Levensbeschouwing

Jaloezie

Door aan zaterdag, november 11, 2023

jaloers zijn Bijna iedereen heeft wel eens last van jaloezie of afgunst. Jaloezie is een gevoel waarbij men afgunst voelt voor wat een ander heeft gekregen of bezit, of een gevoel van angst om iets wat hem of haar toebehoort te verliezen. Volgens het woordenboek van Dale is jaloezie: “gevoel van leed of spijt over het goede dat een ander te beurt valt en dat men hem niet gunt”. Hier spreekt men dus duidelijk alleen over jaloezie in de vorm van afgunst, in de liefde gaat het meestal om de angst iemand te verliezen of de boosheid dat iemand (buiten de relatie) aandacht of intimiteit heeft gezocht en gekregen die men zelf zou willen. Milde vormen van jaloezie kunnen beschermend werken binnen een relatie en mijns inziens de relatie juist versterken, extremere vormen van jaloezie kunnen een relatie totaal stukmaken. Soms zetten mensen jaloezie zelfs in als machtsmiddel binnen de relatie en dit kan zeer kwetsend zijn. Mijns inziens is elke vorm van misbruik van machtsmiddelen binnen een relatie een heel slecht teken, maar het opzettelijk jaloers maken is een zeer gemene vorm. Daarentegen kunnen gevoelens van jaloezie (vaak onbewust uit lage eigenwaarde en eigen onzekerheid) het leven van de andere liefdespartner ook heel lastig, beperkend en beklemmend maken. Jaloezie wordt ook wel gezien als monster met de groene ogen, de kleur groen heeft een associatie met jaloezie. Deze pagina gaat over jaloezie in de liefde, vriendelijke groet, Hein Pragt

Op de inhoud van deze pagina rust copyright © Hein Pragt.

Jaloezie in de liefde

Jaloezie binnen een relatie is een mechanisme van gedrag en gevoel dat zich ontwikkeld heeft om ontrouw van de partner te voorkomen. Deze ontrouw kan zowel lichamelijk als emotioneel zijn, in het tweede geval hebben vrouwen hier meer last van wanneer hun man bijvoorbeeld iets intiems bespreekt met een andere vrouw. Extreme jaloezie kan zelfs leiden tot geweld en (zelf)moord, in minder extreme gevallen kan het conflicten, depressie en wraakgevoelens tot gevolg hebben.

Jaloezie is wel onlosmakelijk verbonden met liefde

In mijn ogen is jaloezie onlosmakelijk verbonden met liefde Veel mensen zien jaloezie als een negatieve emotie maar volgens een bekende Amerikaanse psycholoog David Buss is jaloezie niet alleen normaal, maar zelfs een noodzakelijke prikkel om een liefdesrelatie in stand te houden. Dit noemen we gemakshalve maar “gezonde jaloezie”. Ondanks de “moderne” opvatting van vrijheid binnen een relatie ben ik van mening dat het belangrijkste ingrediënt voor een geslaagde relatie trouw zijn aan elkaar is. Een gezonde dosis jaloezie zorgt er juist voor dat de liefde niet vanzelfsprekend is, in de juiste dosering houdt het de liefde en de relatie in balans. Wat de definitie is van een “gezonde” dosis jaloezie staat niet vast, dit is iets waar beide partners het over eens moeten zijn maar kan een aardig discussie punt zijn.

Jaloezie is een complexe emotie

Jaloezie is niet één enkele emotie maar in feite een hele verzameling gevoelens. Jaloezie kan zich uiten in boosheid, angst, pijn, verdriet, het gevoel verraden te zijn, bezorgdheid, wantrouwen, depressie, eenzaamheid, afgunst, hebzucht, machteloosheid of minderwaardigheid. Jaloezie heeft veel te maken met angst, angst voor het onbekende of voor verandering, angst voor het verliezen van macht of controle in een relatie en verlatingsangst. In dit opzicht is jaloezie het een gevolg van de eigen onzekerheid met betrekking tot de eigen waarde als partner en twijfels over de eigen begerenswaardigheid. Een beetje jaloezie in een relatie is goed omdat het aangeeft dat men belangstelling heeft voor de ander en het is eigenlijk een verkapt compliment. Maar ernstige jaloezie is over het algemeen benauwend en verstikkend voor de liefde.

Jaloezie binnen een relatie

Elkaar een beetje plagen met jaloezie kan een relatie levendig houden echter spelen met andermans gevoelens kan echt gemeen zijn en een relatie om zeep helpen. Uw partner uittesten of op de proef stellen is ook een gemeen spelletje waarbij meestal alle partijen verliezen. Vanuit de eigen jaloezie (vaak toch overtrokken gevoelens) de ander terugpakken door de ander ook jaloers te maken is ook een bom onder iedere relatie en dingen maar achter iemands rug om doen omdat de ander jaloers is beschadigd ook het vertrouwen en drijft partners uit elkaar in plaats van naar elkaar toe.

In een gezonde relatie hebben beide partners de vrijheid die ze nodig hebben doordat er een relatie van vertrouwen is. Wanneer dit vertrouwen een keer beschadigd is het de verantwoordelijkheid van de partner die dit gedaan heeft om het vertouwen weer te herstellen. Vooral veel praten en de ander weer het gevoel in woord en daad geven dat er weer vertrouwen is. Dit kan enige offers vergen maar zal wel noodzakelijk zijn om de vertrouwensband in de relatie te herstellen. Zonder vertrouwen in elkaar is elke relatie gedoemd te mislukken.

Jaloezie, verschil tussen mannen en vrouwen

Jaloezie kan voor mannen en vrouwen heel verschillend zijn, en evolutiebiologen hebben hiervoor ook een logische verklaring. Jaloezie wordt bij mannen vaak opgewekt als de partner een seksuele escapade pleegt of zich intiem presenteert aan andere mannen. De gedachte dat de ander ‘het’ met een ander doet kan al tot enorme wanhoop, woede en agressief gedrag leiden. Vrouwen zijn meestal jaloers door emotionele ontrouw, bijvoorbeeld als een man meer aandacht geeft aan een andere vrouw of intieme zaken bespreekt met een andere vrouw. Verlies van zijn liefde kan de vrouw tot razernij brengen.

De verklaring zou liggen in het genetische eigenbelang van individuen. Het genetische eigenbelang van de man wordt bedreigd als zijn vrouw gemeenschap heeft met een andere man waardoor hij het risico loopt voor het kind van een ander te moeten opdraaien. Hij zou dan zijn tijd en energie in de nakomelingen (genen) van een ander investeren. Onder mannen bestaat van nature ook de competitie om de vrouw te bevruchten. Hierdoor zijn bij mannen de gevoelens van jaloezie extra sterk als de andere man meer prestige en status heeft.

Het genetische eigenbelang van de vrouw wordt veel minder bedreigd als haar man ‘het’ doet met een andere vrouw, een eventueel kind is het probleem van die andere vrouw. Voor de vrouw is het wel een bedreiging voor het genetische eigenbelang als haar man die andere vrouw meer aandacht en genegenheid geeft. Hierdoor zou de man minder energie in haar nakomelingen (genen) steken. Vrouwen zijn vaak meer jaloers als haar rivaal jonger en aantrekkelijker is.

Deskundigen zijn het er over eens dat jaloezie een vorm van overlevingsmechanisme is hoewel over de effectiviteit getwist kan worden. Het meest ook de meest vernietigend hartstocht (een belangrijke oorzaak van moord en doodslag) en toch het minst bestudeerd. De oorsprong van deze emotie zit diep in ons evolutionele verleden en had als doel om vertrouwelijke verhoudingen te handhaven. Jaloersheid is geen afgunst, hoewel deze woorden vaak door elkaar gebruikt worden, jaloezie treed op als een rivaal u iets wil afnemen waarvan u vindt dat het rechtmatig aan u toekomt of waarvan u denkt dat het van u is. Afgunst daarentegen is het gevoel dat u iets zou willen hebben (bezit of eigenschap) wat de ander heeft en u niet.

Jaloezie is een signaal om eens naar binnen te kijken!

Jaloersheid is een hele pijnlijke emotie waarbij het niet uitmaakt of deze echt of ingebeeld is. Het kwetst de partner die jaloers is maar ook de partner die het ongemak van de beschuldiging ondergaat en het is vaak moeilijk te weerleggen. Vaak gaat het er toch over dat de partner meer aandacht heeft voor een ander en men zich tekort gedaan voelt. Vaak is de oorzaak de eigen onzekerheid en hoe meer onzeker men is hoe vaak onrealistischer de waarnemingen van bedreigingen en het maken van beschuldigingen kunnen zijn. Jaloersheid zegt dus meer over de jaloerse persoon dan over de beschuldigde partij, en het kan een goede reden zijn voor de jaloerse persoon om eens diep in het eigen hart te kijken. Jaloezie is een hele complexe emotie die kan bestaan uit angst, vrees, verdriet, woede en wraakgevoelens en het kan dermate overheersend zijn dat het elk gevoel van realiteit kan overheersen waardoor mensen die extreem jaloers zijn soms hele irrationele dingen kunnen doen. Het is een soort van alarm signaal dat in onze hersenen afgaat en tot actie dwingt omdat onze sociale banden en zekerheden worden bedreigd.

Jaloezie en de partner controleren.

Vaak zet men het vervelende gevoel van jaloezie om in woede en probeert men koste wat het kost controle te krijgen over hun partner door bezittingen te doorzoeken, te spioneren of logbestanden door te zoeken. Wanneer de partner dit merkt zal deze nog voorzichtiger worden waardoor het gevoel van jaloezie alleen nog maar sterker zal worden en men de partner alleen maar verder van zich afduwt. Jaloersheid is vaak niet de beschermer van liefde maar meer de torpedojager die het om zeep helpt. Wanneer we jaloers worden komt dit vaak wel voort uit minder aandacht van de partner, maar is het de eigen onzekerheid die een mogelijke rivaal zo superieur maakt en de eigen angst om te verliezen gaat voeden. Ondanks dat de directe aanleiding wel bijvoorbeeld minder aandacht van de partner kan zijn is de werkelijk oorzaak van jaloezie meestal de eigen onzekerheid. Ook heeft jaloersheid niet altijd met liefde te maken, een man die zijn vrouw minacht kan toch jaloers worden wanneer een ander man haar positieve aandacht geeft. In deze gevallen is jaloersheid meer gerelateerd aan egoïsme dan aan liefde. Ook kunnen mensen die extreem jaloers zijn zulke waanideeën krijgen en zulke irrationele dingen ondernemen dat men precies het tegenovergestelde bereikt van wat men eigenlijk wil en de partner echt kwijtraakt.

Desondanks kan een zeer beperkte vorm van jaloezie waarbij men er zonder beschuldigingen over kan praten en het niet laat oplopen en zich realiseert dat het een probleem van de jaloerse persoon zelf is, ook een verkapt compliment en een liefdesbetuiging zijn voor de partner. Zo lang als men niet beperkingen gaat opleggen of sterk controlerend gedrag of irrationeel gedrag gaat vertonen naar de partner, kan een beetje jaloezie de liefde ook stimuleren. Maar jaloezie die leidt tot het beperken van de partner, het controleren en permanent wantrouwen zal de relatie in veel gevallen laten verstikken. Jaloezie kan dus en echte relatie killer zijn.

Omgaan met jaloezie in de liefde

Het klinkt een beetje vreemd maar een beetje jaloezie is goed voor een gezonde relatie. Door middel van gezonde jaloezie geven we aan dat we van onze partner houden. Blijft de vraag over wat gezonde jaloezie dan wel is! Dit is geen absoluut begrip maar wanneer de ander zich er niet aan stoort en het zelfs een beetje als compliment kan zien is het gezond. Wanneer de ene partner de ander doorlopend controleert, of de andere partner zich irriteert aan de jaloezie kan het zeer beklemmend en beperkend gaan voelen. Jaloezie lijkt vaak een mengeling van angst, gevoelens weinig eigenwaarde, achterdocht of onmacht. Maar jaloezie kan ook gezien worden als een soort waakzaam binnen de relatie om de ander duidelijk te maken dat de relatie niet iets vanzelfsprekend is. Vaak is jaloezie gebaseerd op de angst om iemand te verliezen of kwijt te raken aan iemand die mooier of leuker is dan uzelf. Deze angst komt vaak voor uit de eigen onzekerheid of een laag zelfbeeld. Om u heen ziet u overal mensen die leuker, aardiger, knapper, sympathieker en slimmer zijn dan u. Jaloezie kan dan zelfs al ontvlammen als uw partner maar even te glimlacht tegen of een goed gesprek heeft met iemand anders.

Omgaan met de eigen jaloezie

Omgaan met uw eigen jaloezie valt meestal niet echt mee. Het is vaak moeilijk uw jaloezie onder controle te houden zeker wanneer uw vertrouwen al eens geschaad is. Vaak moet u goed nadenken of het gevoel van jaloezie wel terecht is en dat het niet altijd het probleem van uw partner is maar meestal een probleem van uzelf. Het eerste wat u moet doen is toegeven dat u jaloers bent. Het heeft geen zin om het te verdringen of te onderdrukken, het zal er dan wel op een andere wijze uitkomen die ook niet prettig voor u of uw partner zal zijn. Bedenkt u ook dat liefde en jaloezie meestal samen gaan, wanneer u geen enkele jaloezie wilt toestaan kunt u beter geen relaties hebben.

Ga vooral niet controleren (email of smsjes lezen), vaak zult u dingen zien die niet eens relevant zijn maar door uw jaloerse bril zult u bevestiging van uw angsten vinden. Dit zijn vaak uw eigen aannames die u als bevestiging gaat gebruiken en die daardoor ineens de waarheid zullen worden. Dit doet u uzelf dan aan en vaak is het resultaat een partner die boos en onmachtig is omdat deze zich moet verdedigen tegen uw (vaak onterechte) aannames.

Accepteer dat uw partner recht op een eigen leven heeft, hoe harder u probeert uw partner te controleren en te binden, hoe groter de drang naar vrijheid zal worden. Wanneer u uw partner erg gaat controleren zal deze zich bewust aan uw controledrang gaan onttrekken waardoor u nog meer het gevoel zult krijgen dat u partner dingen voor u verzwijgt. Accepteer dat het probleem bij u ligt en probeer er in een open gesprek een middenweg in te vinden.

Iets wat u zeker niet moet doen is oog om oog en tand om tand. Wanneer u jaloers bent en wraak wilt nemen op uw partner door deze ook jaloers te maken dan levert dit alleen maar verliezers op.

Ook moet u zich niet te afhankelijk maken van uw partner, zorg er voor dat u voldoende andere sociale contacten en bezigheden heeft, dit is zeker ook goed voor uw eigen eigenwaarde. Laat uw eigenwaarde niet afhangen van de liefde van uw partner en leer dat overdreven jaloezie komt vaak voort uit een gebrek aan zelfvertrouwen. Denk eens goed na over uw gevoelens en laat het verstand zegevieren en leer dat een relatie op het gevoel van samen sterk met vrijheid met vertrouwen gebaseerd moet zijn.

Hoe kunt u omgaan met een jaloerse partner

Het kan natuurlijk ook zijn dat u last heeft van een jaloerse partner. Hoe kunt u daar dan het beste mee omgaan? Het is natuurlijk mogelijk dat uzelf een bijdrage levert aan de jaloezie bij uw partner, realiseer u vooral dat niet uiting van uw jaloerse partner onredelijk is. Het is gemeen om uw partner bewust jaloers te maken, maar soms gebruiken partners het om de eigen onzekerheden te compenseren en te testen of iemand nog wel van hem of haar houdt.

Ook kan het voorkomen dat u er alles aan doet om uw partner maar niet jaloers te maken, maar vaak heeft dit tot gevolg dat deze alleen maar achterdochtiger zal worden. Deze zal denken dat u bewust iets aan het achterhouden bent. Zoals ik al zei bewust jaloers maken is gemeen, de liefde is geen spelletje. Bedenk dat de jaloezie van uw partner meer zegt over uw partner dan over uzelf. Wanneer uw partner overdreven jaloers is, dan is dat niet uw probleem hoewel u wel degene bent die er onder kan lijden. Ga niet in op een ondervraging, wanneer u alle (soms zelfs belachelijke) vragen van uw partner beantwoord, beloond u deze voor zijn of haar vraaggedrag. Bepaal voor uzelf wat u wel wilt beantwoorden en voor welk gedrag u zich wel wilt verantwoorden maar stel duidelijk een grens, zeker voor uzelf.

Maak uw partner duidelijk dat de jaloezie niet altijd uw probleem is maar dat het een probleem is waar uw partner ook zelf iets tegen kan doen. Probeer in ieder geval geen strijd aan te gaan, uw liefde en vertrouwen uit te spreken en te proberen de gevoelens van de ander rustig te bespreken en een compromis te vinden.

Meer levensbeschouwing pagina’s

0
Gerelateerde berichten

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *