisme

Zoals ik al eerder schreef komt Het Boeddhisme is niet een godsdienst in de strikte zin van het woord, binnen het Boeddhisme bestaat er geen concept dat overeenkomt met het bestaan van een God als schepper van het universum, het ontkent echter het bestaan van goden en hemels niet. Het Boeddhisme is een levensbeschouwelijke en religieuze stroming die werd gestart door Gautama Boeddha ongeveer 450 jaar voor Christus in wat tegenwoordig Nepal is. Het Boeddhisme heeft zich geleidelijk over andere delen van Azië verspreid en tegenwoordig telt het Boeddhisme wereldwijd ongeveer 415 miljoen aanhangers. De wijsheid in het Boeddhisme is gericht op het correct begrijpen van het leven, en uit zich in een leven dat correct geleefd wordt. Volgens de Boeddha is geloof alléén blind, het gelooft alles wat gezegd wordt en maakt geen onderscheid tussen waarheden en onwaarheden. Hij zette verschillende concepten uiteen en de basis van het Boeddhisme handelt over het lijden en hoe we er vanaf kunnen komen. De Vier Nobele Waarheden beschrijven het principe waardoor dit mogelijk moet zijn. Daarnaast is het begrip van karma essentieel waarmee men bedoeld dat alles wat we doen, denken of zeggen weer bij ons terug komt, het gaat dus over onze daden en over het gevolg dat uit die daden voortkomt.

Wat spreekt mij aan in het Boeddhisme.

Waarom spreekt mij het Boeddhisme van alle religies zo aan? Als eerst kent het geen absolute God maar sluit het de verering van een God of meerdere goden niet uit. Zowel mensen die geloven in een God als mensen die niet in een goddelijk wezen geloven kunnen zich vinden in de leer van de Boeddha. De Boeddha heeft geen van de eeuwenoude geloofscomponenten overgenomen, zoals een god, van een ziel, van eeuwigdurende hel of hemel en het maakte geen gebruik van menselijke angsten of verwrongen gezichtspunten aangaande natuurverschijnselen en levensgebeurtenissen om de religie op te baseren. Ook gelooft hij niet in zelfkastijding, of in het opleggen van straffen of geboden. Ook maakt de Boeddha geen aanspraak op een goddelijke openbaring en verheft hij zich niet boven de mens.

Goed zijn uit eigen wil.

Het Boeddhisme gebruikt waarden zoals morele en spirituele ontwikkeling, discipline, mentale training en zuivering, kennis, wijsheid en verlichting, en een juist begrip van het leven en de wereld. Het Boeddhisme kent geen religieuze rituelen die verplicht uitgevoerd moeten worden om een god te behagen of om in een hemel te komen. Volgens de Boeddha zijn het ontwikkelen van moraal en zuivering van de geest de twee belangrijkste punten in het bereiken van uiteindelijke bevrijding. De Boeddha liet zien dat een mens, om religieus te zijn, een onschuldig, onberispelijk, respectabel, nobel en zuiver leven moet leiden. Ook raadde hij de mensen aan zich niet in te laten met kwade praktijken en kwaad moet worden voorkomen uit goede wil en niet uit angst voor God of zijn straffen.

Eigen verantwoordelijkheid.

De leer is er ook op gebaseerd dat de mens zelf verantwoordelijk is voor alles in de wereld. Zowel pijn als geluk worden door de mens zelf veroorzaakt en de mens heeft ook de mogelijkheid om zijn lijden te doen verdwijnen. Men kan zijn eigen geluk en vrede ondersteunen door wijsheid toe te passen. Het is de menselijke geest die de toestand van de wereld kan omzetten naar een vredige, welvarende en gelukzalige toestand door de geest maar op de juiste manier te gebruiken.

Niet opgedrongen.

De Boeddha heeft nooit militaire of politieke macht gezocht om zijn spirituele manier van leven te verspreiden, hoewel er vele machthebbers onder zijn volgelingen waren. Ook heeft het Boeddhisme nooit oorlog en geweld gebruikt om de overtuiging op te dwingen aan andersdenkend.

De middenweg.

De Boeddha adviseerde mensen om altijd de middenweg te bewandelen, dit gaat over juist gedrag, voorkómen van extremen en het aannemen van een gematigde manier van leven. Veel mensen doen hun hele leven weinig anders dan het behagen van hun begeerten en het misbruiken van hun zintuigen om hun lusten te bevredigen en zal de drang naar bevrediging zo intens worden dat het als een obsessie het leven gaat beheersen. Veel immorele praktijken, wrede daden, psychische afwijkingen, ongezonde competitiedrang, spanningen en rusteloosheid die onze moderne maatschappij beheersen zijn terug te voeren op deze ontevreden geest.

Gij zult niet doden.

Volgens de Boeddha is het ook wreed en oneerlijk om levende wezens (ook dieren) te doden, voor welk doel dan ook. Vegetarisme is in het Boeddhisme niet verplicht maar in het Boeddhisme is het doden van een levend wezen tegen de vijf voorschriften waar iedere Boeddhist zich aan zou moeten houden. Het eten van vlees of vis is echter niet hetzelfde als het doden van een levend wezen. De belangrijkste factor bij karma is intentie, en bij het eten van vlees is er geen intentie om een levend dier te doden. Het werkelijk intentioneel doden van een levend wezen is echter wél een slechte daad.

Wetenschap.

Het Boeddhisme stelt dat wijsheid is gebaseerd op juiste gedachten en juist begrip. Het is gebaseerd op nobele waarheden die niet de strijd aangaan met wetenschappelijke inzichten. Het Boeddhisme is dan ook niet in strijd met wetenschappelijke kennis en ontwikkelingen zoals vele andere religies.

Vrijheid.

Vrijheid is ook een centraal punt voor volgelingen van de Boeddha, we hebben de volledige vrijheid om zelf na te denken en te beoordelen of we iets verwerpen of accepteren. We zijn niet verplicht iets uit naam van een geloof zonder meer iets te accepteren, of zonder zelf na te denken een religieuze leider of heilige boek te volgen. Boeddhisten zeggen nooit dat het hen verboden is iets te doen, ze geven aan dat ze er zelf voor kiezen om iets wel of niet te doen. De Boeddha predikte uit zijn eigen, persoonlijke ervaringen en het Boeddhisme is de enige religie die haar uitleg en principes baseert op de menselijke ervaring, realisatie, wijsheid en verlichting van zijn grondlegger, en niet op een goddelijke openbaring of opgelegde geboden. De Boeddha introduceerde zichzelf niet als een bovennatuurlijke bevrijder, volgens de Boeddha bestaat er geen bevrijder, want iedereen moet zichzelf bevrijden. Dit maakt het Boeddhisme de minst dogmatische van alle religies.

Karma

Het belangrijkste onderscheid wat De Boeddha maakt is het onderscheid tussen goede daden en slechte daden. Goede daden leiden tot goede gevolgen, kwade daden leiden tot slechte gevolgen. Ook maakt hij onderscheid in de manier waarop we daden uitvoeren: door middel van het lichaam (lichamelijke daden), spraak (verbale daden) en geest (mentale daden). Ook zegt de Boeddha dat hebzucht, haat en onwetendheid de drie hoofdoorzaken van slechte daden zijn, en dat het tegenovergestelde van deze drie dingen dus geen hebzucht, geen haat, en de aanwezigheid van kennis en inzicht de drie hoofdoorzaken van goede daden zijn. Karma kan men zien als een natuurlijk principe, een wet van actie en reactie waar dus geen God of bovennatuurlijke macht aan het werk is die straft of beloont. Een goede daad heeft van nature gunstige gevolgen en slechte daden hebben van nature slechte en onplezierige gevolgen.

Reïncarnatie.

Iets waar ik me niet in kan vinden is de re-incarnatie of wedergeboorte. Dit is een Boeddhistisch concept dat verwijst naar het opnieuw plaatsvinden van geboorte na de dood en maakt het deel uit van de cyclus van dood en wedergeboorte zonder begin en zonder eind. Alleen wanneer iemand verlicht is en het nirwana bereikt heeft, vindt er na het overlijden geen wedergeboorte plaats.

De dalai lama.

Veel mensen kennen het Boeddhisme van de zeer charmante spiritueel leider van het Tibetaans Boeddhisme, de dalai lama. De dalai lama is sinds 1578 de spiritueel leider en tot aan 1959 was de dalai lama ook de hoogste politieke leider van Tibet. De huidige, veertiende dalai lama is Tenzin Gyatso die geboren werd in 1935. Door Tibetanen en vele anderen over de hele wereld wordt het bewind van de Volksrepubliek China in Tibet niet erkend en zij beschouwen de dalai lama nog steeds als de politiek leider van het land Tibet. Het beeld van de dalai lama is romantisch en zijn imago is die van een goedlachse, onpeilbaar diepzinnige, wijze monnik die overal waar hij komt de gemoederen tot rust weet te brengen en zijn toehoorders weet te boeien en een goed gevoel weet te geven. Deze dalai lama is op zijn tweede herkend als de reïncarnatie van de dertiende dalai lama, zijn voorganger, waarna hij is opgeleid tot monnik. In 1989 krijgt hij de Nobelprijs voor de Vrede, in 2007 de Gold Medal van het Congres in de VS. Hij geeft overal ter wereld toespraken en er zijn veel boeken verschenen over de dalai lama met interviews, zijn uitspraken en filosofische gedachten.

Boeken over de betekenis van symbolen