Menswerk

Attributietheorie

Door aan vrijdag, november 10, 2023

Attributie sociale psychologie Een van eigenschappen van de mens is dat hij dingen kan uitleggen. De meeste mensen hebben een sterke behoefte om te begrijpen en te verklaren wat er in de wereld gaande is. Omdat mensen een sterke behoefte hebben in een verklaring voor alles om hen heen, ontstaan er ook een interessante mogelijkheden voor beïnvloeding. Er bestaat een theorie over hoe mensen dingen verklaren en deze theorie heet de attributietheorie maar eigenlijk had deze ook de “verklaring” theorie kunnen heten. Deze pagina gaat over de attributietheorie. Vriendelijke groet, Hein Pragt

Op de inhoud van deze pagina rust copyright © Hein Pragt.

Wat is de attributietheorie.

Vaak willen we graag een reden vinden voor het eigen gedrag of dat van een ander want dat maakt de wereld meer geordend en dus meer voorspelbaar. Dit onderdeel van de sociale psychologie heet de attributietheorie en de Oostenrijkse Amerikaan Fritz Heider was hiervan in 1958 een belangrijke grondlegger. De theorie gaat over de wijze waarop mensen het gedrag van zichzelf en van anderen verklaren in termen van oorzaak en gevolg en hoe dit van invloed is op hun eigen motivatie. Deze theorie verdeelt de wijze waarop mensen attribueren (oorzaken toekennen aan iets) in twee typen, namelijk interne en externe attributie.

Externe attributie. (Ik kon er niets aan doen)

We spreken van externe attributie als men de oorzaken zoekt buiten de invloedssfeer van de betrokkene. Een goed voorbeeld is iemand die zakt voor een examen en aangeeft dat dit komt doordat het te warm was in het lokaal en er teveel lawaai was van buiten waardoor hij of zij zich niet kon concentreren. De meeste mensen hebben de neiging om bij vervelende gebeurtenissen de oorzaak extern (buiten zichzelf) te zoeken, zoals de schuld leggen bij het openbaar vervoer als men te laat komt (men had ook een trein eerder kunnen nemen), of zakken voor een test omdat de cursusleider zo slecht les gaf. Sommige mensen leggen de verantwoordelijk buiten zichzelf door bijvoorbeeld aan te geven dat de duivel de oorzaak was, maar ook kinderen geven vaak aan dat een ander de oorzaak was van een gebeurtenis. Ook bij het verbreken van relaties ligt de oorzaak vaak buiten de persoon zelf en dus bij de ex partner. De meeste mensen hebben de neiging om te attribueren op een wijze die prettig en positief is voor het eigen zelfbeeld.

Interne attributie. (Dit is mijn prestatie)

We spreken van interne attributie als men de oorzaken zoekt binnen de invloedssfeer van de betrokkene. Dan is de verklaring die iemand geeft voor het zakken voor het examen dat hij of zij niet slim genoeg is of omdat men niet voldoende gestudeerd heeft. Nog een voorbeeld van interne attributie is een sporter die het zeer goed doet en als redenen van het succes veel trainen, gezonde voeding en goede nachtrust aangeeft. Aangezien dit allemaal dingen zijn die binnen de invloedsfeer van deze sporter liggen spreken we van interne attributie.

De meeste mensen hebben ook de neiging om bij leuke en positieve gebeurtenissen de oorzaak intern (dus bij zichzelf) te zoeken en zichzelf zo op de borst te kloppen. U bent geslaagd voor dat examen of die test omdat u slim bent of heel erg goed uw best gedaan heeft.

Het gedrag van de ander.

Bij het verklaren het gedrag van een ander hebben veel mensen de neiging dat gedrag te wijten aan factoren die binnen de andere persoon liggen, zoals een bepaalde persoonlijkheid, (zelfs een persoonlijkheidsstoornis) of karaktertrekken. Het lijkt er zelf op dat men dit vol probeert te houden zelfs als er duidelijk bewijs is dat de omgeving een grotere rol speelde. Onderzoek heeft uitgewezen dat mensen vaak vrij snel attribueren bij gedrag van anderen en vaak daar ook weer conclusies aan verbinden over de persoonlijkheid van de ander. Tegenwoordig lijkt het af en toe dat men zelfs een persoonlijkheidsstoornis toekent aan mensen die bepaald gedrag vertonen op basis van bepaalde gedragingen die ook een duidelijk andere oorzaak kunnen hebben. De ander is een narcist, een borderliner of een egoïst waardoor de oorzaak afgewenteld kan worden op een ander en men zelf een onschuldig slachtoffer is en alles dus buiten de eigen invloedsfeer valt.

Attributie fouten!

Attributie kan dus ook problematische vormen aannemen als vervelende gebeurtenissen meestal intern in plaats van extern geattribueerd worden en prettige gebeurtenissen meestal extern in plaats van intern. We spreken dan van fundamentele attributiefouten waarmee de neiging bedoeld wordt om gedrag van anderen te wijten aan de persoonlijkheid of het karakter van die ander waarbij de factoren die buiten de invloedssfeer van een persoon liggen worden onderschat, terwijl factoren die binnen de invloedssfeer van een persoon liggen worden overschat. De psycholoog Ross introduceerde in 1977 voor deze cognitieve fout de term ‘fundamental attribution error’ of ‘fundamentele attributiefout’. Ook bestaat er de ‘self serving bias’ wat een ander soort attributiefout is waarbij men overdreven zichzelf het succes toewijst en al het falen aan factoren buiten zichzelf of de schuld altijd bij anderen legt.

Boek over de sociale psychologie

sociale psychologiePsychologie Dit boek biedt een beknopte en heldere kennismaking met de stand van zaken in de hedendaagse psychologie. In twaalf hoofdstukken worden fundamentele begrippen uit de psychologie behandeld. Bovendien wordt ingegaan op het individu in zijn sociale omgeving, op de ontwikkeling, de persoonlijkheid en op gedragsstoornissen en psychotherapie. In het boek komt een aantal theorieën van vooraanstaande psychologen van vroeger en nu ter sprake. Speciale aandacht wordt geschonken aan de ontwikkeling op het terrein van het genetisch onderzoek. In deze vijfde, herziene druk zijn bovendien twee hoofdstukken toegevoegd over intelligentie en automatische processen.
kopen knop

Meer menswerk pagina’s

0
Gerelateerde berichten

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *