Managementtaal en vaagtaal

Ik werk al vele jaren in de ICT en heb de opkomst van managers en managementlagen vanaf het prille begin tot nu meegemaakt. Door steeds meer mensen dingen te laten coördineren en regelen hoopt men grip te krijgen op complexe zaken (projecten en organisaties). Maar helaas doen veel managers werk waarvan niemand wist dat het eigenlijk nodig was waardoor ze steeds maar moeten bewijzen dat ze ook echt nodig zijn. Helaas is het ook nog zo dat managers elkaar steunen en hun eigen positie bewaken door de positie van anderen veilig te stellen waardoor er vaak een soort van incestueuze kliek ontstaat. Zoals u merkt is mijn ervaring met managers, enkele uitzonderingen daargelaten, niet erg goed. Waar ik mij het meest aan erger is het eigen taaltje dat managers bedacht hebben om hun eigen onkunde te verhullen met rare zelfverzonnen moeilijke termen die voor vele uitleg vatbaar zijn waardoor ze niet concreet en duidelijk hoeven zijn. Want concreet en duidelijk zijn met goede afspraken en argumenten betekent dat men daar ook op afgerekend kan worden, en dat is wat elke manager vaak tot het uiterste probeert te voorkomen. Vriendelijke groet, Hein Pragt.

Op de inhoud van deze pagina rust copyright © Hein Pragt.

Was is managementtaal?

Buiten het werk zou niemand het in zijn hoofd halen om managementtaal te spreken maar waarom doen managers dit dan? Omdat “manager” helaas geen vak is maar een functie zoeken de meeste manager dus een invulling waardoor wat ze aan het doen zijn nog ergens op lijkt. En hoe minder iets voorstelt, hoe meer onbegrijpelijke woorden en metaforen men moet gebruiken om dit maar enigszins te verhullen. Omdat alle managers dit doen zal men als manager ook niet serieus genomen worden wanneer men het jargon niet spreekt. Nog erger is het dat managers elkaar zelfs de loef afsteken met onbegrijpelijke, zelfverzonnen, vaak half Engels en Nederlandse woorden, die vooral niets zeggen en voor meerdere uitleg vatbaar zijn.

Bijna tien jaar geleden werkte ik voor een zeer bureaucratische overheidsinstelling waarbij mij verzocht werd een onderzoekje te doen en daar een kort verslag van te maken. Ik deed het onderzoek en schreef een kort en bondig verslag met eerst de vraagstelling, daarna de onderzoeksresultaten en een duidelijk conclusie. Aangezien ik wist dat het naar een manager zou gaan probeerde ik technische termen te vermijden en zo duidelijk mogelijk Nederlandse taal te gebruiken. Ik stuurde het verslag naar mijn opdrachtgever en kreeg het dezelfde dag nog terug met de tekst “Dit is onleesbaar, dit kan ik zo niet doorsturen naar het management”. Ik dacht dat de tekst nog te technisch was, ik versimpelde de tekst en zorgde voor goed lopende en duidelijke zinnen. Weer stuurde ik het verslag naar mijn opdrachtgever en nu kreeg ik een nog een meer geïrriteerd antwoord terug dat het onleesbaar was.

Ik begreep er niets van, wat moest ik nog aanpassen aan deze tekst, zelfs een kind zou het nog kunnen begrijpen. Ik besloot ten rade te gaan bij een collega die al vele jaren werkte voor deze organisatie en er trots op was dat nog geen enkel project waar hij de laatste vier jaar aan gewerkt had, ook werkelijk in productie genomen was. Hij las de tekst door en begon te lachen, je bent veel te duidelijk en concreet, je moet meer managementtaal gebruiken. Hij vertelde dat hij de laatste jaren gewerkt had aan een zeer uitgebreide macro in MS-Word waarmee hij “gewoon duidelijk Nederlands” om kon vormen in managementtaal en ook omgekeerd een totaal onduidelijke brei managementtaal weer om kon zetten in leesbare tekst. Hij haalde mijn verslag door de macro en ik zag woorden als implementeren en best practice, estimate en stakeholder in de tekst verschijnen. Ik stuurde de tekst daarna door naar de manager en kreeg bericht terug dat het nu uitstekend was, ik ben hoofdschuddend naar huis gegaan. Een maand later kreeg ik in een functioneringsgesprek te horen dat mijn communicatieve vaardigheden ver beneden peil waren. Ik voerde aan dat ik al meer dan tien jaar succesvol schreef voor meerdere tijdschriften, maar men bleef bij het standpunt, omdat ik in hun ogen “niet in staat was mijn communicatiestijl aan te passen aan de geadresseerde persoon”. Het kwam er dus op neer, dat het feit dat ik geen onduidelijk management koeterwaals schreef, als gebrekkige communicatieve vaardigheden werd uitgelegd. Het mag duidelijk zijn dat wij afscheid van elkaar genomen hebben en dat dat ik daar nooit erg rouwig om ben geweest omdat ik daarna een hele leuke baan bij een grote uitgeverij kreeg. Hier werkte men gelukkig niet met een geïntegreerde prognose van een methode waarmee men een concrete oplossingen zou kunnen implementeren. Brrr.. de koude rillingen lopen al over mijn rug bij een dergelijke zin.

Voorbeeld van managementtaal

Dit is een voorbeeld hoe een eenvoudige duidelijk boodschap omgezet kan worden in managementtaal waarbij het grootste doel is de echte boodschap zo goed mogelijk te verbergen in veel wollige en onduidelijke termen. Dit is de korte en duidelijke boodschap die we gaan omvormen.

“Het gaat financieel niet goed en we hebben een achterstand in onze betalingen. Als oplossing gaan we mensen ontslaan en minder produceren.”

Eerste voegen we wat vage nietszeggende woorden toe die geen kwaad kunnen en verlengen we bepaalde woorden.

“Per saldo is onze financiële situatie niet goed en in die context hebben we een achterstand opgelopen in ons betalingsverkeer. Hierdoor moeten we rekening gaan houden met een situatie waarbij we mensen zullen moeten ontslaan en relatief minder zullen moeten gaan produceren.”

Daarna verdoezelen we enkele vervelende woorden en voegen we nog wat extra managementtaal toe.

“Per saldo is onze financiële situatie minder positief dan voorgaande jaren en in die context hebben we een achterstandspositie opgelopen in ons betalingsverkeer. Hierdoor moeten we, rekening houdend met de core competenties, een nieuwe uitdaging gaan zoeken voor een aantal medewerkers en deze eventueel buiten het bedrijf gaan positioneren. We gaan weer focussen op onze core business en het relatieve productieniveau aanpassen aan de te realiseren omzet.”

Zie hier hoe men een korte duidelijke boodschap om kan zetten in drie keer zoveel (vage) woorden waarbij de tekst nog wel de oorspronkelijke boodschap bevat maar in een zeer onduidelijke vorm. Hierdoor zal iedere ondergeschikte die ontslagen gaat worden de indruk hebben dat “management” hem of haar ver boven de pet gaat en dat hoogopgeleide managers zeer goed weten wat ze doen en elke cent die ze (te veel) verdienen waard zijn.

Nederengels

Vele jaren geleden werkte ik voor het kleine ICT bedrijf Micro Technology en als ontwikkelaar moest ik toen ook tekst aanleveren voor de handleidingen. Deze handleidingen werden gemaakt door onze directeur en deze had een duidelijke voorkeur voor het gebruik van Nederlandse woorden. Wanneer we weer eens de nodige Engelse leenwoorden gebruikt hadden kregen we weer de opdracht om hier goede Nederlandse synoniemen voor te verzinnen. Ik kan mij herinneren dat we wel eens een week gezocht hebben naar een goede vertaling van het woord “default” en uiteindelijk werd de “default instelling” de “voorinstelling”. In de recensies van onze producten werden onze handleidingen ook altijd als bijzonder goed en duidelijk geroemd. Vanuit deze tijd komt ook mijn voorkeur voor het gebruik van Nederlandse termen. Soms is het niet mogelijk maar wanneer er een goede Nederlandse variant is, gebruik ik deze liever.

