Op deze pagina besteed ik aandacht aan een gezond gewicht. Dit onderwerp is voor mij zeer belangrijk omdat in mijn familie enkele gevaarlijke gezondheidsrisico’s voorkomen waardoor ik zelf heel alert ben op mijn gewicht. In mijn levensvisie is het lichaam ook de tempel van de ziel en is niet goed zorgen voor uw lichaam in mijn ogen een vorm van zelf verwaarlozing en gebrek aan respect voor het wonder dat uw lichaam is. Hoewel een gezond gewicht zowel voor ondergewicht als overgewicht opgaat besteed ik hier alleen maar aandacht aan overgewicht. Ik hoor dan regelmatig het verweer dat er ook mensen zijn die door medische oorzaak een te hoog gewicht hebben, ik respecteer dit maar voer dan wel aan dat dit een minderheid is. Ieder pondje gaat helaas wel door het mondje en ik zal ook proberen uit te leggen waarom minder eten en minder ongezond eten (en gewicht verliezen) soms zo moeilijk is. Ook hoor ik soms van mensen dat ze de BMI norm niet realistisch vinden en dat deze aangepast moet worden aan de realiteit. De BMI norm is geen schoonheidsideaal norm maar een wetenschappelijke grens waarboven gezondheidsproblemen beginnen, dit kan men niet zomaar even ophogen om mensen een beter gevoel te geven. Ik zit zelf aan de bovengrens van mijn BMI maar ik wil daar ook niet boven komen omdat ik mijn lijf graag gezond wil houden en omdat ik dit voor mijzelf (en voor een partner) aantrekkelijker vindt. Op deze pagina zal ik ook enkele gezondheidsrisico’s waar ik zelf ervaring mee heb beschrijven. Ik ben over dit onderwerp redelijk uitgesproken en wanneer het onderwerp voor u zeer gevoelig ligt, adviseer ik u ook niet om verder te lezen. Met vriendelijke groet, Hein Pragt
Wat is de BMI norm?
De body-mass index (BMI) is een index die de verhouding tussen lengte en gewicht bij een persoon weergeeft en deze BMI index wordt veel gebruikt om een indicatie te krijgen of er sprake is van overgewicht of ondergewicht. Voor de mensen die nu schrikken is er altijd nog het uitvlucht dat de BMI niet helemaal betrouwbaar is omdat het geen rekening houdt met individuele verschillen in lichaamsbouw. Als voorbeeld kunnen we een bodybuilder nemen die veel spiermassa heeft en zeer weinig vet waardoor de BMI index totaal niet zal kloppen. Voor de meeste mensen gaat de BMI berekening wel op tenzij men een redelijk zichtbare afwijkend lichaamsbouw heeft. In de dagelijkse medische praktijk is de BMI goed bruikbaar en voldoende betrouwbaar. Zeker voor kinderen is het heel belangrijk om al jong het gewicht in de gaten te houden omdat dit door kan werken in de totale rest van hun leven. Uit ervaring weet ik dat eenmaal gevormde vetcellen niet meer zo snel verdwijnen, maar alleen meer of minder vet opslaan waardoor vaak een vreselijk jojo effect ontstaat.
De BMI is een wiskundige formule en ik zal op deze pagina geen BMI berekening doen, deze kunt u op Internet voldoende eenvoudige online berekeningen vinden. Er bestaan naast de BMI ook betere methodes om overgewicht, ondergewicht en vet percentrage te bepalen maar deze kunnen meestal alleen door deskundige mensen uitgevoerd worden. Desondanks is het wel belangrijk om voor uzelf een redelijke grens te bepalen waarboven u weet dat u gezondheidsklachten kunt verwachten. Omdat de BMI voor de meeste mensen wel opgaat (tenzij u van uzelf vind dat u een extreme lichaamsbouw heeft zoals extreem kort, extreem lang of zeer gespierd) is de BMI index wel een goede indicatie voor een gezond gewicht. Desondanks kunt u deze norm als onzinnig en niet realistisch betitelen wanneer u een motivatie zoekt om niet iets aan uw gewicht te doen. Tenslotte gaat het er ook om of u tevreden en blij bent met uw eigen lichaamsbouw en niet iedereen heeft dezelfde aanleg voor de gezondheidsrisico’s. Voor mijzelf is een fit en soepel lichaam zonder vetrollen en dikke buik best belangrijk omdat ik het een fijn gevoel vind om fit en actief te zijn, ook op hogere leeftijd en omdat ik heb ervaren dat een gezond gewicht zowel snurkproblemen en een hoge bloeddruk op kan lossen zonder ingrepen of medicatie. Ik heb zelf advies over mijn gezonde gewicht bij de praktijkondersteuner van mijn huisarts ingewonnen en dat kwam vrijwel overeen met mijn eigen berekeningen.
Klachten bij overgewicht
Er zijn meerdere gezondheidsrisico’s bij overgewicht, ik beschrijf hier een paar waar ik zelf ervaring mee heb. Het eerste gevaar is hoge bloeddruk. Binnen mijn familie hebben veel mensen last van een erfelijke (soms extreem) hoge bloeddruk en dit kan zeer gevaarlijk zijn. Dit is op te lossen met medicatie maar door bijvoorbeeld bètablokkers zult u veranderen in een slak die niet eens meer een kort sprintje kan trekken omdat de hartslag niet meer omhoog gaat. Ook de medicatie tegen hoge bloeddruk is niet erg gezond maar het middel is vaak minder erg dan de kwaal. Ook ik heb een tijdje bètablokkers geslikt en ik vond het verschrikkelijk omdat ik zeer beperkt werd in mijn levenslust. Ik had in die periode ook een redelijk overgewicht omdat ik mijzelf enigszins uit gemakzucht verwaarloosd had en nadat ik 14 kilo was afgevallen, was mijn bloeddruk zonder medicatie weer prima in orde. Dit is voor mij een sterke motivatie om mijn gewicht nu goed in de gaten te houden.
Een ander probleem dat vaak het gevolg is van overgewicht is snurken. Dit kan zeker wanneer men met een partner samen wil slapen een groot probleem zijn. In mijn geval ben ik naar een snurkpoli geweest waar men mij na veel onderzoek een duur bitje adviseerde dat ik ’s nachts zou moeten indoen. Helaas vertelde men mij niet dat afvallen ook een positief effect zou hebben. Ik weet nu uit ervaring dat wanneer ik weer aankom, ik ook weer ga snurken in de nacht. Dit snurken heeft ook tot gevolg dat ik vaker migraine aanvallen heb en overdag minder fit ben. Alle redenen om dus op mijn gewicht te letten om het snurken te voorkomen.
Ook is er binnen mijn familie een verhoogd risico voor een aneurysma van de buik aorta wat een pijnlijk dood tot gevolg kan hebben. Hierbij ontstaat er een zwakke plek in de buikslagader waardoor deze als een ballon uit kan gaan zetten met het scheuren en inwendig doodbloeden tot gevolg. Ik laat mijzelf hier ook wel eens in de zoveel jaren op testen door middel van een echo. Roken, overgewicht, hoge bloeddruk en hoog cholesterolgehalte zijn hier een paar van de grote risicofactoren. Een gezond gewicht en een gezonde levenswijze kunnen het risico van een aneurysma zeer beperken. De laatste echo’s laten een gezonde buik aorta zien en dat wil ik ook graag zo houden.
Ook ben ik erfelijk belast met artrose, bij mij waren de knieën een probleem aan het worden. Het is niet fijn om bewegingsbeperkingen te hebben omdat de knieën bij bewegen pijn doen. Ik ben hier uiteindelijk een natuurlijk middel gaan gebruiken (glucosamine) en heb nu ik weer op een gezond gewicht zit, bijna geen last meer van mijn knieën en kan ik weer goed en vrij bewegen, een afstand fietsen en lopen. De slijtage zal niet geheel verdwijnen maar de effecten wel.
Al met al heb ik dus een paar zware argumenten om mijzelf de discipline op te leggen om mijn gewicht in de gaten te houden en op een gezond gewicht te blijven. Dit is soms nodig omdat in onze maatschappij met alle overvloed en eten als feestelijkheid en om dingen te vieren, het soms best moeilijk is om aan alle verleidingen weerstand te bieden. Ik weet dat ik na de chocolade explosie die het paasfeest heet, weer zal moeten vasten en sporten om de extra kilo weer kwijt te raken. Maar omdat ik mijzelf een paar keer per week weeg, hou ik het ook in de gaten en weet ik wanneer ik mijzelf weer tot orde moet roepen. Het gaat niet automatisch, ons lichaam is geprogrammeerd om gebruik te maken van het aanbod van eten en eten geeft ook vaak een verslavend goed gevoel. Maar met een paar argumenten als hierboven beschreven is het makkelijke om uzelf weer tot de orde te roepen.
Mijn wijze van afvallen en gewichtscontrole
Ik ga niet zeggen dat gewicht verliezen makkelijk is want dat is het niet, in principe is het zelfs redelijk tegennatuurlijk. Het lichaam wil de zorgvuldig opgebouwde reserves helemaal niet kwijt. Op gewicht blijven is redelijk goed te doen maar vergt ook wel enige discipline, een kilo jojo is in mijn ogen ook helemaal niet erg. Ik laat niet alles staan, sommige dingen zijn echt te lekker, wanneer u maar weet dat tegenover even uit de band springen ook weer even vasten moet staan. Het is net als de bankrekening, soms geeft u even iets extra uit, maar voor het einde van de maand moet er dan wel ergens een beetje op bezuinigd worden. Maar hoe raakt u veertien kilo overgewicht kwijt, ik kan u garanderen dat is pittig en vergt een heleboel discipline en hongergevoel wegdenken. Veel mensen denken dat ze kunnen afvallen door andere dingen (maar evenveel als daarvoor) te eten, maar mijn overtuiging is dat jezelf vol eten met andere dingen niet helpt. Alleen minder eten en minder calorieën innemen zorgt voor gewichtsafname en dat is best moeilijk.
Hoe ben ik veertien kilo kwijtgeraakt? Door als eerste mijzelf te overtuigen dat ik het niet alleen wilde maar dat het ook een noodzaak was en dat ik er ook veel voor zou terugkrijgen. Als eerste begon ik weer te sporten en dwong ik mijzelf ook weer om te gaan, het opbouwen van maar een beetje spierweefsel heeft twee voordelen, je ziet er iets stakker uit en spierweefsel verbrand meer calorieën. Ik liet de auto vaak staan en nam bijna alleen nog de fiets en liep wat vaker. Beweging is sowieso goed voor het hele gestel. Dan is het toch een kwestie van minder calorieën innemen, ik begon met elke ochtend twee broodjes, één met een gekookt ei want dat vult lekker, en een met kaas. Ik drink mijn koffie nu zwart of met één zoetje en dat is eigenlijk ook stukken lekkerder. Twee broodjes met kaas mee naar het werk voor tussen de middag en de hele dag veel warme thee of koffie drinken zonder iets erbij. Dit zorgt ervoor dat de lege maag niet zo knort en niet zo zeurt. Het is even afzien maar voor een goed doel moet u zich voor ogen houden. Bij het avondeten nam ik meer groenten en minder koolhydraten en nam ik als toetje een flinke schaal magere kwark met muesli. Het was altijd lekker om de maag even lekker vol te eten na zo’n dag. Daarna de hele avond alleen maar drinken maar niet meer eten, ook dat is best lastig maar door de muesli heeft u vrij lang een vol gevoel. Geen koekjes en geen snoepjes, wanneer ik echt trek kreeg nam ik wat suikervrije kauwgom, dat houd het lichaam goed voor de gek. In het weekend mag een extraatje erbij zoals wat nootjes e.d. en rauwkost mag zoveel als u wilt en lekkere broodjes. Dit samen met extra beweging gaat iedere week wat gewichtsverlies opleveren. U moet dit zeker een paar maanden volhouden maar telkens wanneer er weer een kilo af is voelt u zich zelfverzekerder. De hele kunst is om te wennen aan MINDER eten, na een tijdje went het lichaam er ook aan.
Daarna is het probleem om op gewicht te blijven. Veel mensen vervallen weer in oude gewoontes en na een maand zitten de kilo’s er zo weer bij. Het is de kunst om structureel minder te eten, maar wel gezond en dat kan ook erg lekker zijn. Probeer suiker zoveel mogelijk te vermijden, eet vezelrijk eten zoal volkorenbrood (er zijn zoveel heerlijke broodjes te koop), vezels zijn goed voor de spijsvertering en ze vullen goed. Groenten zijn ook goed, veel vitamines en goede voedingstoffen, het liefst zo rauw mogelijk zodat het lichaam er ook nog wat moeite voor moet doen. Veel drinken (zoals warme thee) onderdrukt ook het gevoel van trek en bevat (zonder suiker) ook geen calorieën. Blijf bewegen (fietsen, lopen, fitness) u zult merken dat het lichaam u dankbaar is en u zult zich stukken beter en fitter voelen. Benadruk telkens wat u er mee wint, op korte en op lange termijn en geniet van de kleine succesjes.
Afvallen en op gewicht blijven zit erg tussen de oren, eten kan ook een heerlijk troost zijn. Ook ik merk dat wanneer ik me emotioneel niet fijn voel, ik de neiging heb om iets lekkers te eten omdat dat even een fijn gevoel geeft. En dat even kan ook best een stukje langer worden en voor u het weet heeft u een hele zak nootjes, koekjes, drop, crackers op. Het is niet eerlijk, het lichaam wil graag extra calorieën, dit zit in uw hersenen voorgeprogrammeerd. Toch is wilskracht helaas het enige antwoord, naast gewoon niet kopen, want als het niet in huis is kunt u het ook niet eten.
Een van de problemen is dat vetcellen niet verdwijnen, ze nemen alleen minder vet op. Wanneer u weer iets meer calorieën binnenkrijgt zullen ze dit onmiddellijk weer omzetten in vet. Dit is het bekende jojo effect. Om af te vallen en op gewicht te blijven is een andere leefgewoonte nodig en pas na jaren zullen de vetcellen ook echt verdwijnen. Mijn devies is in ieder geval probeer structureel minder te eten en van datgene wat u wel eet extra te genieten. Een keer bewust zondigen mag, maar let er ook op dat u dit de dag erna wel compenseert. Probeer het als levenswijze te accepteren, niet voor een maand of twee maar voor altijd, uw lichaam zal u dankbaar zijn. En ik blijf het zeggen, om af te vallen moet u MINDER eten, niet evenveel ander eten, nee MINDER eten.