Wederkerigheid

wederkerigheid binnen een relatie Kort samengevat is wederkerigheid het gevoel dat het geven en het terugkrijgen ten opzichte van een ander, in balans is. Wederkerigheid kunnen we ook zakelijk uitleggen als de onderlinge verplichting om een gift of prestatie te beantwoorden met een tegengift of tegenprestatie. Deze tegengift of tegenprestatie kan vele vormen aannemen, het kan ook aandacht, dankbaarheid of solidariteit voor nu of in de toekomst zijn. Ook binnen relaties moet er sprake zijn van een gevoel van wederkerigheid, als één van de partners meer geeft dan ontvangt kan deze zich gebruikt voelen en omgekeerd kan het gevoelens van schuld of verplichtingen oproepen. Echt onvoorwaardelijke en onbaatzuchtige liefde lijkt een sprookje, in de meeste romantische relaties moet geven en nemen wel een beetje in evenwicht zijn. Men hoeft (en moet) niet een weegschaal gebruiken, want ook dit kan zeer vervelend en beklemmend werken, maar wanneer één van de beide partners het gevoel heeft dat hij of zij alleen maar geeft en er weinig voor terugkrijgt, is er mijns inziens helaas iets mis. Wederkerigheid zou volgens mij een natuurlijke zaak moeten zijn waarbij beide partners wederzijds hun verbondenheid, vriendschap of liefde voor elkaar blijven bevestigen. Deze pagina gaat over wederkerigheid, vriendelijke groet, Hein Pragt

Wederkerigheid in relaties

Robbert Cialdini beschrijft in zijn boek “Influence: The Psychology of Persuasion” de regel van wederkerigheid en deze regel stelt dat iemand meestal probeert te vergoeden wat een ander voor hem gedaan heeft. Datgene wat men teruggeeft zal in verhouding dezelfde waarde moeten hebben als datgene wat men ontvangen heeft, maar met onderhandelen en overtuigingstechnieken kan er “winst” gemaakt worden. Mensen leren meestal van jongs af aan dat een dienst of een cadeau een verplichting (zelfs in de vorm van dankbaarheid tonen) tot gevolg heeft en men leert ook al jong dat het niet nakomen van deze verplichting afkeuring tot gevolg heeft. Maar ook kan het tot gevolg hebben dat men niets meer krijgt, dus men leert al jong dat iets krijgen ook de verplichting oproept om weer iets terug te geven, ook al is dat maar dankbaarheid en waardering. Veel zakelijk trucks zijn gebaseerd op het “gebruiken” van deze gevoelde verplichting.

Ons huidige beeld van liefde en relaties veronderstelt wederkerigheid en gelijkwaardigheid, alles wat men in de relatie investeert komt op een andere wijze weer terug. Daarbij gaat het niet altijd om fysieke zaken, solidariteit, dankbaarheid, genegenheid en intimiteit maar ook om het niet zo goed te definiëren “gevoel” dat de relatie klopt. Zo lang partners het gevoel hebben dat men van de ander voldoende krijgt zal men ook blijven geven. Op het moment dat men dat gevoel niet meer heeft, zullen de meeste partners bijna automatisch en onbewust een stapje terug doen in de relatie.

Er zijn partners die van nature meer gevers zijn, in de hoop dat ze dit ook weer terug krijgen en partners die koeler zijn en vanuit het gevoel van zekerheid door de liefde en aandacht die ze krijgen weinig moeite voelen om nog wat terug te doen. De gever heeft de ander in het hart gesloten en er gaat een voortdurende golf van warmte en aandacht naar de ander toe. De ander geeft vervolgens weinig of niets terug en vaak lijkt het wel hoe meer de gever zijn of haar best doet, hoe meer de ander zich terugtrekt of nog koeler reageert. De gever wordt vaak onzeker en gaat nog harder zijn of haar best doen in de hoop toch gezien en erkent te worden en de liefde en aandacht en vaak ook intimiteit terug te ontvangen van de ander. Wanneer dit langer duurt kan dit uiteindelijk het zelfrespect van de gever aantasten en respectloos gedrag van de ander aanwakkeren. Dit gaat vaak niet van het ene moment op het andere, dit proces kan er na jaren insluipen en pas echt als pijnlijk ervaren worden als het al veel te ver uit de hand gelopen is. Uit eigen ervaring weet ik dat de balans van echte wederkerigheid dan al vaak niet meer te herstellen is.

Er is ook een verschil in de beleving van wederkerigheid tussen mannen en vrouwen, vrouwen concentreren zich vaak meer op sociale en emotionele patronen in de relatie en praten hier ook meer over dan mannen. Mannen hebben vaak meer aandacht voor prestaties en materiële zaken. Uit eigen ervaring weet ik dat mannen meestal graag gecompenseerd willen worden met waardering en vrouwen meestal liever met aandacht en erkenning. Dit hoeft geen probleem te zijn zolang beide partner maar het “gevoel” hebben dat zaken in evenwicht zijn. Maar wederkerigheid is ook gebaseerd op wederzijdse afhankelijkheid en ook in wederkerigheid spelen wederzijdse belangen. Zelfs wanneer het er erg op lijkt dat iets bijna onbaatzuchtig is dan is er meestal wel een wederkerig element te vinden. Iemand die zich als vrijwilliger inzet voor bijvoorbeeld zieke mensen kan bijvoorbeeld door het gevoel belangrijk en onmisbaar te zijn, of door bijvoorbeeld dankbaarheid gecompenseerd worden.

Wederkerigheid is ook te verklaren vanuit het darwinistisch overlevingsprincipe, mensen kunnen op zichzelf niet zo goed overleven. Al sinds de oertijd hebben mensen in groepen samengewerkt om te kunnen overleven. Wederkerigheid is dus eigenlijk geen vorm van solidariteit, het is niet meer of minder dan een overlevingsprincipe. Volledige wederkerigheid is ook een illusie, omdat bij volledige wederkerigheid geen macht meespeelt. Macht is ook een middel om te krijgen wat men wil en de ander te laten doen wat men wil maar macht is gebaseerd op ongelijkheid. In veel relaties zit de machtsstrijd tussen beide partners dan ook een gezonde wederkerigheid in de weg. In veel relaties is er een (soms onbewuste) machtsstrijd gaande waarbij beide partners geen wederkerigheid meer ervaren en vinden dat ze zelf tekort komen. Ruzie om huishouden, om verantwoordelijkheid voor de kinderen, zich niet gewaardeerd voelen en het gevoel dat de ander nooit eens wil luisteren, zijn hiervan meestal het gevolg. Partners trekken zich terug achter de eigen verdediging wallen en zo drijven veel mensen uit elkaar.

Echte wederkerigheid binnen een relatie is niet wegen met een weegschaaltje, niet onderhandelbaar, niet in een contract vast te leggen, het is het gevoel dat men globaal gezien genoeg terugkrijgt van de partner voor wat men aan de ander geeft. De kunst is om te kunnen relativeren, soms is het even in het voordeel van de ene partner, soms even voor de ander. Bovendien zijn veel dingen niet goed tegen elkaar af te zetten, een beetje waardering kan bijvoorbeeld veel fysiek hard werk goed compenseren, terwijl de prestatie die hiervoor nodig is reëel gezien niet tegen elkaar opweegt. In een goede relatie is er zeker sprake van wederkerigheid maar zal dit niet afgewogen worden omdat beide partner globaal gezien het “gevoel” hebben dat de wederkerigheid in evenwicht is. Meestal wanneer er sprake is van wederzijdse liefde en respect zal de behoefte om de ander blij en gelukkig te maken ook wederzijds zijn en dan ontstaat er van nature een vorm van wederkerigheid.

Een veelvoorkomend wederkerigheidsprobleem is dat de één het vele werk en inspanning van de ander gewoon niet meer ziet en voor vanzelfsprekend aanneemt. Dit is binnen het huishouden nog wel eens een probleem omdat men er na een tijdje gewoon van uitgaat dat de kleding gewassen is en dat er eten op tafel staat. Omdat men het als vanzelfsprekend beschouwd telt het niet meer mee voor de wederkerigheid en laat men de blijk van waardering vaak achterwege. Dit kan bij de ander het gevoel geven van ondankbaarheid en niet gewaardeerd worden. Maar ook kinderen, in het bijzonder pubers, kunnen veel dingen voor vanzelfsprekend aannemen en weinig terugdoen of waardering tonen.

Maar ook tussen broers en zussen en tussen vrienden en vriendinnen kan de balans soms echt zoek zijn. Wanneer men bijvoorbeeld samen uitgaat en de een drinkt telkens mee zonder zelf eens een rondje te geven, zal dit vaak wel tot ergernis leiden. Wanneer de één aan elke verjaardag denkt om dan op de eigen verjaardag te merken dat bijna iedereen deze “vergeten” is, kan dit tot vrij grote teleurstelling leiden. Wanneer de één altijd belt om te vragen hoe het gaat, maar de ander nooit terugbelt omdat het zo gemakkelijke is dat de één toch wel weer eens belt, dan is er ook sprake van een onbalans in de wederkerigheid.

Veel mensen zijn tegenwoordig redelijk assertief en zakelijk binnen relaties en spreken vaak al snel een weder prestatie af. Wanneer ik vandaag rijd, dan rij jij morgen, ik betaal deze keer, de volgende keer betaal jij enz. Wanneer twee mensen hetzelfde in elkaar zitten zullen ze dit waarschijnlijk van elkaar accepteren en zal er een gezonde balans zijn. De onbalans ontstaat meestal als er een “gever” in het spel is en een “nemer” die het allemaal wel goed vindt zoals het gaat. Wanneer hier vanzelfsprekendheid begint op de doemen is het einde vaak zoek en kan de gever van teleurstelling in teleurstelling vallen. Dit is evenzo de fout van de “gever” als de “nemer”, ik heb zelf ook wel eens een fijne relatie gehad met een ander “gever”.

Een oplossing voor de “gever” om maar niet terug te verachten om teleurstelling te voorkomen en blij te zijn met alles wat er wel terugkomt, is ook een matige oplossing. Niemand is echt helemaal onbaatzuchtig, uiteindelijk zal het blijven knagen en elk mens heeft behoefte aan een stukje waardering en beloning. Vaak eindigt het toch met het handdoek in de ring gooien van de “gever”, die uiteindelijk het gevoel zal hebben dat een druppel was die de emmer liet overlopen. De “gever” zal proberen te stoppen met “gaven” maar ook dat zal vaak moeilijk zijn omdat de onderliggende behoefte aan waardering, aandacht en beloning zal blijven doorwerken. Voor de meeste “gevers” is het in deze situatie m.i. dan beter om toch te leren om iets meer te onderhandelen.

Geen scorebord bijhouden in een relatie

scorebord binnen een relatie Wanneer u een zeer betrouwbare methode zoekt voor aanhoudende frustratie binnen een relatie dan presenteer ik hier een gegarandeerde manier om uw relatie te verzieken. De veelgebruikte en beproefde methode heet “een scorebord bijhouden van wat u wel doet en uw partner niet”. Om het probleem echt werkzaam te maken is het wel belangrijk om uw partner regelmatig vertellen hoe hij of zij in uw ogen tekortschiet. Dit geeft u ook de kans om hem of haar ook duidelijk te maken dat u het allemaal goed doet en beter weet. Helaas is dit precies wat veel stellen, soms zonder het zelf door te hebben, elke dag maar weer doen. Voor veel mensen blijft het verleidelijk de score bij te houden over huishoudelijke taken, over wie wat doet voor de kinderen, over geld, over tijd voor zichzelf.

Waarom doen zoveel mensen dit? Het kan voortkomen uit een gevoel van gebrek aan waardering, of omdat men ontevreden is over het eigen leven, maar ook kan het ontstaan uit een machtsstrijd tussen twee partners. Hoe dan ook, de uitwerking zal altijd het tegenovergestelde zijn van wat men werkelijk wil bereiken en men zal gefrustreerd en gestrest raken van de vermeende ongelijkheid in de relatie. Als gevolg van de woordenwisselingen, gevoelens van onvrede en opgekropte spanningen die onvermijdelijk zullen ontstaan, zullen uiteindelijk de liefdevolle gevoelens aangetast worden. Vaak ziet men stellen dan verzanden in aanvallen en verdedigen en weer tegenaanvallen waarbij beide partijen elkaar met het scorebord om de oren slaan. Wanneer men zich aangevallen voelt omdat men zogenaamd minder in het huis doet dan de ander zal de verdediging snel zijn dat men op een ander vlak weer meer doet. Als gevolg van deze discussies zullen negatieve gevoelens gaan overheersen en beide partners gaan denken dat het de schuld van de ander is.

Wanneer het scorebord opdoemt in uw relatie kunt u proberen die gedachten te laten varen en uzelf naar uw gevoelens van liefde brengen. Blijf eerst eens bij uzelf en bedenk dat u de weg van de minste weerstand kiest wanneer u alleen naar uw eigen inspanningen kijkt en niet naar die van uw partner. Probeer eens te ontdekken wat de werkelijke achtergrond is van uw frustratie, wie weet werkt u te hard en groeien dingen u boven het hoofd en ligt de oorzaak meer bij uzelf dan bij uw partner. Door het buiten de deur houden van de “het is niet eerlijk” gedachte geeft u uw relatie een positieve impuls. Maar ook wanneer u gelijk heeft is het soms belangrijk om deze gedachten de kop in te drukken om uw eigen liefdevolle gevoelens levend houden. Wanneer er toch ongelijkheden zijn die u wilt bespreken dan is het verstandig dit op een liefdevolle wijze te doen en op een moment dat u beiden uitgerust bent en er voor openstaat. Vaak is het geen onwil van de andere partner maar onwetendheid. U moet zich goed bedenken dat het met een hart vol liefde en geduld het gemakkelijker is om uw hart te luchten of problemen te bespreken.

Wederkerigheid in relaties

Geen scorebord bijhouden in een relatie

Meer levensbeschouwing pagina’s

Gerelateerde berichten

Afgunst

Evolutie

Over geluk

Geef een reactie Reactie annuleren