Een leenwoord is dus een woord dat door een taal is ontleend aan een andere taal en het Nederlands kent veel leenwoorden, die soms niet eens meer als zodanig worden herkend. Veel mensen gebruiken de Engelse termen ook om zogenaamd deskundig over te komen, omdat ze hip klinken of om bewust vaag te zijn. Binnen een grote groep managers worden Engelse termen ook vaak gebruikt om rapporten en verslagen opzettelijk onduidelijker te maken en voor meerdere wijze uitlegbaar (vaagtaal) om zich bij voorbaat in te dekken. Ik krijg vaak van jonge ontwikkelaars de vraag waarom ik zoveel Nederlandse termen gebruik en zelfs soms voor de grap het woord “vuurmuur” gebruik. Ik vind vuurmuur geen goede vertaling van firewall maar vind het wel een grappige letterlijke vertaling. Toch zal ik mijn documenten het woord firewall gebruiken omdat ik hier geen goede Nederlandse variant voor weet. Op deze pagina staat een woordenlijst van woorden waarvoor wel een goed Nederlands alternatief is, dat vaak mooier en duidelijker is dan het leenwoord. Ik wil mensen die graag duidelijke teksten en handleidingen willen aanleveren en duidelijke taal willen gebruiken, adviseren om de Nederlandse woorden uit deze verklarende woordenlijst te gebruiken.

Ook krijgen normale Nederlands woorden soms een nieuwe betekenis, vooral omdat dit hip klinkt en het begrijpen van deze nieuwe betekenis de groepscultuur versterkt. Een nieuwe trend is het verzinnen van compleet nieuwe werkwoorden. In dit opzicht heeft vaagtaal en managementtaal dezelfde functie als jongerentaal. Hier staat een door mijzelf verzamelde lijst van woorden en uitdrukkingen en een begrijpelijke Nederlandstalige uitleg.

