Levensbeschouwing

Vertrouwen

Door aan zaterdag, november 11, 2023

loslaten Vertrouwen is voor mij zeer belangrijk, maar het is ook een van mijn grootste struikelblokken in het leven geweest. Als kind ben ik opgevoed met Katholieke waarden en normen in een klein dorp en mijn geloof en vertrouwen in eerlijkheid en vertrouwen grensde in deze periode van mijn leven aan de rand van het naïeve. Omdat ik telkens geconfronteerd werd met verschil tussen woorden en daden en de nodige klappen heb moeten incasseren in dit leven, is het vertrouwen in de mensen om mij heen, mijn zelfvertrouwen en mijn integriteit wel vaak op de proef gesteld. Desondanks zijn vertrouwen en integriteit nog steeds de belangrijkste waarden voor mij in mijn leven. Toch blijft het heel vervelend als mensen die mij lief zijn het niet zo nauw met de waarheid nemen of mij of anderen bedriegen of manipuleren. Ook kan ik mijzelf nog steeds opwinden wanneer mensen mijn integriteit of betrouwbaarheid in twijfel trekken hoewel ik meer en meer geleerd heb om dit los te laten. Het belangrijkste is dat ik mijzelf elke ochtend eerlijk en oprecht in de spiegel kan aankijken. Het thema vertrouwen is erg breed, het kan gaan om vertrouwen in de economie, leiders en politiek, werksituatie, familie, relatie, kinderen, geloofsgemeenschap en de maatschappij. Vertrouwen raakt dus bijna elk aspect van het leven. Op deze pagina wil ik graag ingaan op alle aspecten die met vertrouwen te maken hebben. Ook ga ik in op een speciale vorm van vertrouwen en dat is zelfvertrouwen, vertrouwen in uzelf. In mijn visie is vertrouwen nog steeds de kurk waarop we allemaal drijven. Vriendelijke groet, Hein Pragt.

Op de inhoud van deze pagina rust copyright © Hein Pragt.

Betekenis van het woord vertrouwen

Volgens een aantal woordenboeken is vertrouwen (zelfstandig naamwoord): geloof dat iemand eerlijk is, het geloof dat je op iemand kunt rekenen, geloven in de betrouwbaarheid van een persoon. Vanuit de sociologie beschouwt men vertrouwen als een van de sociale constructies van de samenleving, en iets wat elke samenleving nodig heeft. In de psychologie wordt vertrouwen vaak omschreven als “geloven dat de persoon die men vertrouwt zal doen wat men van hem verwacht”. Het opbouwen van vertrouwen begint al in de eerste levensjaren van een mensenleven en de mate waarin dit vertrouwen wordt bevestigd of geschaad kan op latere leeftijd van grote invloed zijn.

Vertrouwen en relaties

Vertrouwen is een elementair onderdeel in iedere relatie maar ook vaak het meest kwetsbare. De ander volledig vertrouwen is soms heel moeilijk omdat u zichzelf dan ook kwetsbaar maakt en het risico loopt om ‘ bezeerd’ te worden. Maar zonder open te staan voor elkaar en vertrouwen te hebben kunnen mensen niet naar elkaar toe groeien en een innige en liefdevolle relatie ontwikkelen. Vertrouwen is de basis waarmee men elkaar toestaat open te zijn en men er van kan uitgaan dat men op elkaar kan bouwen. Door vertrouwen kunnen partners uitdagingen, problemen en obstakels die vaak in elke relatie voorkomen overwinnen.

Meestal leert men als klein kind om andere mensen te vertrouwen en dat het veilig is om te zeggen wat men denkt en voelt. Wanneer men is opgegroeid in een dergelijk gezin dan kans men mensen meestal gemakkelijk vertrouwen en geeft men ook makkelijk vertrouwen. Wanneer men in een gezin opgroeit waarin respect en vertrouwen niet zo gewoon zijn dan kan op latere leeftijd vertrouwen geven of op andere mensen vertrouwen soms moeilijk zijn. Het ontbreken van vertrouwen in de vroege kinderjaren maakt het vaak moeilijk om zonder meer andere mensen te vertrouwen in relaties op latere leeftijd.

Een veel voorkomende vorm van breken van vertrouwen in een relatie is vreemdgaan of overspel. Dit breken van vertrouwen kan zowel op lichamelijk gebied maar ook op emotioneel gebied plaatsvinden. Ook hier heb ik al meerdere artikelen over geschreven aangezien ik hier helaas ook mee te maken gehad heb. Maar waarom is vertrouwen zo belangrijk binnen een relatie? Meestal investeren mensen veel in een relatie en wanneer men bijvoorbeeld samen een huis koopt en samen financiële verplichtingen aangaat, dan is het wel belangrijk dat men de partner kan vertrouwen. Mensen investeren op heel veel verschillende gebieden (zowel materieel als emotioneel) in een relatie en de basis daarvoor is vertrouwen in elkaar hebben. Ook op het gebied van gezondheid kan vertrouwen erg belangrijk zijn, wanneer iemand buiten de relatie een geslachtsziekte oploopt en deze zo doorgeeft aan de vaste partner dan kan dit tegenwoordig dodelijk, of op zijn minst erg vervelend zijn. Maar ook de bekende “kinderen van de melkboer” zijn een risico, iedereen investeert het liefst vele jaren van zijn leven in zijn eigen kinderen.

Maar monogamie is niet hetzelfde als vertrouwen, ik ken een stel dat een open relatie heeft en die dus met wederzijdse toestemming vreemdgaan. Maar hier hebben ze duidelijke afspraken over gemaakt, bijvoorbeeld dat ze het buiten de deur altijd veilig doen en dat ze altijd open en eerlijk zijn tegen elkaar, waardoor er ook binnen deze relatie een groot vertrouwen is. Dit is dus een duidelijk voorbeeld dat vertrouwen niet automatisch monogamie in moet houden. Hier volgen enkele tips om meer vertrouwen te ontwikkelen in een liefdesrelatie. Als eerste is het belangrijk om voorspelbaar te zijn. Natuurlijk is het soms leuk om samen iets nieuws te doen maar in grote lijnen vinden mensen het prettig om te weten wat ze aan de ander hebben. Vertrouwen in een relatie is gebaseerd op betrouwbaar zijn voor de ander. Ook is het belangrijk om eerlijk te zijn en te zorgen dat uw woorden passen bij uw lichaamstaal en niet te verzanden in achteloze liefdesverklaringen en liefdeloze begroetingskussen. Zorg dat u dingen met volle overtuiging zegt en zorg er voor dat uw houding dit ook weergeeft.

Ook is het belangrijk om liefdevol te communiceren, dan zullen ook minder prettige onderwerpen geen pijn doen. Geheimen verwoesten het vertrouwen in de relatie, wees dus altijd eerlijk en open naar elkaar toe. Iets geheimhouden kost ook veel onnodige energie en spanningen om niet betrapt te worden. Wees ook eerlijk om de partner te laten weten wat u nodig heeft en wat uw behoeftes zijn. Iemand maar laten raden is meestal vragen om teleurstellingen. Leer ook om naast ja ook eerlijk nee te durven zeggen, wederzijds respect is ook een basis voor vertrouwen en eerlijk zijn zorgt voor wederzijds respect. Wees ook niet bang voor woordenwisselingen, of zelfs af en toe een ruzie, wanneer u zich door deze pijn heen weet te werken, groeit u niet alleen als individu maar ook als koppel.

Zelfvertrouwen

Het grappige van het woord zelfvertrouwen is dat het precies aangeeft wat het is, het is dus vertrouwen in uzelf hebben. Een gemis aan zelfvertrouwen is voor veel mensen een groot probleem. Maar ook de mensen die heel zelfzeker overkomen, kunnen diep in hun hart weinig zelfvertrouwen hebben en het proberen te verbergen door op te scheppen, dominant te zijn of door zich te gedragen als een macho. In de psychologie is het vaak zo dat mensen proberen bepaald gedrag te verbergen door extreem tegenovergesteld gedrag te vertonen. Dit is hun manier om met hun eigen onzekerheid om te gaan. Wanneer iemand het niet met u eens is, of kritiek levert, kunt u een vervelend gevoel krijgen en wanneer dit vaker voorkomt kan dat uw zelfvertrouwen aantasten. Daar staat tegenover dat complimenten en erkenning weer opbouwend zijn voor uw zelfvertrouwen. U zelfvertrouwen is dus ook afhankelijk van mensen om u heen. De invloed komt van buitenaf maar het is ook belangrijk hoe u dit verwerkt. Helaas begint deze inwerking al heel vroeg in iemands leven en het begint vaak al bij de ouders en de school. Sommige kinderen groeien in en met zelfvertrouwen op, anderen worden alleen maar meer onzeker. Zelfvertrouwen kan ook overslaan in zelfoverschatting en dat is vaak weer een minderen eigenschap.

Zelfvertrouwen is ook nauw verbonden met eigenliefde en zelfkennis, daarom is het vaak ook belangrijk om oplossingen te zoeken om zowel eigenliefde als zelfkennis weer op te bouwen. Een goede dosis eigenliefde is dus goed en gezond en hetzelfde geldt voor zelfkennis want daar ligt de basis van de innerlijke kracht. Gebrek aan zelfvertrouwen kan dus positief beïnvloed worden door te werken aan zowel de eigenliefde als zelfkennis door eerlijk en objectief naar zichzelf te kijken naar de positieve punten maar ook de negatieve kanten van zichzelf. Ook is het verstandig om realistisch naar het eigen aandeel in een misgelopen situatie te kijken om te kijken wat u zelf had kunnen doen om dit te vermijden. Dit leert u om uw eigen valkuilen te leren zien en deze in de toekomst te vermijden. Zonder te generaliseren kan ik wel constateren dat het zelfvertrouwen van vrouwen in het algemeen vlugger aangetast is dan dat van mannen. De meeste mannen zijn niet zo gevoelig voor kritiek en kunnen het sneller naast zich neerleggen, terwijl vrouwen vaker bevestiging zoeken. De meeste vrouwen hechten meer belang aan de mening van iemand anders dan de meeste mannen. Het is dus niet zo dat u bij uw geboorte een bepaalde dosis zelfvertrouwen krijgt en het daar de rest van uw leven moet mee doen. Factoren als uw omgeving en uw ervaringen van jongs af aan kunnen uw zelfzekerheid sterk beïnvloeden.

Een eenvoudige wijze om uw zelfvertrouwen te vergroten is uzelf weer leren vertrouwen, probeer negatieve invloeden te vermijden en positieve invloeden op te zoeken. Zelfvertrouwen kunt u ook opbouwen door iets nieuws aan te leren of u te concentreren op iets waar u al goed in bent. Hoe meer u vaardigheid onder de knie krijgt, hoe zekerder u zichzelf zult gaan voelen. Een andere oplossing om uw zelfvertrouwen op te peppen is de peptalk tegen uzelf, neem korte zinnen en om ze niet te vergeten kunt u ze ook ophangen op plekken waar u vaak komt. Maar vaak is het iets meer complex. Veel mensen ervaren een soort van stemmetje in hun hoofd en dit stemmetje geeft telkens een oordeel over alles om u heen maar ook over uzelf. Het stemmetje kan soms aardige en positieve dingen zeggen naar soms ook onaardige en negatieve dingen. Ook is het stemmetje goed in het bevestigen van een negatief zelfbeeld en zoekt het soms zelfs naar bevestiging van een negatief zelfbeeld waardoor het stemmetje het eigen zelfvertrouwen omlaag haalt. Het stemmetje kan dingen zeggen zoals: “zie je wel dat ik niet knap ben!” of “zie je wel dat ik het niet kan!”. Veel mensen vergelijken zichzelf met mensen die beter zijn dan zichzelf en trekken dan de negatieve conclusie dat ze zelf de mindere zijn en dat ze nooit het niveau van die ander kunnen bereiken. Sommige mensen geven op deze wijze al bijna bij voorbaat op, zonder zelfs een poging te wagen. En dan kan deze zelf uitgelokte mislukking weer aan de lijst van afgebroken zelfvertrouwen toegevoegd worden.

Toen ik nog jong was en op muziekles ging werkte mijn slechte fijne motoriek niet in mijn voordeel. Ik merkte dat anderen veel sneller dingen konden spelen en dat het mij heel veel studeren kostte. Op een bepaald moment moest ik helaas toegeven dat ik nooit een top toetsenist / gitarist zou worden, maar toch zette ik door want ik kon mijzelf nog steeds verbeteren. Het kostte mij wel veel meer moeite dan andere muzikanten maar ik bereikte een redelijk gemiddeld niveau en heb veel jaren in leuke bands muziek gemaakt. Ik ben ook wel eens op een zeer botte wijze afgewezen voor een band maar ik accepteerde dat dit inderdaad te hoog gegrepen was voor mij, maar dat ik nog steeds kans had om wat te groeien. Een leuk gemiddelde prestatie waar u veel plezier aan beleefd is ook een mooie invulling. Ik kijk met bewondering naar musici die beter zijn dan ik en ben trots op het niveau dat ik met veel moeite toch bereikt heb.

Wanneer u een sport beoefend en u een wedstrijd verliest, kijk dan naar wat u er van geleerd hebt en wat u nog aan uzelf kunt verbeteren. Wat ging er mis en wat kunt u er aan doen om het de volgende keer anders of beter te doen. Leer van de mensen die winnen en besef dat u altijd kunt groeien. Soms kost dit wel veel leermomenten, maar zolang u het ziet als leermoment en niet als falen, hoeft het uw zelfvertrouwen niet aan te tasten. Dit gaat natuurlijk niet alleen op voor sport, ook in bijna elke andere situatie zijn fouten eigenlijk groeikansen. Zo hoorde ik laatste dat in Amerika een ondernemer die meerdere keren failliet is gegaan niet als falende ondernemer gezien wordt maar juist als een zeer ervaren.

Perfectionisme is een grote tegenstander van zelfvertrouwen. Als eerst zal de angst dat iets niet perfect zal gaan u belemmeren en wanneer het wel goed ging, maar niet perfect zal het stemmetje proberen het zelfvertrouwen omlaag te halen. De meeste dingen in het leven zullen niet perfect zijn of perfect gaan, door dit te accepteren en ook tevreden te zijn wanneer het niet perfect gaat en de focus zet op kleine stappen vooruit, en elke kleine stap vooruit kan u weer extra zelfvertrouwen geven. Wanneer u regelmatig stil staat bij de (kleine) successen die u behaalt of dingen die goed zijn gegaan door uw toedoen raakt u steeds meer overtuigd van uw eigen kwaliteiten en bevestigd u uw eigen groei. Kijk naar uw mogelijkheden en kansen om te groeien in plaats van uw beperkingen. En zelfs uw beperkingen kunnen u een uitdaging bieden om te groeien. En elk stukje groei is reden om te vieren en uw zelfvertrouwen te versterken. Zie uzelf als een uniek mens met een unieke combinatie van vaardigheden en mogelijkheden en zie uzelf als goed zoals u bent.

Vertrouwen en integriteit

Wat heeft vertrouwen met integriteit te maken? De betekenis van het Latijnse woord ‘integer’ is zoiets als “heel, af, volmaakt, ongeschonden en gaaf” en integriteit is dus te vertalen met heelheid, ongeschonden of niet gekwetst zijn. In basis is integer handelen dus “door wat ik zeg en doe wil ik ten opzichte van anderen heel blijven”. Integriteit is dus open zijn, eerlijk, handelen uit overtuiging, zonder vooroordeel of veroordeling, geen verkeerde bedoelingen hebben, niet willen krenken, niet liegen, niet bedriegen of omkopen en niet omkoopbaar zijn. In de praktijk betekent dit dus ook belangenverstrengeling en vriendjespolitiek voorkomen, zorgvuldig omgaan met persoonlijke of gevoelige informatie, uw gedane toezeggingen en gemaakte afspraken nakomen, niet handelen uit eigen gewin en eigen fouten toe te geven en zo goed mogelijk oplossen. Integriteit is dus betrouwbaar zijn en betrouwbaar betekent dat men vertrouwen in u heeft.

Eerlijkheid en vertrouwen lijken soms geen duidelijke economische waarde te hebben behalve dat men kan stellen dat wanneer men elkaar niet kan vertrouwen er veel meer tijd en geld nodig is om risico’s “af te dekken”. In veel projecten zie ik zelf dat managers denken dat vertrouwen iets rationeels is en iets dat ze via een overeenkomst of contract (SLA) kunnen afkopen. Uit eigen ervaring lijkt het toch dat echt succesvolle zakenmensen en managers veel meer op basis van wederzijds vertrouwen werken. Integriteit en betrouwbaarheid zijn dus eigenlijk zeer kostbaar.

Echter iedere keer weer laten bedrijfsschandalen zien hoe gemakkelijk mensen te verleiden zijn. Meestal niet omdat de mens van nature slecht is, maar omdat iemand zich heeft laten overhalen omdat iedereen het zogenaamd doet en men denkt er gemakkelijk mee weg te kunnen komen. Vaak is het ook zo dat de gelegenheid de dief maakt. Ik heb ook eens een onderzoek gelezen waaruit bleek dat in bedrijven waar de top het niet zo nauw neemt met de regels en bijvoorbeeld aan zelfverrijking doet, de werknemers hetzelfde gaan doen en het ook niet zo nauw met de regels nemen. Dit in tegenstelling van bedrijven waar de top het goede voorbeeld geeft waardoor bedrijfsdiefstal en fraude met werktijden hier veel minder voorkomt. Betrouwbaarheid en onbetrouwbaarheid lijkt dus enigszins besmettelijk te zijn en voorbeeld doet blijkbaar volgen.

Ook binnen overheidsorganisaties is integriteit zeer belangrijk aangezien integriteit ook hier alles te maken heeft met vertrouwen en betrouwbaarheid. Burgers en ook de media stellen hoge eisen aan de integriteit van de overheid en een overheid die niet integer is, verliest het vertrouwen van de burgers en daarmee ook haar legitimiteit. Hierdoor zullen burgers het gezag van de overheid in twijfel trekken en niet meer zo maar aanvaarden wat er uiteindelijk toe kan leiden dat de democratische rechtsstaat (en verzorgingsstaat) ernstig in gevaar kan komen. Zonder vertrouwen en legitimiteit kan ook een overheid in een democratie dus niet functioneren. Vertrouwen heeft dus alles met integriteit te maken.

Trouw in vertrouwen

Bij het woord vertrouwen moet ik altijd denken aan een ervaring in Spanje. Ik was daar met een aantal mensen in een soort kleine vesting waarvan de eigenaar de kamers verhuurde. Er was een zwembad en een prachtig bergachtige omgeving. We konden elke dag drie genieten van heerlijk eten en er was bovendien elke ochtend en avond een lezing over een spiritueel onderwerp. Veertien dagen zijn wij daar geweest, voor niets. Want wat bleek nu, de eigenaar wilde meer vertrouwen in zijn leven ervaren. Hij had last van een bepaalde angst, namelijk dat hij altijd geld tekort zou komen. Niet dat hij tekort had, maar hij was onderliggend altijd bang dat hij op een gegeven moment geen geld meer zou hebben. Vanuit het Boeddhisme had hij het Dana principe leren kennen, gechargeerd betekent dit, dat je alles wat je hebt deelt. Als alle partijen dat doen, ontvang je zelf net zoveel als je uitdeelt natuurlijk, alleen moet je er wel op vertrouwen dat een ieder dat doet.

Onder de indruk van zijn vrijgevigheid wilden wij allemaal aan het eind van de vakantie natuurlijk betalen voor alle geneugten. En zo had deze man na een aantal jaren minder angst en meer vertrouwen gekregen. Na zoveel keren meegemaakt te hebben dat mensen natuurlijk hun eigen kosten wilde betalen, kon hij niet meer in wantrouwen blijven geloven. Want als je de ander niet vertrouwt, wantrouw je de ander, geloof je niet meer in … Ja, waar geloof je eigenlijk niet meer in. Wat is vertrouwen eigenlijk precies? Ooit las ik een artikel van iemand die beschreef hoe opmerkelijk hij het vond dat we allemaal een soort kompas in ons hebben en weten of we iets goed of fout doen of we iets wel of niet moeten doen of we eerlijk zijn of niet. Mijn idee over vertrouwen is dat wanneer je trouw bent aan deze innerlijke kompas je te vertrouwen bent. Deze innerlijke kompas valt moeilijk te omschrijven, het is iets wat we allemaal wel herkennen en wat nauwelijks met woorden te omschrijven valt. Het is niet zichtbaar of tastbaar. Jouw innerlijke kompas wijst naar deze niet aantoonbare wijsheid. Deze term komt daarom wat mij betreft in een goede richting. Wellicht is intuïtie ook een goede term hiervoor, hoewel dat ook een uitingsvorm is van iets wat niet te omschrijven valt.

Vertrouwen is wat mij betreft trouw zijn aan dit wonderlijke fenomeen. Als ik trouw blijf aan mijn eigen eer en geweten. Als ik eerlijk en oprecht blijf, dan zal ik dat ook zijn naar de ander. En of de ander te vertrouwen is? Dat kan alleen die ander je werkelijk vertellen, want alhoewel we veel kunnen zien aan de ander of aan kunnen voelen, mensen kunnen ook hun woorden en daden goed verdraaien of verbergen. Ik heb in ieder geval geleerd in mijn leven dat het zinvoller is om zelf trouw te zijn aan mijn innerlijke kompas, dan dat ik probeer er achter te komen of de ander al dan niet te vertrouwen is. Zoals de waard is, vertrouwt hij zijn gasten, vind ik een kloppend spreekwoord en ook een mooi uitgangspunt om op een prettige manier met mensen om te gaan. En als de ander niet te vertrouwen blijkt? Dan zal mijn innerlijke kompas waarschijnlijk wel aangeven uit de buurt te blijven van deze persoon!

Een mooi verhaal over vertrouwen

Het volgende verhaal met een leuke moraal geeft duidelijk het nut van vertrouwen weer. Een bakker had een overeenkomst met een boer, hij kreeg boter van de boer en de boer kreeg als tegenprestatie brood van de bakker. Na een tijdje viel het de bakker op dat de stukken boter van de boer, die elk drie pond zouden moeten wegen, steeds lichter werden. Toen hij dit met zijn weegschaal kon bewijzen klaagde hij zijn boterleverancier aan bij de rechter. “Uw stukken boter zouden niet het vereiste gewicht hebben”, zei de rechter tegen de boer, “dit stuk zou drie pond moeten wegen, maar het weegt echter veel minder”. “Dat is uitgesloten, meneer de rechter”, zei de boer, “ik heb het elke keer goed afgewogen“. “Misschien kloppen uw gewichten dan niet”, zei de rechter toen. “Hoezo gewichten?”, vroeg de boer verwonderd, “ik heb helemaal geen gewichten, die gebruik ik nooit”. “Maar waar weegt u dan mee als u geen gewichten heeft?”, vroeg de rechter aan de boer. “Heel eenvoudig”, zei de boer, “ik krijg mijn brood van de bakker en hij krijgt boter van mij”. “Een brood weegt drie pond dus leg mijn boter links op de weegschaal en een brood rechts en zo weeg ik dat af”.

Meer levensbeschouwing pagina’s

0
Gerelateerde berichten

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *