Borderline persoonlijkheidsstoornis (ook wel kortweg BPS of borderline genoemd) kenmerkt zich door sterke wisselingen in stemmingen, gedachten en gedrag. Mensen met borderline zijn erg impulsief, denken vaak zwart-wit en reageren soms zeer extreem. Een relaties met iemand die een borderline persoonlijkheidsstoornis heeft kan vrij extreem en verrassend zijn maar soms ook heel moeilijk. Over borderline zelf is al meer geschreven op Internet, deze pagina wil zich concentreren op het thema borderline en de gevolgen voor een liefdesrelatie. Het is zeker niet de bedoeling van deze pagina en het forum om alleen maar kritiek en commentaar te hebben op mensen met borderline (BPS), het is vooral de bedoeling om duidelijk te maken waar men soms tegenaan kan lopen in een relatie met een partner met borderline (BPS) en hoe beide partners een weg kunnen vinden om hier mee om te gaan. Een relatie met een partner met borderline (BPS) kent vaak de nodige problemen maar ik heb ook verhalen gelezen van partners die hier in hun weg gevonden hebben en een fijne relatie hebben kunnen opbouwen. Het begint met het gedrag van de ander te leren (her)kennen en te leren hoe men hier het beste mee om kan gaan, van beide kanten. Het forum gedeelte richt zich op zowel (ex) partners van mensen met borderline (BPS) als mensen met borderline (BPS) die hier hun ervaringen kunnen uitwisselen. Alle berichten op dit forum worden (gezien de soms heftige problematiek) pas na goedkeuring van de beheerder geplaatst, dit kan een paar uur duren. Dit is echter bedoeld om mensen in een beschermde omgeving te laten schrijven, voor zichzelf en voor anderen. Op deze pagina staan onderaan de meest recente berichten op dit forum. Ik heb zelf geen borderline (BPS) maar ben over dit onderwerp gaan schrijven door ervaringen met BPS in mijn omgeving. Vriendelijke groet, Hein Pragt
Op de inhoud van deze pagina rust copyright © Hein Pragt.
Wat is borderline persoonlijkheidsstoornis (BPS)
Borderline, feels like I’m goin’ to lose my mind
You just keep on pushin’ my love over the borderline
Borderline, feels like I’m goin’ to lose my mind
You just keep on pushin’ my love over the borderline
Borderline kan in mildere vorm maar ook in extremere vormen voorkomen, soms ook in combinatie met bijvoorbeeld ADD of ADHD. Aangezien er een overlap is in de verschijnselen kan borderline en ADD ook met elkaar verwisseld worden, maar vaak vullen de symptomen elkaar ook aan en heeft men bijvoorbeeld ADD met een milde vorm van borderline.
Enkele symptomen van een borderline persoonlijkheidsstoornis (BPS) zijn:
- Uit alle macht proberen te voorkomen dat men in de steek gelaten wordt, deze angst kan echt zijn maar ook in de verbeelding voorkomen, voor de vaak heftige reactie maakt dat geen verschil;
- Onevenwichtige en heftige relaties waarin de partner het ene moment geweldig is en een ander moment weer als waardeloos beschouwd wordt;
- Vaak een tekort aan zelfbeheersing en impulsiviteit zoals geld verkwisten, grote risico’s nemen en experimenteren met seks, drugsgebruik en roekeloos autorijden;
- Soms suïcidaal gedrag, dreigen met zelfmoord en zelfverminking;
- Onevenwichtige stemmingen;
- Zich chronisch “leeg” voelen;
- Misplaatste en vaak hevige woede of het onvermogen gevoelens van boosheid te beheersen. bijvoorbeeld regelmatig terugkerende driftbuien, constante woede, vechtpartijen);
- Soms waanachtige ideeën of ernstige dissociatieve symptomen;
- Kortdurende psychotische verschijnselen zoals in de war zijn, sterke achterdocht en stemmen horen.
Lang niet iedereen met een borderline persoonlijkheidsstoornis (BPS) hoeft last te hebben van al de genoemde symptomen of sommige symptomen wat ernstiger en sommige symptomen wat minder. We kunnen dan ook constateren dat “de Borderliner” waarover men vaak spreekt niet bestaat. Men moet ook oppassen om iemand met wat meer temperament dan de gemiddelde mens onmiddellijk als borderliner te bestempelen.
Mensen met borderline persoonlijkheidsstoornis (BPS) proberen voortdurend te vermijden dat ze in de steek gelaten worden, ze reageren dan ook vaak heftig op reële of denkbeeldige verlating met angst of woede. In de relatie met anderen hebben ze de neiging om snel om heel zwart-wit te denken en snel te kunnen switchen van mening. Iemand kan het ene moment geweldig zijn, het andere moment onbetrouwbaar en slecht, dit gebeurt vaak als ze het gevoel hebben dat de ander niet genoeg om hen geeft. Borderline persoonlijkheidsstoornis kan ook samen gaan met andere klachten zoals depressiviteit, angst, psychose of dissociatie. De diagnose borderline persoonlijkheidsstoornis wordt 3 keer zo vaak bij vrouwen dan bij mannen gesteld en naar schatting leidt 1 a 2 procent van de Nederlandse bevolking aan borderline persoonlijkheidsstoornis. De stoornis komt meestal in volle omvang tot uiting aan het begin van de volwassen leeftijd, tussen het zeventiende en vijfentwintigste levensjaar. Het is ook mogelijk dat er al in de kinderjaren voortekenen te herkennen zijn die gedeeltelijk lijken op de persoonlijkheidsstoornis op de volwassen leeftijd. Nadat de eerste verschijnselen zijn opgetreden volgen nogal eens diepe dalen met ernstige crises.
Oorzaken van borderline persoonlijkheidsstoornis (BPS)
De oorzaken van een borderline persoonlijkheidsstoornis zijn niet goed bekend, bijna altijd gaat het om een combinatie van factoren, waarbij elke factor een bijdrage kan leveren aan het ontstaan van de borderline persoonlijkheidsstoornis.
Aanleg
Impulsiviteit en stemming stabiliteit zijn mogelijk in aanleg al aanwezig. Bij de gevallen die ik zelf meegemaakt heb zat de aanleg voor een borderline persoonlijkheidsstoornis in de familie, dit wilde niet zeggen dat elk lid van de familie borderline persoonlijkheidsstoornis had maar dat de kans om het te ontwikkelen groter was dan in andere families.
Psychologische factoren
In de levensgeschiedenis van veel borderlinepatiënten komen ingrijpende ervaringen voor die in combinatie met de aanleg het ontstaan van een borderline persoonlijkheidsstoornis tot gevolg had. Deze ervaringen kunnen bijvoorbeeld een instabiele ouderlijke gezinssituatie, emotionele verwaarlozing, agressie of seksueel misbruik zijn. Mede hierdoor hebben veel mensen met een borderline persoonlijkheidsstoornis moeite met het aangaan van een (langdurige) band met andere mensen. Er is aan de ene kant een sterke behoefte aan contact met anderen, maar tegelijk ook het wegduwen van deze contacten uit (vaak ingebeelde) angst voor het in de steek laten worden.
Maatschappelijke omstandigheden
Sommige deskundigen menen dat het wegvallen van maatschappelijke zekerheden ook van belang is. Mensen voelen zich eenzaam, meer op zichzelf teruggeworpen en minder veilig. Dit gaat natuurlijk voor veel meer mensen op en niet alleen voor mensen met een borderline persoonlijkheidsstoornis, het kan echter wel de stoornis triggeren.
Bij het ontstaan van de borderlindestoornis is er bijna altijd sprake van meerdere van de bovenstaande factoren die op elkaar inwerkend als oorzaak. Omdat er in de levensloop en levensomstandigheden zoveel instabiliteit te vinden is, is meestal één van de hoofddoelen in de behandeling het vinden van stabiliteit.
Noot: Een paar jaar geleden was ik getuige van een kennis die een relatie kreeg met een zeer extraverte en uitdagende dame. Hun liefdesrelatie begon zeer onstuimig en was vrij snel heel intens en hij was tot over zijn oren verliefd op deze knappe dame. Tot ze een paar weken later woedend met een bijl voor zijn deur stond en hij er achter kwam dat ze een ernstige vorm van borderline persoonlijkheidsstoornis had.
Samenleven met iemand met een borderline persoonlijkheidsstoornis
Samenleven met iemand met een borderline persoonlijkheidsstoornis (BPS) kan erg ingewikkeld zijn, mensen die een ernstige vorm van borderline hebben drijven de mensen in hun omgeving vaak tot wanhoop met hun grillige stemmingswisselingen en extreme gedrag. Er zijn in Nederland naar schatting 175.000 mensen met borderlindestoornis (BPS) maar daaronder zijn zowel lichtere als zwaardere vormen. Borderline (BPS) staat voor het grensgebied van de psychose en de neurose en het meest kenmerkende van borderline is de instabiliteit in denken, voelen en handelen. De verschijnselen kunnen buitenproportionele reacties zijn maar ook depressie, angsten, verwardheid, zelfverwonding, zelfmoordneigingen, overmatig drank of drugsgebruik, eetproblemen, roekeloos omspringen geld en seks, onverantwoord gedrag in het verkeer, ruziemaken, agressief gedrag, vaak wisselen van baan en de ene relatie na de ander.
Aan sommigen mensen met borderline (BPS) is het aan de buitenkant niet snel iets te merken omdat ze bijvoorbeeld gewoon als extraverte en spontane mensen overkomen. Impulsief reageren is een belangrijk onderdeel van de borderlindestoornis (BPS) en missen de stabiliteit en zelfcontrole die de meeste andere mensen wel hebben waardoor hun leven snel chaotisch dreigt te worden. Daarbij komt dan ook nog dat de stemming bij een borderliner binnen een paar uur kan omslaan van dag naar nacht wat het leven voor de borderliner zelf maar ook voor zijn omgeving erg lastig kan maken. Met therapie kunnen mensen met een borderline persoonlijkheidsstoornis leren om hun zwakte om te buigen tot hun kracht. Bij de meeste borderline (BPS) patiënten neemt de hevigheid van de stoornis af rond het dertigste tot veertigste levensjaar waarbij levenservaring, steun van anderen en zelf betere sociale vaardigheden aanleren dit proces versnellen.
Veel mensen met borderline persoonlijkheidsstoornis (BPS) hebben problemen met hechten en onthechten. Ze hebben een grote behoefte aan intimiteit en willen zich graag aan iemand binden maar ze zijn ook op zoek naar relaties en impulsen van buiten. Maar die partner mag niet te dichtbij komen want dat ziet de borderliner snel als bedreiging. Een relatie met een borderline bestaat dus heel erg uit aantrekken en weer wegduwen. De borderlinepatiënt wil graag hechting maar dat veroorzaakt tegelijk een enorme angst om weer verlaten te worden. Mensen met borderline gaan wel snel heel intense relaties aan die vaak ook seksueel uitbundige zijn waarbij ze heel hard van stapel lopen. Deze uitbundigheid kan voor sommige mensen zeer aantrekkend werken en de borderline is ook in staat om de nieuwe liefde snel enorm aan zich te binden om na een tijd ineens af te stoten of extreem jaloers, woedend of extreem emotioneel te reageren.
Wanneer de partner van iemand met een borderline persoonlijkheidsstoornis (BPS) het niet meer aankan, dan kan het verbreken van de relatie ook zeer moeilijk zijn. Wanneer de partner aangeeft de relatie te willen verbreken zullen de meest mensen met borderline ineens heel overdreven de liefde proberen te herstellen en zich ineens heel erg inzetten om maar niet verlaten te worden. Dit kan heel heftige emoties losmaken en ook kan de partner met een borderline persoonlijkheidsstoornis gaan dreigen met zelfmoord en andere ernstige gevolgen. Dit maakt het dat het voor een partner van iemand met een borderline persoonlijkheidsstoornis vaak heel moeilijk om de relatie te verbreken en zo modderen deze partners soms jarenlang door.
Relativeren
Uit eigen ervaring weet ik dat samenleven met iemand die een persoonlijkheidsstoornis heeft (zoals borderline) of iemand met psychologische problemen uiteindelijk erg destructief kan werken. Toch heb ik in mijn eigen omgeving meegemaakt dat iemand met een redelijk ernstige persoonlijkheidsstoornis uiteindelijk een partner vond die hier blijkbaar mee om kon gaan. Deze partner stond sterk in zijn schoenen, had een redelijk overwicht en wist duidelijk grenzen te stellen. Ondanks de stoornis van de een, wist de ander hier mee om te gaan en konden ze uiteindelijk een goede langdurige relatie opbouwen. Wat ik hiermee wil aangeven is dat voor veel mensen het leven met een persoon met een borderline persoonlijkheidsstoornis heel moeilijk kan zijn en zelfs destructief. Een relatie is echter altijd een samenspel van twee mensen en twee persoonlijkheden en soms passen deze wel bij elkaar, ondanks een moeilijke persoonlijkheid van een van beide partners.
Ik wil hiermee echt niet borderline gedrag goedpraten, veel mensen zullen hier niet mee om kunnen gaan, maar enkelen lukt het wonderbaarlijk wel. Toen ik ooit eens in een diepe crisis zat, zei een hulpverlener alleen maar dat ik eerst een week over mijn eigen aandeel moest nadenken. Ik was heel boos, want alles wat mij overkomen was, dat was mij aangedaan door anderen. Later, tijdens een aantal cognitieve sessies, leerde ik inzien dat ik ook een aandeel had gehad. Ook leerde ik dat ik anders met mensen en situaties had kunnen omgaan, mijn grenzen duidelijker had moeten stellen en dat ik dus ook invloed (lees een aandeel) had op de problemen. Ik heb veel begrip voor (ex) partners van mensen met een borderline gedragsstoornis maar wil toch wel vragen om soms ook eens te relativeren.
Goede korte film over BPS (Engels)
Een mooie korte film op youtube die de kern van een borderline persoonlijkheidsstoornis heel goed weergeeft. Deze film is helaas wel in het Engels.