Managementtaal woordenboek met uitleg in normaal Nederlands

A
AbbreviatieAfkorting
AbortAfbreken
AccessToegang
Acquireren (acquire)Verwerven
Affordable lossEen aanvaardbaar verlies
AftikkenBeslissen
Alap(As late as possible) zo laat mogelijk.
Alliantie (alliance)Bondgenootschap of (ver)bond
Applicatie (application)Toepassing
AreaGebied
Asap(As soon as possible) zo spoedig mogelijk
Assumptie (assumption)Veronderstelling
Attaqueren (attack)Aanvallen
AttitudeHouding
AttitudeHouding
Attractief (attractive)Aantrekkelijk
Attribueren (attribute)Toeschrijven aan
AuditOnderzoek (vaak door iemand buiten het bedrijf)
B
BacklinkTerugverwijzing
BackupReservekopie
BallenbakEen bedrijf waar iedereen maar doet wat hij / zij leuk vindt.
BambiEen startende ondernemer.
BenchmarkVergelijking, ijkpunt, vergelijkingsmaatstaf, referentiepunt
Best practiceDe beste werkwijze
BilateraaltjeEen gesprek / even praten.
BillabillityDe mate waarin gewerkte uren kunnen worden doorbelast aan een klant.
Blame StormenBij elkaar komen om te bepalen wie de schuld gaat krijgen, bij voorkeur iemand die niet aanwezig is.
Blameren (blame)Beschuldigen
BottleneckEen knelpunt.
BrainstormenOverleggen / vergaderen / ideeën bespreken.
Break even draaienWanneer de uitgaven gelijk zijn aan de opbrengsten en er geen winst maar ook geen verlies is.
BudgetneutraalHet mag niets kosten.
Business operandiCommerciële doelstellingen die een onderhandelaar of verkoper nastreeft.
ButtonKnop of knoop
C
Calamiteit (calamity)Ramp of noodsituatie
Calculeren (calculate)Berekenen
Captain of industryTopman of topmanager.
Casus (case)Geval of in geval van
Ceo(Chief executive officer) algemeen directeur, ook wel eens grappig Cash Extraction Officer genoemd.
Cfo(Chief financial officer) financieel directeur.
Changeren (change)Veranderen of aanpassen
Charitatief (charitable)Liefdadig
CirkelenSamenwerken.
Client retentionKlantenbinding
CommitmentBetrokkenheid, steun, draagvlak, toewijding
Comparatief (comparative)Vergelijkend of vergelijkbaar
Compatibel (compatible)Verenigbaar
ConcreetTastbaar
Connectie (connection)Verbinding
ConsultantRaadgever of adviseur.
Contradictie (contradiction)Tegenstrijdigheid
Contribueren (contribute)Bijdragen (aan)
Core bussinessPrimaire bezigheid van een bedrijf of voornaamste bron van inkomsten.
Core competenceDe verzameling kerntaken waar een bedrijf goed in is.
Csf(Critital Succes Factor) kritieke succes factor.
Cto(Chief technical officer) technisch directeur.
Curieus (curious)Merkwaardig
CursorAanwijzer of schermaanwijzer
D
Damage controlSchade repareren of opruimen
Dealen met ~Omgaan met ~
Decisie (decision)Beslissing
DefaultVoorinstelling of standaardinstelling
Deficit (deficit)Tekort of gebrek
DeflatieAlgemene daling van het prijspeil.
DelegerenWerk afschuiven of werk uitbesteden.
Delete(n)Verwijder(en)
DeliverableOpbrengst of af te leveren resultaat.
Dependentie (dependence, dependency)Afhankelijkheid
Descriptie (description)Omschrijving
DesignOntwerp of vormgeving
Destinatie (destination)Bestemming of einddoel
Determineren (determine)Bepalen of vaststellen
Directief (directive)Richtinggevend
DiskSchijf
Distinctie (distinction)Onderscheid of onderscheiden
Distributie (distribution)Verdeling of verspreiding
Distribution listVerzendlijst
DoorcommunicerenDoorgeven of vertellen
E
Earn outVoordat men het bedrijf verkoopt de winst opschroeven door veel mogelijk omzet te maken en tegelijkertijd zoveel mogelijk te bezuinigen, zodat de jaarcijfers erg gunstig uitvallen.
Een belletje gevenIemand opbellen.
Een probleem adresserenEr iets aan doen
Electie (election)Verkiezing
EmployabilityInzetbaarheid van personeel.
EmporiumWarenhuis of handelsplaats
EquivalentGelijkwaardig
EstimateSchatting, raming, taxatie, berekening
EvidentDuidelijk
ExcellentVoortreffelijk of bijzonder goed
Exceptioneel (exceptional)Uitzonderlijk
Excessief (excessive)Overmatig
Excitatie (excitement)Opwinding
Exhibitie (exhibition)Tentoonstelling
Existeren (exist)Bestaan
Expectatief (expectative)Afwachtend
Expectatief (expectative)Afwachtend
Expireren (expire)Verlopen
Expliceren (explain)Uitleggen
Expliciet (explicit)Uitdrukkelijk of nadrukkelijk
Exploreren (explore)Verkennen
Extensie (extension)Uitbreiding of afmeting of achtervoegsel
EyecatcherBlikvanger
F
Fabuleus (fabulous)Geweldig of bijzonder goed
Facie (face)Gezicht
FeedbackReactie geven.
Feminien (feminine)Vrouwelijk
FilenArchiveren.
Final (final)Laatst(e) of eind(e)
FocusNadruk, aandacht, concentratie, brandpunt
FocussenDe aandacht richten op.
Fragiel (fragile)Kwetsbaar of breekbaar
Frequent (frequent[ly])Regelmatig of vaak
Fte(Full-time equivalent) één volwaardige medewerker.
G
GenererenMaken, bereiken of tot gevolg hebben
GenderGeslacht
Go / no-goErgens mee doorgaan of niet.
Gravitatie (gravity)Zwaartekracht
H
Habitude (habit[ual])Gewoonte
Hands onActief aanpakken.
HarddiskHarde schijf
HeadcountHet aantal medewerkers een manager onder zich heeft, geeft vaak aan hoe belangrijk een manager is.
Helicopter viewOverzicht van bovenaf.
Hostiliteit (hostility)Vijandelijkheid of vijandig
Hot-spot drill down analyseIn een groot project de knelpunten opzoeken en die volledig uitzoeken.
I
Iets oppakkenErgens mee aan de slag gaan
Ignorant (ignorant)Onwetend
ImageAfbeelding
ImpactGevolg(en), invloed
Imperatief (imperative)Gebiedende wijs
ImplementerenToepassen of in de praktijk brengen
ImportantBelangrijk of gewichtig
In scopeIn beeld.
IncentivePrikkel, stimulans
Indicatief (indicative)Aantonende wijs
Infinitief (infinitive)Onbepaalde wijs
Initiëren (initiate)Invoeren of beginnen of in gang zetten
Initieel (initially)Aanvankelijk of begintoestand
InputCommentaar, gegevens, inbreng
Intentie (intention)Bedoeling of voornemen
Inviteren (invite)Uitnodigen
Ipo(Initial Public Offering) beursgang.
J
Jip en Janneke taalIn simplistische termen praten.
JusticeRechtvaardig of rechtvaardigheid
K
Key issueHet belangrijkste punt waar het om draait.
KeySleutel of sleutelwaarde
KeyboardToesenbord
KostenplaatjeEen overzicht van het totaal van de kosten.
KwaliteitsslagIets aantoonbaar verbeteren.
L
LabelEtiket
Legitiem (legal)Toegestaan of wettig
Letaal (lethal)Dodelijk
LocalPlaatselijk
M
ManagenLeiden, beheren
ManualHandleiding
Masculien (masculine)Mannelijk
Maturiteit (mature)Rijpheid of volwassenheid of volgroeid
MediationBemiddeling door een buitenstaander bij zakelijke conflicten.
Meters makenVoortgang maken met een project.
Miserie (misery)Ellende
Modificeren (modify)Wijzigen of aanpassen
MonitorBeeldscherm of controle programma of controle toestel
MonitorenVolgen, analyseren, controleren of bestuderen.
Mortaliteit (mortality)Sterftecijfer of sterftegetal
Mto(Manager Technical Operations) Manager voor technische afdelingen.
N
Name droppingIn een gesprek namen van bekende personen laten vallen (die men blijkbaar kent) om te laten zien hoe belangrijk men is.
neerzettenBehalen, bereiken of resultaat boeken
Non issueOnbelangrijk probleem.
Notoir (notorious)Berucht
O
Obstructie (obstruction)Belemmering of beletsel of verhindering
Occasie (occasion)Gelegenheid of geval
Occupatie (occupation)Bezigheid of bezetting
Offline besprekenIets buiten de vergadering om bespreken.
OpponentTegenstander
Out of the box denkenEen oplossing bedenken die niet standaard of gebruikelijk is.
OutputResultaat
OutsourcenDingen die men nu binnen het eigen bedrijf doet, uitbesteden aan andere bedrijven, meestal in de hoop kosten te besparen.
Overlegmoment creërenEen afspraak maken.
P
Palpabel (palpable)Overduidelijk
Participeren (participate)Deelnemen
PerformancePrestatie, capaciteit
Permissie (permission)Toestemming of toegang hebben
PixelBeeldpunt
Plenaire feedbackGezamenlijke terugkoppeling.
Populatie (population)Bevolking
Possessie (possession)Bezit
Possibiliteit (possibility)Mogelijkheid
PowermeetingZeer korte, intense en staande vergadering.
Precautie (precaution)Voorzorgsmaatregel
Precederen (precede)Voorafgaan
Prediceren (predict)Voorspellen
Prefereren (prefer)Verkiezen of de voorkeur geven aan
PrefixVoorvoegsel
PrintenAfdrukken
PrinterAfdrukeenheid
Proclameren (proclaim)Afkondigen of verkondigen
Prohibitie (prohibite)Verbod of verhinderen
Propositie (proposition)Voorstel
Q
Queeste (quest)Speurtocht
QueueWachtrij
R
Recommanderen (recommend)Aanbevelen
Refereren (refer)Verwijzen
Rejectie (rejection)Verwerping of afwijzing of afkeuring
Representeren (represent)Vertegenwoordige
Repressie (repression)Onderdrukken of onderdrukking
Respons (response)Antwoord
Reversie (reversion)Omkering
S
S.L.A(Service Level Agreement) een overeenkomst waarin de diensten te geleverd gaan worden beschreven staan.
ScopeHet totaal van alles wat in verband staat met een project.
ScreenScherm of beeldscherm
ShowstopperEen belangrijk actiepunt waardoor een project tot een goed einde kan komen.
Solutie (solution)Oplossing
SourceBron
Span of controlHet aantal ondergeschikten dat een manager aankan.
stakeholderBelanghebbende
StatementIets zeggen of iets beweren.
Sturen opZich ergens op richten op
Successie (succession)Opvolging
Sufficiët (sufficient)Toereikend of voldoende
SuffixAchtervoegsel
SupportOndersteuning
SyllabeLettergreep
SynergieSamenwerking van meerdere personen of groepen om gezamenlijk een beter resultaat te halen.
T
TargetDoel, doelstelling
Temporeel (temporary)Tijdelijk
Temptatie (temptation)Verleiding
Tensie (tense)Spanning
Termineren (terminate)Beëindigen
Time to deliveryTijd die men nodig heeft om een product af te leveren.
To the pointTer zake
TokoBedrijf of onderneming.
Toucheren (touch)Aanraken
TouchscreenAanraakscherm
Transferabel (transferable)Overdraagbaar
Transitief (transitive)Overgankelijk
TriggerSignaal of waarschuwing
TriggerenOproepen, stimuleren
TweesporenbeleidNiet consequente beleid zoals een manager die verschillende personen tegenstrijdige opdrachten geeft.
TypmiepIemand die word ingehuurd om “dom” typ werk te doen.
U
UitfaserenOpheffen of afschaffen.
UitnuttenBenutten
UsermanualGebruikershandleiding
Utiliseren (utilise)Benutten of gebruiken
Uurtje factuurtjePrijs doorberekenen op uurbasis.
V
Valide (valid)Geldig of gezond
Violeren (violate)Schenden
Visiteren (visit)Bezoeken
W
WarningWaarschuwing
Y
Yesable proposalEen voorstel dat zodanig uitgewerkt is dat het management het amper nee kan zeggen.
Z
Z.s.m.(Zo spoedig mogelijk).

Prachtige onbegrijpelijke zinnen.

Wanneer u weet wat de betekenis van de volgende zinnen is (praktijkvoorbeelden), kunt u onmiddellijk als manager aan de slag.

  • Ik wil met jou graag even dialogiseren over een paradigmatische beleidsimplementatie.
  • Onze strategie is inzichtelijk en consistent, we hebben het volste vertrouwen in onze multi-channel, multi-brand, multi-regional en multi-format benadering.
  • Bij ons draait het om context en perceptie maar toch blijven wij altijd gefocust op u als customer.
  • Doordat wij werken met key performance indicators kunnen wij voldoende leverage bieden.
  • Een geïntegreerde prognose van een methode waarmee men een concrete oplossingen zou kunnen implementeren.

Bekijk hier de: Vaagtaal top 100


Meer pagina’s over communicatie & taal

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *