Latijn

Julius Caesar Op deze pagina staat een alfabetisch gesorteerde lijst van meer dan 860 spreuken, citaten en uitdrukkingen in het latijn. De Latijnse taal is een oude taal die voornamelijk in het oude Rome werd gebruikt. Het Latijn verspreidde zich toen de Romeinen bijna heel Europa veroverden. Op deze pagina staat een overzicht van (nog) veel gebruikte Latijnse uitdrukkingen, citaten en spreuken met de Nederlandse vertaling. Het Latijn is nu een zogenaamde dode taal, omdat het door geen enkele bevolkingsgroep nog als moedertaal wordt gesproken met uitzondering van Vaticaanstad. Er bestaan documenten in het Latijn vanaf de 5e eeuw voor Christus, ze worden talrijk vanaf 240 voor Christus. Het Latijn werd een literaire taal in de loop van de 2e eeuw v. Christus. Tot de achttiende eeuw bleef Latijn de taal van de wetenschap en de Rooms katholieke Kerk. Tegenwoordig komt het Latijn nog voor in vele wetenschappelijke termen, in de medische wetenschap en in vele juridische termen. Binnen de Rooms-katholieke Kerk is het Latijn nog steeds de taal voor veel documenten, een liturgische taal bij veel rituelen, sacramenten en de viering van de Mis. In Nederland en Vlaanderen wordt het Latijn nog in het hoger onderwijs gebruikt (Gymnasium). Ondanks dat het Nederlands een Germaanse taal is bevat het toch veel woorden met Latijnse afkomst. Wanneer ik mijn levensmotto aangeef zeg ik “Carpe diem” en als ik een grote fout gemaakt heb zeg ik “Mea culpa” en als ik mijn lief een leuk smsje wil zenden schrijf ik “Nil nequit amor” en soms doe ik iets “Pro deo”. Hiernaast staat een afbeelding van de bekende Romeinse keizer Julius Caesar die door zijn vertrouwelingen waaronder zijn eigen zoon, vermoord is. De legende is dat zijn laatste woorden “Et tu, Brute?” waren, wat Latijn is voor “Ook jij, Brutus?”. Dit citaat gebruikt men nog steeds in cynische vorm als men zich verraden voelt door mensen die men vertrouwde. Tegenwoordig zijn spreuken en citaten in het Latijn ook populair als tatoeage, het is dan wel extra belangrijk om de vertaling maar ook de betekenis goed te kennen. Ik kan mensen niet genoeg op het hart drukken om niet zomaar elke vertaling als waar aan te nemen, er zijn vele vervelende voorbeelden van mensen die iets in het Latijn hebben laten tatoeëren, wat een totaal andere betekenis heeft dan men denkt, of iets dat erg “krom” Latijn is. Pas op voor de knip en plak sites, deze nemen vaak de fouten van andere sites klakkeloos over. Kijk altijd even bij meerdere bronnen en bijvoorbeeld ook even in het Engels. Hier staat een lijst van Latijnse uitspraken, spreuken en citaten met de Nederlandse vertaling of verklaring. Door middel van Ctrl F toetscombinatie kunt zoeken op deze pagina. Met vriendelijke groet, Hein Pragt

LatijnNederlandse vertaling
Latijnse spreuken beginnend met: A 
A capite (usque) ad calcemVan top tot teen.
A cruce salusVan het kruis (van Christus) komt de redding
A Deo rex, a rege lexVan God de koning, van de koning de wet.
A mari usque ad mareVan zee tot zee.
A posterioriAchteraf gedacht / Vanuit de ervaring
A prioriVan tevoren / voorafgaand aan de zintuiglijke waarneming
Ab amicis honesta petamusLaten we van onze vrienden louter eerzame dingen vragen
Ab imo pectoreUit het diepst van het hart.
Ab incunabulisVan jongs af aan
Ab initioVanaf het begin
Ab orbe conditoVanaf de schepping van de wereld.
Ab uno disce omnesLeer uit één allen kennen.
Ab urbe condita (AUC)Vanaf de stichting van de stad Rome
Absens carensDe afwezige krijgt niets.
Absentem laedit, qui cum ebrio litigatHij die met een dronkaard bekvecht, kwetst een afwezige
Absentia mentisAfwezigheid van geest.
Absit invidia verboZonder grootspraak.
Absit omenHet voorteken zij verre.
Absque omni exceptioneZonder enige uitzondering.
Absque ulla condicioneZonder enige voorwaarde.
Abundat dulcibus vitiisHij is rijk aan vriendelijke tekortkomingen
Abusus non tollit usumMisbruik heft goed gebruik niet op.
Accidere ex una scintilla incendia passimUit een kleine vonk zijn vaak hele branden voortgekomen.
Accipere quam facere praestat iniuriamHet is beter onrecht te ondergaan dan te begaan.
Acta est fabulaHet spel is afgelopen / het verhaal is ten einde.
Acta probant se ipsaAkten bewijzen zichzelf
Actore non probante reus est absolvendusAls de aanklager geen bewijs levert, dient de aangeklaagde vrij te worden gesproken.
Actori incumbit probatioDe bewijslast ligt bij de aanklager.
Actum ut supra (a.u.s.)Gedaan als boven.
Actus non facit reum nisi mens sit reaEen daad maakt een persoon niet schuldig, tenzij de geest schuldig is
Acuto homine nobis opus est, qui pervestiget quid sui cives cogitentEen scherpzinnig iemand hebben wij nodig, die moet uitpluizen wat zijn medeburgers denken
Ad astra per asperaNaar de sterren via moeilijkheden
Ad captandum vulgusOm het volk te winnen.
Ad dies vitaeVoor de dagen van het leven. (levenslang)
Ad fontesNaar de bronnen
Ad fundumTot op de bodem. (In een teug leegdrinken, is een studententerm)
Ad hanc vocem (a.h.v.)Bij dit woord.
Ad hoc delegatus (a.h.d.)Hiertoe aangewezen.
Ad hocTen behoeve van dit, hiervoor
Ad hunc locum (a.h.l.)Te dezer plaatse. (Op deze plaats.)
Ad impossibile nemo teneturNiemand wordt geacht het onmogelijke te doen.
Ad infinitumTot in het oneindige.
Ad interimVoor de tussentijd
Ad Jesum per MariamTot Jezus door Maria
Ad kalendas GraecasOp de Griekse Kalendae, op een dag die nooit komt, met sint-juttemis
Ad libitum (ad lib.)Naar believen
Ad Limina (Apostolorum)Naar de drempels (van de apostelen)
Ad litemMet het oog op een proces
Ad maiorem Dei gloriam (AMDG)Tot meerdere glorie van God
Ad multos annosNog vele jaren.
Ad nauseamTot walgens toe
Ad perpetuam rei memoriamTe(r) eeuwiger nagedachtenis
Ad remBij de zaak, ter zake
Ad tempus vitaeVoor het leven.
Ad unum omnesTot op de laatste man.
Ad valvasAan de deuren
Adde parvum parvo magnus acervus eritVoeg een beetje bij een beetje en de stapel zal groot zijn
Adhuc sub iudice lis estHet geschil is onder de rechter, de zaak is nog niet beslist.
Adolescens laudandus, ornandus, tollendusDe jongeman moet worden geprezen, onderscheiden en terzijde geschoven
Adoro Te devote, latens DeitasIk aanbid met eerbied de verborgen Godheid.
Adsum qui feciHier ben ik, ik ben de schuldige.
Adversae res admonent religionemTegenspoed spoort aan tot godsdienst. (Nood leert bidden.)
Advocatus Sancti SepulchriBeschermer van het Heilig Graf
Aegroto dum anima est, spes estZolang een zieke nog reageert, is er hoop
Aequo animoMet gelijkmoedige geest. (Zonder van zijn stuk te raken.)
Aer mea arena estDe lucht is mijn strijdtoneel
Aeternum valeVaarwel voor eeuwig.
Affirmanti incumbit probatioDe bewijslast ligt bij hem die iets beweert.
Age quod agisDoe wat je doet, Doe je ding
Ago ergo sumIk handel, dus ik besta
Alea iacta est / Alea iacta sitDe teerling is geworpen / De teerling zij geworpen
AliasAnders genoemd
AlibiOp een andere plaats
Aliquando et insanire iucundum estHet is wel eens prettig om gek te doen.
Aliquando et insanire iucundum estSoms is ook dwaas doen aangenaam.
Aliquis in omnibus, nullus in singulusEen beetje weten van alles, maar niets geheel beheersend.
Aliquis malo fuit usus in illoEr was tenminste nog iets goeds bij de ramp. (Een geluk bij een ongeluk.)
Alis volat propriisZij vliegt op eigen vleugels
Alius aliud dicitEen ander zegt iets anders, Ieder vogeltje zingt zoals het gebekt is
Alma materDe voedende moeder
Alta mente repostumDiep in de ziel bewaard.
Alter egoAndere ik
Altera parsHet andere deel
Alterius non sit, qui suus esse potestWie zijn eigen meester kan zijn, moet niet afhankelijk zijn van een ander.
Altum silentiumDiep stilzwijgen.
Ama nescireBemin niet gekend te zijn
Amantes amentesVerliefden zijn verdwaasden.
Amare et sapere vix deo concediturZelfs de goden kunnen niet tegelijk verliefd en wijs zijn
Amicis inimicis promptusVoor vriend en vijand paraat.
Amicitia FortiorSterker door vriendschap
Amicitiae causaOmwille van de vriendschap.
Amicorum esse communia omniaOnder vrienden is alles gemeenschappelijk.
Amicus certus in re incerta cerniturEen echte vriend wordt in onzekere tijden opgemerkt.
Amor fatiLiefde van het lot
Amor non celaturLiefde kan men niet verbergen.
Amor omnia vincitLiefde overwint alles.
Amor patriae nostra lexVaderlandsliefde is onze wet
Amor tussisque non celanturLiefde en hoest blijven niet verborgen.
Amor vincit omniaLiefde overwint alles,
Amore, more, ore, re, nascuntur amicitiaeUit liefde, gewoonte, mondeling verkeer en daden ontstaan vriendschappen
Anguis (latet) in herbaEr schuilt een adder onder het gras.
Animalium hominumque salutiTot heil voor mens en dier
Animo deliberatoMet voorbedachten rade.
Animum debes mutare, non caelumU moet de instelling van uw geest veranderen, niet van problemen weglopen.
Anno aetatis suaeIn het jaar van zijn leven. (Op de leeftijd van.)
Anno DominiIn het jaar des Heren. (Jaartal vanaf de geboorte van Christus.
Anno mundiIn het jaar van de wereld / Heer.
Ante meridiem (A.M.)Voor het middaguur
Ante omniaVoor alles. (De eerste keer.)
Apparent rari Nantes in gurgite vastoZeldzaam verschijnen zwemmers in de uitgestrekte zee
Aquila muscas non captatEen arend vangt geen vliegen, belangrijke mensen houden zich niet met beuzelarijen bezig
Ardeat vitaHet leven brande, het leven bruise
Ardet nec consumiturHet brandt, maar wordt niet verteerd
Ardua per praeceps gloria vadit iterDe roem schrijdt moeizaam langs een steile weg omhoog.
Argumentum ad baculumArgument met de knuppel, beroep op de stok
Argumentum ad crumenamBeroep op rijkdom
Argumentum ad hominemBeroep op de man
Argumentum ad lazarumBeroep op armoede, beroep op (de Nieuwtestamentische armoedzaaier) Lazarus
Argumentum ad populumBeroep op het volk, beroep op de massa
Argumentum ad verecundiamArgument uit eerbied, beroep op autoriteit
Armis potentius aequumHet recht is sterker dan wapens.
Arrectis auribusMet gespitste oren.
Ars Aemula NaturaeDe kunst wedijvert met de natuur
Ars amandiLiefdeskunst.
Ars gratia artisKunst uit liefde voor de kunst
Ars longa, vita brevisKunst is lang, het leven is kort
Ars vivendiDe kunst van het leven
Artem non odit nisi ignarusSlechts de onwetende haat de kunst
Asinus ad lapidem non bis offendit eundemEen ezel stoot zich geen twee keer aan dezelfde steen.
Auctor opus laudatDe maker looft het werk.
Audaces fortuna iuvatHet geluk is met hen die durven.
Audacia pro muro et scuto opusDurf is onze muur, de daad is ons schild
Aude audendaWaag wat gewaagd moet worden
Audemus jura nostra defendereWij durven onze rechten verdedigen
Audendo magnus tegitur timorOnder een vertoon van durf gaat grote angst schuil.
Audentes Deus iuvatGod helpt hen die zelf wat durven
Audi alteram partemLuister naar de andere kant
Audi, vide, tace, si tu vis vivere in paceHoor, zie en zwijg, als je in vrede wilt leven
Audi, vide, tace, si vis vivere in paceHoor, zie en zwijg, als je in vrede wilt leven.
Audiatur et altera parsOok de tegenpartij worde gehoord.
Aurea mediocritasDe gouden middelmaat, de gulden middenweg
Aurea mediocritasGulden middelmaat.
Aures habent et non audientZij hebben oren, doch horen niet.
Aurum potestas estGoud is macht
Aut Caesar, aut nullusOf de keizer, of niemand
Aut dosce, aut disce, aut discedeOnderwijs, leer of ga weg
Aut nunc, aut numquamNu of nooit
Aut omnia, aut nihilAlles of niets
Aut viam inveniam, aut faciamOf ik vind een weg, of ik maak er een
Aut vincere, aut moriOf overwinnen of sterven.
Avarus nisi cum moritur, nil recte facitHet enige goede dat een vrek doet, is doodgaan.
Ave atque valeGegroet en vaarwel.
Ave verum corpus natum de Maria VirgineGegroet waarlijk lichaam van Christus, geboren uit Maria, de maagd
 
Latijnse spreuken beginnend met: B 
Barba non facit philosophumEen baard maakt nog lang geen filosoof.
Barbarus hic ego sum, quia non intellegor ulliIk ben hier een vreemdeling omdat ik door niemand begrepen word
Beata Maria VirgoDe heilige maagd Maria.
Beatae memoriaeZaliger gedachtenis.
Beati pauperes spirituZalig zijn de armen van geest.
Beatius est magis dare quam accipereHet is zaliger te geven dan te ontvangen.
Beatus homo qui invenit sapientiamGelukkig is de mens die wijsheid vindt/gevonden heeft
Beatus ille, qui procul negotiisGelukkig is hij, die zich verre van zaken houdt.
Beatus, qui prodest, quibus potestHij die iedereen helpt die hij kan helpen, is een gelukkig man
Bellum est sua vitia nosseHet is mooi je eigen fouten te kennen.
Bene agere et nil timereGoed doen en niets vrezen
Bene diagnoscitur, bene curaturIets dat goed gediagnosticeerd wordt, kan genezen worden
Bene ferre magnam disce fortunamLeer goed omgaan met gtoot geluk.
Benedicamus DominoLaten wij de Heer zegenen.
Benedictus, qui venit in nomine DominiGezegend hij die komt in de naam des Heren.
Beneficio deorumDank zij de goden.
Beneficium accipere libertatem est vendereEen gunst aannemen, is vrijheid verkopen.
Benevole lectorWelwillende lezer.
Bis dat, qui cito datHij geeft tweemaal, die snel geeft (Erasmus)
Bis repetita manentWat men tweemaal herhaald heeft, blijft in de herinnering
Bis repetita non placentHerhalingen vallen niet in goede aarde
Bis vincit qui se vincitWie zichzelf overwint, heeft een dubbele overwinning behaald.
Bona diagnosis, bona curatioEen goede diagnose is een goed medicijn
Bona fideTe goeder trouw.
Bona malis paria non suntHet geluk is niet opgewassen tegen het ongeluk (Plinius Maior)
Bona valetudo melior est quam maximae divitiaeGoede gezondheid is meer waard dan de grootste rijkdom
Boni pastoris est tondere pecus, non deglubereEen goede herder scheert zijn schapen, maar trekt hen niet het vel over de oren.
Bonis nocet qui malis parcitWie de slechteriken spaart, benadeelt de goeden (Seneca).
Brevis esse laboro, obscurus fioAls ik probeer kort te zijn, word ik onduidelijk.
Brevis nobis a natura vita data estSlechts een kort leven is ons van nature gegeven.
 
Latijnse spreuken beginnend met: C 
Cadit quaestioDe kwestie vervalt bij dezen. (Geen verdere discussie mogelijk.)
Caeli enarrant gloriam DeiDe hemelen vertellen de roemrijke daden van God.
Caelum et terras miscereHemel en aarde bewegen.
Calcanda semel via letiDe weg des doods moet eenmaal betreden worden
Calcat iacentem vulgusHet volk geeft de liggende een trap na
CalculusRekensteentje
Candida pax homines, trux decet ira ferasOprechte vrede past mensen goed, zoals woeste woede dieren past (Ovidius)
Candore notabilis alboOpmerkelijk door haar blanke onschuld
Canere surdoZingen voor een dove.
Canes latrantes non mordentBlaffende honden bijten niet
Canis timidus vehementius latrat quam mordetEen angstige hond blaft meer dan hij bijt. (Blaffende honden bijten niet.)
Captatio benevolentiaeBeroep doen op welwillendheid.
Caput sapientiae est reverentia DominiDe vreeze des Heeren is het begin der wijsheid (Psalm 111:10)
Carmen perpetuum primaque ab origine mundi ad tempora nostraEen lied voor de eeuwigheid, en van het begin van de wereld tot onze tijd
Carpe diem quam minimum credula posteroPluk de dag, zo min mogelijk vertrouwend op de volgende (Horatius)
Carpe diemPluk de dag. (korte versie)
Carpe noctemBenut de nacht.
Carpent tua poma nepotesDe nakomelingen zullen je vruchten plukken.
Casu quo (c.q.)in welk geval
Casus pro animoEen vriendendienst.
Cave canemPas op voor de hond (mozaek Pompeii)
Caveant consulesLaten de consuls oppassen
Caveat emptorLaat de koper op zijn hoede zijn
CaveatMen zij op zijn hoede
Cede maioriGa opzij voor uw meerdere
Cedo nulliIk wijk voor niemand (Lijfspreuk van Erasmus)
Censor morumEen zedenmeester.
Certa amittimus, dum incerta petimusWe verliezen het zekere, zolang we naar het onzekere streven.
Certo certiusZekerder dan zeker.
Cessante causa cessat effectusAls de oorzaak ophoudt, houdt ook het gevolg op.
Ceteris paribusDe overige omstandigheden gelijk blijvend
Ceterum censeo Carthaginem delendam esseOverigens ben ik van mening dat Carthago verwoest moet worden (Cato de Oude)
Cibi condimentum est famesHonger maakt elke maaltijd gekruid, Honger maakt rauwe bonen zoet
Circulus vitiosusVicieuze cirkel.
Citius, altius, fortiusSneller, hoger, sterker
Cito arescit lacrima, praesertim in alienis malisEen traan droogt snel, vooral bij andermans ongeluk.
Cito ignominia fit superbi gloriaVoor hoogmoedigen verandert roem snel in schande, Hoogmoed komt voor de val
Civis Romanus sumIk ben een Romeins burger
Cogitationis poenam nemo patiturNiemand ondergaat straf voor gedachten. (Gedachten zijn vrij.)
Cogito ergo sumIk denk dus ik besta.
Coitus interruptusOnderbroken geslachtsgemeenschap
Communis opinioDe gemeenschappelijke mening, de publieke opinie
Compesce mentemBedwing je drift.
Compos mentisIn het volle bezit van zijn verstand.
Conanti dabiturAan hem die waagt, zal gegeven worden.
Conclamatum estAlles is voorbij.
Concordia civium murus urbiumHarmonie onder haar bewoners is de dikste muur van elke stad
Concordia parvae res crescunt, discordia maximae dilabunturDe kleinen groeien door eendracht, de grootsten gaan ten onder door tweedracht
Concordia res parvae crescuntDoor eensgezindheid groeien kleine dingen, Eendracht maakt macht
Condicio sine qua nonVoorwaarde zonder welke (het gevolg) niet (zou zijn ingetreden)
Confide recte agensHeb vertrouwen als je meent juist te handelen.
ConfiteorIk beken
Coniunctis viribusMet vereende krachten.
Conscia mens recti famae mendacia risitWie zich van zijn eerlijkheid bewust is, lacht om de leugens van het gerucht.
Conscius ipse sibi de se putat omnia diciEen schuldbewuste denkt dat alles wat gezegd wordt, over hem gaat.
Consensu omniumMet algemene stemmen aangenomen.
Conserva et aedificaHandhaaf en bouw, Behou en bou
Consilio manuqueMet beleid en handwerk.
Constantia et laboreDoor volharding en inspanning.
Consuetudinis vis magna estDe macht der gewoonte is groot
Consuetudo altera natura estGewoonte is een tweede natuur
Contra principia negantem disputari non potestMen kan niet redeneren met iemand die beginselen ontkent.
Contra vim mortis non est medicamen in hortisTegen de kracht van de dood is er geen kruid gewassen.
Contradictio in terminisTegenspraak in termen, een interne tegenspraak
Cornix cornici numquam oculos effoditDe ene kraai pikt de andere de ogen niet uit. (Slechte mensen sparen elkaar.).
Corpus ChristiHet Lichaam van Christus
Corpus delictiVoorwerp van misdaad
Corruptio optimi pessimaHet allerbeste wordt het allerslechtste als het in zijn tegendeel omslaat
Creatio ex nihiloSchepping uit het niets
Credo in unum Deum.Ik geloof in n God. Aanhef geloofsbelijdenis.
Credo quia absurdumIk geloof erin omdat het absurd is (toegeschreven aan Tertullianus)
Crescit scribendo scribendi studiumMet het schrijven groeit de schrijflust.
Crescit sub pondere virtusDe deugd groeit door de verdrukking.
Crescite et multiplicaminiZijt vruchtbaar en vermenigvuldigt.
Crescunt anni, decrescunt viresDe jaren nemen toe, de krachten nemen af.
Crimine ab uno disce omnesNaar die misdaad van een van hen, kan je hen allen beoordelen.
Cui bono?Wie heeft er baat bij? (Cicero, richtlijn in de rechtspraak)
Cuius regio, eius religioWiens regio, diens religie
Cuiusvis hominis est errareIedereen maakt fouten (Cicero)
Culpam poena premit comesStraf volgt schuld als haar metgezel.
Cum finis est licitus, etiam media sunt licitaAls het doel geoorloofd is, zijn ook de middelen geoorloofd.
Cum grano salisMet een korrel zout
Cum laudeMet onderscheiding / lof.
Cum non tum ageZo niet, dan toch
Cum omnibus bonis quiescat (C.O.B.Q.)Moge hij rusten met alle goede zielen.
Cum suis (c.s.)Met de zijnen/haren/hunnen, met aanhang
Cum tacent, clamantWanneer ze zwijgen, roepen ze
Cura, ut valeasDraag zorg, opdat het je goed zou gaan
Curriculum vitae (cv)De loop van het leven / Levensloop
 
Latijnse spreuken beginnend met: D 
Da mihi factum, dabo tibi iusGeef mij de feiten, dan geef ik u het recht.
Dabit deus his quoque finemDe godheid zal hieraan ook een einde maken.
Damnant quod non intelleguntZe veroordelen wat ze niet begrijpen.
De factoIn feite, in werkelijkheid, tegenhanger van De jure.
De fructu arbor cognosciturAan de vruchten kent men de boom.
De fumo ad flammamVan de rook in het vuur. (Van de regen in de drup.).
De gustibus et coloribus non est disputandumOver smaken en kleuren valt niet te twisten.
De gustibus non est disputandumOver smaak valt niet te twisten.
De jureVolgens het recht.
De minima magnus scintilla nascitur ignisVan een kleine vonk komt een groot vuur.
De minimis non curat praetor (rex, lex)Triviale zaken zijn niet de zorg van de autoriteit (koning, wet).
De mortuis nil nisi beneOver de doden niets dan goed.
De novoVan/uit het nieuwe, nieuw ontstaan.
De profundis clamavi ad te DomineUit de diepten heb ik U aangeroepen, Heer (Psalm 130).
Debitum naturaeDe schuld van de natuur.
Decessit sine prole (d.s.p.)Gestorven zonder nakomelingen.
Decet verecundum esse adolescentemEen jongeling hoort bescheiden te zijn.
Defectus natalisGeboortedefect (een onwettig kind).
Dei gratiaDoor Gods genade.
Deleo hostemIk vernietig de vijand.
Deliberando saepe perit occasioDoordat men te lang beraadslaagt, gaat vaak een goede kans verloren.
Deliberandum est saepe, statuendum est semelMen moet vaak overleggen, maar slechts eenmaal beslissen.
Deliriant isti RomaniRare jongens, die Romeinen.
Dente lupus, cornu taurus petitEen wolf valt aan met zijn tanden, een stier met zijn horens.
Deo gratiasGod zij dank.
Deo optimo (et) maximoDe beste (en) grootste god.
Deo volenteAls god het wil.
Desinit in piscem mulier formosa superneDe uitkomst beantwoordt niet aan de verwachtingen (Horatius).
Deus ex machinaEen god uit een machine, een uitgedachte oplossing.
Deus vultGod wil het, Het is Gods wil.
Dicendo discentes discimusWij die leren, leren door te spreken.
Dico Romanos hostes vincere posseIk zeg dat de Romeinen hun vijanden kunnen overwinnen f Ik zeg dat de vijanden de Romeinen kunnen overwinnen.
Dictum (ac) factum reddidiHet is kant en klaar.
Dictum factumZo gezegd, zo gedaan.
Dictum sapienti sat estVoor een goed verstaander is dit woord genoeg.
Diem perdidiIk heb de dag verloren (Titus).
Dies aterEen ongeluksdag.
Dies diem docetDe dag leert de dag, Wij zijn nooit klaar met leren.
Difficile dictuMoeilijk om te zeggen.
Difficile est deponere longum amoremHet is moeilijk een lang gekoesterde liefde op te geven (Catullus).
Difficilia quae pulchraSchoon is wat moeilijk (te bereiken) is.
Dii te amentMogen de goden met u zijn.
Dimidium facti qui coepit habetGoed begonnen is half gewonnen.
Discendo discimusAl lerende leren wij.
Discendo DiscimusDoor te leren, leren wij.
Disciplina vitae scipioOnderwijs is een staf voor het leven.
Discipulus est prioris posterior diesDe volgende dag is de leerling van de voorafgaande.
Dispar vulgoAfwijkend van de grote massa.
Divide et imperaVerdeel en heers.
Divide ut regnesVerdeel om te regeren.
Do ut desIk geef, opdat jij geve.
Docendo discimusDoor te onderwijzen leren we zelf.
Dolus an virtus, quis in hoste requirat?List of dapperheid, wie vraagt daarnaar, waar het een vijand geldt?.
Dolus bonusEen leugentje om bestwil.
Domine dirige nosHeer, leid ons, Heer, geef ons richting.
Domine salvam fac reginamGod beware de koningin.
Domine salvum fac regemGod beware de koning.
Dominus illuminatio meaDe Heer is mijn licht/td>
Dominus tecumDe Heer zij met u.
Dominus vobiscumDe Heer zij met u.
Domus dulcis domusHome sweet home of Oost west, thuis best.
Dona nobis pacemGeef ons de vrede.
Donec eris felix multos numerabis amicosZo lang je gelukkig bent, zul je veel vrienden hebben.
Dosis facit remedium sive venenumDe dosis maakt het geneesmiddel of het vergif.
Draco dormiens nunquam titillandusKietel nooit een slapende draak.
Duabus sedere sellisOp twee stoelen zitten.
Duae tabulae rasae in quibus nihil scriptum estTwee zielen, geen enkele gedachte.
Duce non erramus OlympioWij dwalen niet als de goden ons leiden.
Duce tempus egetDe tijd eist een leider.
Ducunt fate volentem, nolentem trahuntHet lot voert de welwillenden, het sleurt de onwilligen (Seneca).
Dulce est desipere in locoHet is prettig zo nu en dan uitgelaten te zijn.
Dulce et decorum est pro patria moriHet is zoet en goed om voor het vaderland te sterven (Horatius).
Dulcia non meruit qui non gustavit amaraWie het bittere niet geproefd heeft, verdient het zoete niet.
Dulcia non meruit, qui non gustavit amaraHij verdient het zoete niet, die t bittere niet heeft gesmaakt (Ovidius).
Dum anima est, spes estWaar er leven is, is er hoop.
Dum spiro, speroZo lang ik adem, hoop ik.
Dum vivimus, vivamusLaten we van het leven genieten, zolang als we leven.
Duo cum faciunt idem, non est idemAls twee hetzelfde doen, is het nog niet hetzelfde.
Duobus litigantibus tertius gaudetAls twee strijden, verheugt een derde zich.
Dura lex, sed lexDe wet is hard, maar is nu eenmaal wet.
Dura necessitasNoodzaak is hard.
Durante causa durat effectusZolang de oorzaak duurt, duurt ook de werking.
 
Latijnse spreuken beginnend met: E 
E causa ignotaMet onbekende oorzaak
E fructu arbor cognosciturAan de vruchten herkent men de boom
E lingua stulta veniunt incommoda multaVele ongemakken komen uit dwaze taal
E pluribus unumUit velen n, Eenheid uit veelheid
Ecce grexZie de kudde
Ecce homoZie de mens.
Ecce Panis AngelorumZie, het brood der Engelen
Ecce signumZie het teken. (Hier is het bewijs.)
Ecclesia vivit lege RomanaDe Kerk leeft volgens de Romeinse wetten
Elephantum ex musca facereVan een vlieg een olifant maken
Epistula non erubescitEen brief bloost niet.
Eppur si muoveEn toch beweegt ze. (de aarde om de zon)
Equis virisMet ruiterij en voetvolk. (Met man en macht.)
Equo ne credite, TeucriVertrouw dat paard niet, Trojanen
Ergo ego nec amicum habeo, nec inimicum?Dus heb ik noch vrienden, noch vijanden? (Nero)
Eripiendo victorae prosumAl helpende dien ik de overwinning
Eripiendo Victoriae ProsumHelpende dien ik de overwinning.
Errare humanum est. Perseverare diabolicumZich vergissen is menselijk. Volharden is des duivels (Seneca)
Errare humanum estVergissen is menselijk.
Esse est percipiZijn is waargenomen worden (George Berkeley)
Est modus in rebus, sunt certi denique finesEr is in alles een maat, er zijn tenslotte zekere grenzen.
Esto perpetuaZij moet blijvend zijn. (Moge zij eeuwig leven.)
Et alii (et al.)En anderen
Et cetera (etc.)En de andere dingen, Enzovoort
Etiam capillus unus habet umbramZelfs een enkele haar heeft een schaduw.
Etiam celeritas in desiderio mora estBij vurig verlangen zorgt zelfs snelheid voor oponthoud.
Evangelii GaudiumDe Vreugde van de Blijde Boodschap, De Vreugde van het Evangelie
Eventus stultorum magister estDoor schade en schande wordt men wijzer
Ex aequoOp gelijke voet, gelijkelijk (ook: ex equo)
Ex anteVan tevoren, Vooraf
Ex avaritia omnia scelera ac maleficia gignunturUit hebzucht ontstaan allerlei misdaden.
Ex cathedraVanaf de zetel
Ex falso sequitur quodlibetUit het ongerijmde volgt wat je maar wilt
Ex librisUit de boeken
Ex nihilo nihil fitUit niets komt niets (voort).
Ex nuncVanuit het heden, Zoals de situatie momenteel is
Ex officio (e o.)Ambtshalve, / Vanwege de functie
Ex oriente luxLicht uit het oosten
Ex parvis saepe magnarum momenta rerum pendentKleine oorzaken hebben dikwijls grote gevolgen.
Ex post factoOp grond van achteraf vastgestelde feiten
Ex postNa afloop, Achteraf
Ex ungue leonemAan de klauw herkent men de leeuw.
Ex unitate viresKrachten uit eenheid; eendracht maakt macht.
Ex vivoBuiten het levende, Buiten het lichaam
ExcelsiorHoger.
Exceptis excipiendisAlle uitzonderingen buiten beschouwing laten.
Excusatio non petita accusatio manifestaEen excuus waar niet om werd gevraagd, is een duidelijke (zelf)beschuldiging
Exegi monumentum aere perenniusIk heb een monument opgericht dat het langer houdt dan brons.
Exempli causaOmwille van het voorbeeld, Bijvoorbeeld
Exercitatio artem paratOefening baart kunst.
Exercitatio optimus magisterOefening is de beste leermeester.
Exitus acta probatHet doel heiligt de middelen (Ovidius)
Exitus in dubio estDe uitslag is twijfelachtig.
Experientia docet stultosDoor ervaring worden (zelfs) dwazen wijs.
Experientia docetDe ervaring leert het. (Door schade en schande wordt men wijs).
Experientia optima rerum magistraOndervinding is de beste leermeesteres.
Experto crediteGeloof hem die het ondervonden heeft.
Expertus dico, nemo est in amore fidelisIk spreek uit ervaring, in de liefde is niemand betrouwbaar.
Expertus dicoIk spreek uit eigen ervaring.
Extra ecclesiam nulla salusBuiten de kerk geen heil.
Extra murosBuiten de muren.
 
Latijnse spreuken beginnend met: F 
Faber quisque fortunae suaeIeder is de smid van zijn eigen geluk.
Fabricando fit faberDoor te smeden wordt men smid.
Facilis descensus AvernoHet afdalen naar de onderwereld is gemakkelijk.
Facta, non verbaGeen woorden, maar daden.
Factum fieri_infectum non potestWat gedaan is, kan niet ongedaan worden gemaakt.
Factum stultus cognositNa de daad komt de dwaas tot inzicht
Fallit imagoBeeld misleidt, Schijn bedriegt
Fallitur augurio spes bona saepe suoEen goede verwachting wordt dikwijls teleurgesteld
Falsa demonstratioFoute uitleg, verkeerde beschrijving
Falsa fides in me semper estIn mij is altijd ontrouw
Falsa lectioFoute lezing, fout in de interpretatie
Fama nihil est celeriusNiets is sneller dan een gerucht (Livius)
Fari argentum aurum tacereSpreken is zilver, zwijgen is goud
Fas est ab hoste doceriHet is goed ook van zijn vijanden te leren
Fas est et ab hoste doceriHet is geoorloofd ook van vijanden te leren.
Fata morganaGezichtsbedrog (van Morgan le Fay)
Fata obstantHet noodlot staat in de weg.
Fata viam invenientHet noodlot vindt zijn weg. (Wat bestemd is moet gebeuren.)
Fatetur facinus, quisquis iudicium fugitWie zich aan het gerechtelijk onderzoek onttrekt, bekent zijn daad.
Felicitas multos habet amicosGeluk telt veel vrienden.
Felix meritisGelukkig door verdiensten.
Felix qui potuit rerum cognoscere causasGelukkig hij die de oorzaak van de dingen dezer wereld heeft kunnen leren inzien.
Fere libenter homines id quod volunt creduntDe mensen geloven graag wat ze willen.
Fervet opusIJverig werk gaat voort
Festina lenteHaast je langzaam, Haastige spoed is zelden goed
Fiat iustitia, ruat caelumLaat rechtvaardigheid geschieden, ook al valt de hemel naar beneden
Fiat luxEr zij licht.
Fiat voluntas tuaUw wil geschiede.
Fide, sed cui videVertrouw, maar zie toe, wie
Fidei DefensorVerdediger van het Geloof
Fides facit fidemVertrouwen schept vertrouwen
Fides servanda estTrouw moet worden onderhouden
Finis adest rerumHet einde is nabij.
Finis coronat opusHet einde kroont het werk. (Eind goed, al goed.)
Fluctuat nec mergiturGeschud door de golven, maar zij zal niet zinken
Fons et origoBron en oorsprong
Fons sapientiae verbum DominiHet woord van de Heer is een bron van wijsheid
Formosa virgo dotis dimidiumEen mooi meisje is de halve bruidsschat.
Fortes creantur fortibusSterken brengen sterken voort
Fortes fortuna juvatHet geluk helpt de dapperen
Fortis et liberSterk en vrij.
Fortuna vitrea est; tum cum splendet, frangiturHet geluk is van glas; als het schittert, breekt het
Frater, ave atque valeGegroet broeder, en vaarwel
Fronti nulla fidesHet uiterlijk is onbetrouwbaar, / Schijn bedriegt
Frustra laborat, qui omnibus placere studetDie allen tracht te behagen doet tevergeefse moeite.
Fundere aquas in mareWater naar de zee dragen.
Fur, caveDief, pas op.
Latijnse spreuken beginnend met: G 
Gallia est omnis divisa in partes tresGalli is in zijn geheel verdeeld in drie delen
Gallus in suo sterquilino plurimum potestElke haan is baas op zijn eigen mesthoop. (Iedereen is de baas in zijn eigen huis.)
Gaudeamus igitur, iuvenus dum sumusLaat ons dan vrolijk wezen, zolang we jong zijn.
Gens una sumusWij zijn allen n volk
Gladiator in arena consilium capitEen zwaardvechter vormt in het strijdperk zijn plan
Gloria in altissimis Deo, et in terra pax hominibus bonae voluntatisGlorie aan God in den hoge en vrede op aarde voor de mensen van goede wil.
Gloria in Excelsis DeoEer aan God in den hoge.
Gloria non est meumNiet in mijzelf roem ik.
Gloria Patri, et Filio et Spiritui SanctoEer aan de Vader, en de Zoon en de Heilige Geest.
Gloria sine labore nullaZonder arbeid geen eer.
Gloria victisGlorie aan de verslagenen
Graeca sunt, non legunturHet is Grieks, het wordt niet gelezen
Graecia capta ferum vicit victoremHet verslagen Griekenland overwon zijn wilde veroveraar
Gratia gratiam paritGunst baart gunst (De ene dienst is de andere waard)
Graviora quaedam sunt remedia periculisSommige middelen zijn erger dan de kwaal.
Gutta cavat lapidem, non vi, sed saepe cadendoDe druppel holt de steen uit, niet door geweld, maar door dikwijls te vallen.
 
Latijnse spreuken beginnend met: H 
Habeas corpusGij zult het lichaam krijgen
Habent sua fata libelliBoeken hebben hun eigenaardige lotgevallen.
Habes confitentem reumGe hebt een aangeklaagde die schuld bekent.
Habes, habebrisBezit je wat, dan ben je wat. (Rijkdom geeft macht).
Habet silices pectus eiusZijn borst verbergt kiezelstenen. (Hij heeft een hart van steen).
Habet suum venenum blanda oratioLieve woordjes hebben hun eigen toverkracht.
Hac de re nemo laborabitDaarvan zal niemand te lijden hebben. (Daar kraait geen haan naar).
Haec hactenusGenoeg hierover.
Haec libertatis ergoDeze ter wille van de vrijheid.
Haeres in medullisJe bent in mijn binnenste. (Iemand in het hart sluiten).
Hastas abicereDe speren wegwerpen. (Het bijltje er bij neergooien).
Heredis fletus sub persona risus estHet wenen van de erfgenaam is onder het masker een lachen.
Heu me miserum!Ach, ik ongelukkige!
Hic domus dei est et porta coeliDit is het huis van God en de poort van de hemel
Hic et nuncHier en nu.
Hic et ubiqueHier en overal.
Hic finis fandiDit was het einde van zijn woorden.
Hic iacet sepultus. (H.I.S.)Hier ligt begraven.
Hic iacet… (H.J.)Hier ligt..
Hic locus est ubi mors gaudet succurrere vitaeHier is de plaats waar de dood blij is het leven te helpen
Hic requiescit in pace (H.R.I.P.)Hier rust in vrede.
Hic situs (h.s.)Hier ligt begraven.
Hic spinas colligit, ille rosasDe een verzamelt doornen, de ander rozen.
Hoc loco sepultus est (H.L.S.E.)Op deze plaats ligt begraven.
Hoc volo, sic iubeoDit is mijn wil, zo beveel ik het.
Hodie mihi, cras tibiVandaag voor mij, morgen voor jou. Vandaar: heden ik, morgen gij
Homines dum docent discuntDe mensen leren door te onderwijzen.
Homines est errareVergissen is menselijk.
Homo antiqua virtute ac fideEen man van ouderwetse deugd en trouw.
Homo doctus in se semper divitias habetEen geleerd man heeft altijd rijkdom in zich.
Homo fugit velut umbraDe mens is vluchtig als een schaduw
Homo homini lupus (est)De mens (is) voor de mens een wolf (Terentius of Plautus)
Homo proponit, Deus disponitDe mens wikt, God beschikt
Homo proponit, sed Deus disponitDe mens wikt, maar God beschikt.
Homo sapiens non urinat in ventumEen wijs man plast niet tegen de wind in
Homo sum, humani nihil a me alienum putoIk ben een mens, niets menselijks is mij vreemd (Terentius)
Homo sum, humani nil a me alienum putoIk ben een mens en niets menselijks is mij vreemd.
Honesta mors turpi vita potiorEen eervolle dood is te verkiezen boven een smadelijk leven.
Honesta quaedam scelera successus facitHet succes maakt sommige misdaden eervol.
Honestum non est semper quod licetWat vrijstaat is nog niet altijd eervol.
Honestum petimus usqueOnafgebroken zoeken wij het eervolle
Honor est praemium virtutisEer is de beloning voor moed.
Honores non quaero, fidelis sumIk zoek geen eerbewijzen, ik ben trouw
Honos praemium virtutisEer is de loon der deugd (Cicero)
Hora estHet uur is er, / Het is tijd
Hora finitaDe tijd is verstreken
Hora fugitHet uur vlucht, De tijd vliegt
Hora locoque consuetis (H.L.Q.C.)Op dezelfde tijd en plaats.
Hora ruit, tempus fluitHet uur snelt heen, de tijd vloeit weg
Hora ruit, tempus fluitHet uur snelt voort, de tijd vergaat.
Horresco referensIk huiver als ik er aan denk (Virgilius)
Horror vacuiAngst voor de leegte
Hostes ad pulverem ferireSla al uw vijanden tot pulp
Humani generis decusEen sieraad voor het menselijk geslacht. (grafopschrift)
Hypotheses non fingoIk verzin geen hypotheses (Newton)
 
Latijnse spreuken beginnend met: I 
Id estDat is. (Dat wil zeggen)
Idem atque unusEen en dezelfde.
Idem velle atque idem nolle, ea demum firma amicitia estHetzelfde willen en hetzelfde niet willen, dat is pas vaste vriendschap.
Iesus Hominum Salvator (I.H.S.)Jezus Verlosser der mensheid.
Ieiunus raro stomachus vulgaria temnitEen hongerige maag misprijst zelden gewone kost.
Ignaris omnibusZonder dat iemand het weet.
Ignoratio iuris excusat neminemOnbekendheid met het recht is voor niemand een excuus.
Ignorante portam, non ventus suusAls je niet weet (nietwetende) naar welke haven je wilt, is geen enkele wind gunstig.
Ignoscito saepe alteri, numquam tibiVergeef vaak een ander, nooit jezelf.
Illotis manibusMet ongewassen handen. (onvoorbereid zijn)
Imago animi sermo estDe manier van spreken is een evenbeeld van de ziel; de taal is de spiegel van de ziel.
Imago animi sermo est: qualis est vir, talis oratioDe taal is de spiegel van de ziel.
Imago animi sermo est: qualis vita, talis oratioDe taal is de spiegel van de ziel.
Imago est animi vultusHet gezicht is een evenbeeld van de ziel.
Immortale odium et nunquam sanabile vulnusEen onsterfelijke haat en nooit te genezen wonde.
Imperare sibi maximum imperium estZichzelf te beheersen is de grootste heerschappij.
Imperat aut servit collecta pecunia cuiqueHet vergaarde geld beheerst of dient zijn meester.
Imperare sibi maximum imperium estZichzelf beheersen is de hoogste vorm van heersen.
Impossibilium nulla obligatio estNiemand is gehouden tot het onmogelijke. Rechtsregel.
In aeternumVoor eeuwig.
In dubioTwijfelen.
In dubio pro reoTwijfel komt de verdachte ten goede.
In dulci iubiloIn zoete vreugde.
In extensoUitvoerig.
In factoInderdaad, werkelijk.
In favoremTen gunste van.
In fidemTer bevestiging, ten waarborg.
In fineAan het einde.
In flagrantiOp heterdaad.
In hoc casuIn dit geval.
In honoremTer ere.
In ipso terminoOp de vastgestelde dag.
In limineOp de drempel.
In medio virtusDe deugd ligt in het midden.
In memoriamTer herinnering.
In optima formaIn optimale conditie.
In perpetuumVoor eeuwig.
In speIn de toekomst.
In teneris consuencere multum estJong geleerd, oud gedaan.
Imperitia culpae adnumeraturOnbekwaamheid wordt aangerekend als schuld.
In vino veritasIn wijn zit waarheid. (of) Wanneer de wijn is in de man is de wijsheid in de kan.
Integer vitae scelerisque purusVan onbesproken levenswandel en vrij van schuld.
Inter amicosOnder vrienden.
Inter arma silent legesOnder het wapengeweld zwijgen de wetten.
Intus et in cute te noviIk ken je van binnen en buiten.
Ipso factoDoor het feit zelf.
Ipso iureRechtens, van rechtswege; door het recht zelf.
Ira furor brevis estToorn is een korte razernij.
Ire docetur eundoLopen leert men door lopen. (Al doende leert men).
Is fecit cui prodestHij die er baat bij heeft, heeft het gedaan.
Ita estZo is het, zo staat er.
Ita lex scripta estZo staat het in de wet geschreven.
Ite et doceteGaat heen en onderwijst.
Iucundi acti laboresGedane arbeid is aangenaam
Iudis res pro veritate accipurEen gewezen vonnis wordt als waarheid} aangenomen.
Ius ac fas omne delereAlle rechten met voeten treden.
Ius curia novitDe rechter kent het recht.
Ius suum cuiqueIeder zijn recht.
Iustitia, pietas, fidesRechtvaardigheid, vaderlandsliefde, vertrouwen.
Iusto temporeTe gelegener tijd.
Latijnse spreuken beginnend met: J 
Jure uxorisHet recht van de echtgenote.
Latijnse spreuken beginnend met: L 
Labor improbus omnia vincitOnverdroten arbeid overwint ales.
Labor omnia vincitArbeid komt alle dingen te boven.
Lactura Paucorum Serva MultosEnkelen opofferen om vele te sparen.
Laedere facile, mederi difficileKwetsen is gemakkelijk, een wonde genezen is moeilijk.
Laetum celebremus honoremDeze blijde verheffing zullen wij feestelijk vieren.
Lapsus calamiFout van de pen
Lapsus linguaeFout van de tong, een spreekfout
Lapsus memoriaeFout van het geheugen, een vergissing
Latet anguis in herbaEr schuilt een addertje onder het gras.
Latinum non facit advocatum sed ornatHet Latijn maakt de advocaat niet, maar siert hem.
Lauda, Sion, SalvatoremLoof, Sion, uw verlosser
Laudare, benedicere, praedicareGod lof toezingen, elkaar tot zegen zijn, het evangelie verkondigen.
Laus stultitiaeLof der zotheid.
Laus tibi, ChristeLof zij U, Christus.
Lavabo in innocentia manus measIk was mijn handen in onschuld.
Lectori salutem (L.S.)Aan den lezer heil; Lezer gegroet
Legio patria nostraHet legioen is ons vaderland (motto Vreemdelingenlegioen)
Legium Magister (LM)Meester in de rechten.
Lex dura, sed lexDe wet is hard, maar het is de wet
Lex est recti praeceptio pravique depulsioEen wet bestaat uit het voorschrijven van het goede en het afwijzen van het kwade.
Lex imperfectaRechtsregel zonder sanctie.
Lex naturaeWet van de natuur
Lex posterior derogat legi prioriDe latere wet ontkracht de eerdere wet.
Liberae sunt cogitationes nostraeOnze gedachten zijn vrij. (Denken staat vrij).
Libere loquiVrijuit spreken. (Geen blad voor de mond nemen).
Licentia poeticaDichterlijke vrijheid.
Licet esse beatusHet is geoorloofd gelukkig te zijn.
Linea rectaIn rechte lijn.
Litera scripta manetWat geschreven is blijft.
Loci communesGemeenschappelijke plaatsen, algemene grondbeginselen
Locus delictiPlaats waar de misdaad is gepleegd
Longa via estDe weg is lang
Lucratori te salutantZij die zich gaan verrijken, groeten u
Lucrum sine damno alterius fieri non potestHet is onmogelijk winst te behalen zonder een ander schade toe te brengen.
Luctor et emergoIk worstel en kom boven
Lupos apud oves custodes relinquereDe wolven bij de schapen achterlaten als bewakers (Plautus)
Lupus in fabulaDe wolf in het verhaal (Terentius)
Lux et libertasLicht en vrijheid (motto van de krant NRC)
Lux et veritasLicht en waarheid
Latijnse spreuken beginnend met: M 
Magister iurisMeester in de rechten.
Magna cum laudeMet grote onderscheiding.
Magna res libertasDe belangrijkste zaak is vrijheid.
Magna petisJe vraagt een grote gunst.
Magni nominis umbraDe schaduw van een grote naam.
Mala fideTe kwader trouw.
Maiori cedeWijk voor je meerdere.
Mala mens, malus animusSlechte geest, slechte ziel. (Wie slecht is, handelt ook slecht.)
Mala ultro adsuntHet kwaad komt vanzelf. (Een ongeluk komt zelden alleen).
Malo accepto stultus sapitEen dwaas wordt door schade en schande wijs.
Malum est consilium, quod mutari non potestSlecht is het plan dat niet gewijzigd kan worden.
Malum malo proximumDe ene ramp komt vlak na de andere. (Een ongeluk komt zelden alleen.)
Malum nullum est sine aliquo bonoEr is geen kwaad of er is enig goed bij. (Een geluk bij een ongeluk.)
Manet post funera virtusDeugd blijft ook na de dood voortleven.
Manibus pedibusqueMet handen en voeten.
Manu armataGewapenderhand.
Manu militariMet geweld.
Manu propriaEigenhandig.
Manus manum lavatDe ene hand wast de andere.
Maria omnia caelo miscereHemel en aarde bewegen.
Matura, dum libido manetHaast je, zolang de hartstocht nog bestaat. (Men moet het ijzer smeden als het heet is.)
Maxima debetur puero reverentiaDe meeste eerbied is men aan een kind verschuldigd.
Maxima est vis vetustatis et consuetudinisZeer groot is de macht van routine en gewoonte.
Mea culpa(door) Mijn schuld.
Mea culpa, mea culpa, mea maxima culpaDoor mijn schuld, door mijn schuld, door mijn grote schuld.
Medio flumine quaerere aquamMidden in de rivier naar water zoeken. (Door de bomen het bos niet meer zien.)
Mens sana in corpore sanoEen gezonde geest in een gezond lichaam.
Medius fidiusZo waarlijk helpe mij de god der Trouw.
Mel in ore, fel in cordeHoning in de mond, gal in het hart.
Memento, homo, quia pulvis es et in pulverem revertisBedenk, mens, dat ge stof zijt en tot stof zult wederkeren.
Memento moriGedenk te sterven.
Mens sana in corpore sanoEen gezonde geest in een gezond lichaam.
Mihi cura futuriDe toekomst gaat mij ter harte.
Mirabile dictuWonderlijk om te zeggen.
Mirabile visuWonderlijk om te zien.
Mirum in modumOp een wonderlijke wijze.
Miscere utile dulciHet nuttige met het aangename vereningen.
Montes auri polliceriGouden bergen beloven.
Mors certa, hora incertaDe dood staat vast, zijn uur niet.
Mors porta vitaeDe {-dood} is de poort van het leven.
Mortem effugere nemo potestNiemand kan zijn dood ontlopen.
Multis undique periculis cincti sumusDe gevaren omringen ons van alle kanten.
Mundus vult decipi, ergo decipiaturDe wereld wil bedrogen worden, laat haar dan bedrogen worden.
Mutua fidesWederzijdse trouw. (Op ruil gegeven.)
Multa petentibus desunt multaAan hen die veel wensen, ontbreekt veel.
Latijnse spreuken beginnend met: N 
Nam et ipsa scientia potestas estKennis op zichzelf is immers macht.
Narratio argentea, silentium vero aureum estSpreken is zilver, maar zwijgen is goud.
Natura artis magistraDe natuur is de leermeesteres der kunsten.
Navigare necesse est (vivere non est necesse)Varen is noodzakelijk (het is niet nodig om te leven).
Ne bis in idemGeen tweede maal een proces over dezelfde zaak.
Ne quid nimisNiets te zeer; nooit overdrijven. (Alles met mate.)
Nec dominus, nec servusMeester noch knecht.
Necessitate coactusDoor noodzaak gedwongen.
Necessitas frangit legemNood breekt wet.
Nemo in amore videtIn de liefde ziet niemand. (Liefde maakt blind.)
Nemo iudex idoneus in propria causaNiemand is als rechter geschikt in eigen zaak.
Nemo me impune lacessitNiemand tergt mij zonder gevaar.
Nemo mortalium omnibus horis sapitGeen sterveling is te allen tijde wijs.
Nemo plus transferre potest quam ipse habetNiemand kan meer (recht) overdragen dan hij zelf heeft.
Nemo repente fit summusNiemand wordt ineens de eerste. (Men klimt slechts geleidelijk op.)
Nemo repente fuit turpissimusNiemand is zomaar ineens slecht geworden.
Nemo sine cruceNiemand is zonder kruis. (Ieder huisje heeft zijn kruisje.)
Nescis quid vesper vehatJe weet niet wat de avond brengt.
Ni (si) fallorAls ik me niet vergis.
Nihil ad remDit doet niets ter zake.
Nihil ad remHet doet niets ter zake.
Nihil agere delectatHet is plezierig niets te doen.
Nihil desperandumEr moet niet worden gewanhoopt.
Nihil est ab omni parte beatumNiets is in elk opzicht heerlijk.
Nihil est incertius vulgoNiets is wispelturiger dan het grote publiek.
Nihil obstatEr staat niets in de weg.
Nihil semper floretNiets bloeit eeuwig.
Nihil sine causaNiets (is) zonder oorzaak.
Nil desperandumLaat de moed niet zakken.
Nil homini certum estNiets is voor een mens zeker.
Nil mortalibus arduum estNiets is voor stervelingen moeilijk.
Nil nequit amorLiefde kan alles.
Nil novi sub soleEr is niets nieuws onder de zon.
Nil volentibus arduumNiets is onmogelijk voor hen die willen.
Nisi fallorAls ik me niet vergis.
Nosce te ipsumKen jezelf.
Nimia familiaritas parit contemptumOverdreven gemeenzaamheid leidt tot verachting.
Non decetHet is niet passend.
Non expeditHet is niet raadzaam.
Non numeranda sed ponderanda sunt argumentaArgumenten moeten niet geteld maar gewogen worden.
Non omnes qui habent citharam sunt citharoediNiet iedereen die een gitaar heeft is een gitarist.
Non possumus non loquiWij mogen niet meer zwijgen.
Non quaerit aeger medicum eloquentemEen zieke vraagt niet om een welsprekende arts.
Non quia difficilia sunt non audemus, sed quia non audemus difficilia suntHet is niet zo dat de dingen moeilijk zijn omdat we ze niet wagen, maar omdat we ze niet wagen zijn ze moeilijk.
Non semper ea sunt, quae videnturDe dingen zijn niet altijd zoals ze schijnen te zijn.
Non, si male nunc, et olim sic eritAls het nu slecht gaat, hoeft het in de toekomst nog niet zo te gaan.
Non solusNiet eenzaam.
Non sum qualis eramIk ben niet zoals ik was.
Non vi sed disputandoNiet met kracht maar door rede(voering).
Nosce te ipsumLeer jezelf kennen; ken uzelf.
Nota bene (N.B.)Let wel.
Notetur nomenLet op de naam.
Novus ordo seclorumEen nieuwe rij van eeuwen. (Een nieuw tijdperk.)
Nuda veritasDe naakte waarheid.
Nulla aetas ad discendum seraMen is nooit te oud om te leren.
Nulla calamitas solaEen ongeluk komt zelden alleen.
Nulla rationeOp generlei wijze.
Nulla regula sine exceptioneGeen regel zonder uitzondering.
Nulla tenaci invia est viaVoor de volhouder is geen weg onbegaanbaar.
Nullis amor est medicabilis herbisTegen de liefde is geen kruid gewassen.
Nunc aut nunquamNu of nooit.
Nuptias non concubitus, sed concensus facitNiet de bijslaap, maar de overeenstemming brengt het huwelijk tot stand.
Latijnse spreuken beginnend met: O 
O crassum ingenium! Suspicor fuisse BatavumWat een plompe geest! Ik vermoed dat het een Nederlander was (Erasmus)
O fallacem hominum spem fragilemque fortunamAch, hoe bedrieglijk is toch de hoop der mensen en hoe broos is hun lot!
O fortunatos nimium sua si bona norint, agricolasO gelukzalige landbouwers, die te weinig begrijpen hoe goed hun leven is (Vergilius)
O tempora, o mores!Wat een tijden, wat een zeden! (Cicero)
Obiter dictumTerloops gezegd.
Obscuris vera involvensObscuriteit verbergt waarheid (Vergilius)
Obscurum per obscurius, ignotum per ignotiusHet duistere (verklaren) door het duisterdere, het onbekende door het onbekendere
Obsequium amicos, veritas odium paritMet meegaandheid maak je vrienden, met waarheid haat.
Occasio furem facitDe gelegenheid maakt de dief.
Oculi plus vident quam oculusMeerdere ogen zien meer dan slechts een
Oculi sunt in amore ducesDe ogen zijn de leiders in de liefde (Propertius)
Oderint dum metuantZe mogen me haten, als ze me maar vrezen (Caligula)
Odi et amoIk haat en ik bemin (Catullus)
Odi profanum vulgus et arceoIk haat het onbeschaafde gepeupel en houd het op een afstand (Horatius)
Omen accipioIk aanvaard dit als een goed voorteken.
Omissis iocisZonder grapjes. (Alle gekheid op een stokje)
Omne ignotum pro magnifico estAl het onbekende wordt als wonderbaar aanzien. (Tacitus)
Omne principium difficileAlle begin is moeilijk.
Omnes eodem cogimurWij worden allemaal naar n enkel punt samengedreven
Omnes homines sibi sanitatem cupiunt, saepe autem omnia, quae valetudini contraria sunt, faciuntAlle mensen willen gezond zijn, maar vaak doen ze alles dat nadelig is voor hun gezondheid
Omnia caduntAlles vergaat.
Omnia faustaAlles goeds.
Omnia mea mecum portoIk draag al mijn bezittingen bij me
Omnia mors aequatDe dood maakt iedereen gelijk.
Omnia mutantur, nihil interitAlles verandert, niets gaat ten onder.
Omnia mutantur, nos et mutamur in illisAlles verandert en wij veranderen mee.
Omnia obliviscarVergeet alles
Omnia vincit amor, et nos cedamus amoriLiefde overwint alles, laten wij ons ook overgeven aan de liefde.
OmnibusVoor allen
Omnis amans amensIedere minnaar is een dwaas.
Omnis homo mendaxIeder mens is leugenachtig.
Omnium artium medicina nobilissima estVan alle kunsten is de geneeskunde de edelste
Omnium consensuMet aller instemming.
Operae pretium (est)Het is de moeite waard.
Optimum est pati quod emendare non possisHet is beter te verdragen wat je niet terug goed kan maken (Seneca)
Optimum medicamentum quies estRust is het beste medicijn
Ora et laboraBid en werk (motto van de Benedictijnen)
Ora pro nobis (O.P.N.)Bid voor ons.
Oratio de hominis dignitateOratie over de waardigheid van de mens
Oratio pro domoPleidooi voor eigen zaak, preek voor eigen parochie, pleidooi van eigen advocaat
Otium cum dignitateRust met waardigheid.
Ovem lupo committereEen schaap aan een wolf toevertrouwen.
 
Latijnse spreuken beginnend met: P 
Pace et JustitiaDoor vrede en gerechtigheid.
Pacta (sunt) servandaOvereenkomsten moeten nagekomen worden.
Panem et cercensesBrood en spelen.
Par bene comparatumEen goed bij elkaar passend paar.
Parta tueriWat men bezit, weten te behouden. (Ovidius)
Pater patriaeVader des vaderlands.
Patria est, ubicumque est beneHet vaderland is daar waar het goed is.
Paulo maiora canamusLaat ons nu ietwat meer verheven zaken bezingen.
Pauper ubique iacetDe arme is nergens in tel.
Pax Domini sit semper vobiscumDe vrede des Heren zij altijd met u.
Pax et iustitiaVrede en gerechtigheid.
Pax huic domui et omnibus habitantibus in eaVrede voor dit huis en al zijn bewoners.
Pax intrantibus, salus transeuntibusVrede voor wie binnentreden, heil voor wie voorbijgaan.
Pax optima rerumVrede (is) het beste der dingen.
Pax tecumVrede zij met u; vrede voor jou.
Pax vobiscumVrede zij met u; vrede voor jullie.
Pectus est quod disertos facitHet is het hart dat welsprekend maakt.
Pecunia causaTer wille van het geld.
Pecunia non oletGeld stinkt niet.
Per risum multum debes cognoscere stultumAan zijn vele lachen kan men de dwaas herkennen.
Per varios usus artem experientia fecitDoor afwisselende ervaringen heeft oefening kunst gebaard.
Periculum in mora (P.I.M.)Er is gevaar bij uitstel.
Perfer et obduraVerdraag en volhard.
Periculum in moraEr zit gevaar in uitstel.
Perpetuum mobileVoortdurend bewegend.
Piscem natare docesJe leert een vis zwemmen. (Je leert iemand iets dat hij al kent.)
Plus vident oculi quam oculusOgen zien meer dan één oog; twee ogen zien meer dan één.
Post tenebras luxNa duisternis komt licht.
Poeta nascitur, non fitEen dichter wordt geboren, niet gemaakt.
Poeta nascitur, orator fitEen dichter wordt geboren, een redenaar gemaakt.
Pons asinorumEzelsbruggetje.
Post bellum auxiliumHulp na de oorlog; mosterd na de maaltijd.
Post factum nullum consiliumNa de daad helpt geen beraad.
Post nubila luxNa de nevelen het licht (na regen komt zonneschijn).
Post nubila PhoebusNa wolken komt zonneschijn (na regen komt zonneschijn.)
Potior est, qui prior estWie het eerst komt, wie het eerst maalt.
Potius amicum quam dictum perdereBeter een vriend dan een geestigheid verliezen.
Potius sero quam numquamLiever laat dan nooit.
Praevalent illicitaDingen die niet geoorloofd zijn hebben meer bekoring.
Pretium laborum non villeGeen geringe beloning van onze daden.
Principia non hominesBeginselen, geen mensen (moet je bestrijden).
Privata domus valet aurumEigen huis is goud waard. (Eigen haard is goud waard.)
Pro deoOm Gods wil. (gratis)
Pro formaOm aan de vorm te voldoen; voor de vorm.
Pro patria pugno (P.P.P.)Voor het vaderland strijd ik.
Pro regeIn dienst van de koning.
Procul dubioZonder enige twijfel.
Propiis verbisMet eigen woorden.
Propria auctoritateOp eigen gezag. (uit eigen macht.)
Propria causaIn eigen zaak.
Propria laus sordetEigen lof is waardeloos. (Eigen lof stinkt.)
Propria motuUit eigen beweging.
Proximus est sibi quisqueIeder is zichzelf het naast.
Latijnse spreuken beginnend met: Q 
Qua Patet OrbisZo wijd de wereld zich strekt (Wapen spreuk Mariniers)
Quae fuerant vitia, mores suntWat eens fouten waren, zijn nu de zeden. (Seneca)
Quae nocent docentWat schaadt brengt lering. (Door schade en schande wordt men wijs.)
Qualis pater, talis filiusZo vader, zo zoon.
Qualis rex, talis grexZo de koning, zo zijn gevolg.
Qualis vita, talis oratioZoals de levenswijze is, zo is de manier van spreken.
Quam parva nulli cedoAl ben ik klein, ik wijk voor niets.(wapenspreuk hoge heerlijkheid van Wiltenburg)
Quanti est sapereHoe waardevol is het om wijs te zijn.
Quare res bene vortatMoge dat ten goede keren. (Plautus)
Quantum mutatus ab illoHoezeer is hij veranderd. (Vergilius)
Quid pro quoVoor wat hoort wat of het ene voor het andere.
Quieta non movereWat rust, niet aanraken.(Geen slapende honden wakker maken)
Qui amant, ipsi sibi somnia finguntWie verliefd is, bedenkt zijn eigen droomwensen. (Vergilius)
Qui amat, cui odio est, eum bis facere stulte ducoWie diegene lief heeft, die hem haat, handelt dubbel dwaas.
Qui aures hebt, audiatWie oren heeft, die hore. (Mattheus)
Qui bene distinguit, bene docetWie wel onderscheidt, onderwijst goed.
Que bonum respuit consilium, sibi ipse nocetWie goede raad in de wind slaat, benadeeld zichzelf. (Cicero)
Qui dare multa potest, multa et amare potestWie veel geven kan, kan ook veel beminnen.
Qui fert malis auxilium, post tempus doletWie het kwade helpt, zal daarvoor boeten.
Qui fodit foveam, incidet in eamWie een kuil graaft voor een ander, valt er zelf in.
Qui innocens erit, si accusare sufficitWie zal onschuldig zijn, als enkel de aanklacht voldoende is.
Qui multum tacet multum cogitatWie veel zwijgt, denkt veel na.
Qui nihil potest sperare, deperet nihilWie niets te hopen heeft, zal over niets wanhopen.
Qui per virtutem peritat, non interitWie in deugd ondergaat, gaat niet ten gronde. (Plautus)
Qui se ipse laudat, cito derisorem invenitWie zichzelf prijst, vindt snel een spotter.
Qui sine peccato est, primus lapidem mittatWie zonder zonde is, werpe de eerste steen.
Qui suo iure utitur, nemini facit iniuriamWie in zijn recht staat, doet niemand onrecht.
Qui vult amari, languida regnat manuWie geliefd wil worden, regeert met zachte hand. (Seneca)
Qui tacet, consentitWie zwijgt, stemt toe.
Quicquid discis, tibi discisAl wat je leert, leer je voor jezelf.
Quicquid excelsum est, cadetAlles wat verkregen is, zal vergaan. (Seneca)
Quid deceat, non videt ullus amansGeen verliefde let erop of iets wel gepoast is. (Ovidius)
Quid est veritas?Wat is waarheid? (Pilatus)
Quid hoc sibi vult?Wat heeft dat te betekenen? (Cicero)
Quid id ad me?Wat gaat mij dat aan? (Plautus)
Quid leges sine moribus?Waar zijn wetten voor als er geen moraal achter steekt?
Quid novi sub soleWat voor nieuws (is er) onder de zon?
Quid tibi vis?Wat verbeeld jij je eigenlijk wel? (Terentius)
Quid vesper ferat, incertum estWat de avond zal brengen, is ongewis.
Quidquid aetatis retro est, mors tenetAl wat van het leven achter ons ligt, heeft de dood in zijn bezit.
Quieta non movereRustende dingen niet bewegen. (Geen slapende honden wakker maken.)
Quisque suae fortunae faberIeder is de smid van zijn eigen geluk.
Quo iure?Met welk recht?
Quo vadisWaarheen gaat gij?
Quo vadis, dominee?Waarheen gaat Gij, Heer? (Petrus)
Quoad fieri poteritVoor zover mogelijk. (Plautus)
Quod attestorHetgeen ik betuig.
Quod Deus avertatWat God verhoede.
Quod Deus coniunxit, homo non separetHetgeen God gebonden heeft, scheide de mens niet.
Quod differtur, non auferturUitstel is geen afstel.
Quid dubitas, ne fecerisBemoei je niet met zaken waaraan je twijfelt. (Cicero)
Quod erat demonstrandum (q.e.d.)Hetgeen moest worden bewezen.
Quod felix, faustumque sitHetgeen gelukkig en gezegend moge zijn.
Quad fors feret, feremus acquo animoWe zullen rustig dragen wat het lot ons brengt.
Quod licet Iovi non licet boviWat Jupiter mag, mag het vee nog niet. Dat wat een belangrijk persoon mag is niet zomaar aan iedereen toegestaan.
Quod negoHetgeen ik ontken.
quod nimis miseri volunt, hoc facile creduntWat arme sloebers willen, geloven ze ook graag. (Seneca)
Quod non est in actis, non in mundoWat niet in akten is vastgelegd, bestaat niet. (Cicero)
Quod non expectes, ex transverso fitWat men niet verwacht, gebeurt juist.
Quod non vetat lex, hoc vetat fieri pudorWat de wet niet verbiedt, wordt wel verboden door het eergevoel.
Quod ratio nequit, saepe sanavit moraWat het verstand niet kan genezen, geneest vaak de tijd. (Seneca)
Quod sis, esse velis, nihilque malisWil zijn, wat je bent, en niets meer.
Quod supra nos, nihil ad nosWat boven ons is, is niet vootr ons bestemd. (Socrates)
Quod tibi fieri non vis, alteri ne fecerisWat gij niet wilt dat u geschiedt, doe dat ook een ander niet.
Quorum pars magna fuiWaarin ik een groot aandeel heb gehad.
Quot capita, tot sensusZoveel hoofden, zoveel zinnen (meningen).
 
Latijnse spreuken beginnend met: R 
Radix malorum est cupiditasHebzucht is de wortel van alle kwaad
Rapienda rebus in malis praeceps via estIn het nauw moet men haastig de snelste weg inslaan. (Seneca)
Rara avisEen zeldzame vogel. (Horatius)
Rara est fidesTrouw is zeldzaam
Rara iuvantWat schaars is, is aangenaam.
Rarum est felix idemque senexZelden is dezelfde mens gelukkig en oud.
Rationi nulla resistuntTegen het verstand kan niets op.
Re infectaOnverrichter zake.
Re parvum, tempore magnumEigenlijk onbeduidend, maar gezien de omstandigheden belangrijk. (Cidero)
Redde Caesari quae sunt CaesarisGeef de keizer wat des keizers is.
Reddite ergo quae sunt Caesaris, CaesariGeef de Keizer wat des Keizers is (Matthes 22:21)
Regina regit coloremDe dame voert de kleur (van het veld), een schaakregel
Regnat populusHet volk regeert.
Rem tene, verba sequenturHou vast aan de zaak, de wooreden komen vanzelf.
Repetitio est mater sapientiaeHerhaling is de moeder der wijsheid.
Repetitio est mater studiorumHerhaling is de moeder van studie
Requiem aeternam dona ei(s), DomineHeer, geef hem/haar (hun) de eeuwige rust.
Requiescat in pace (R.I.P.)Hij/zij ruste in vrede
Rerum cognoscere causasDe oorzaken der dingen doorzien
Rerum concordia discorsDe tweeslachtige eenheid van dingen. (Horatius)
Rerum novarumOver nieuwe dingen, Van een omwenteling
Res est imperiosa timorAngst is een dwingend iets.
Res ins cardine est.De zaak staat op een keerpunt.
Res loquitur ipsaDe zaak spreekt voor zich. (Cicero)
Res severa est verum gaudiumWare vriendschap is een enstige zaak. (Seneca) .
Res, non verbaDaden, geen woorden, / Geen woorden maar daden
Reservatis reservandisOnder het nodige voorbehoud.
Rete non tenditur milvioHet net wordt niet uitgebreid tot de vlieger
Reteneo hostes pacis abs te LlngeWij houden de vijand van de vrede verre
Retrorsum causa et effectusOmkering van oorzaak en gevolg
Rex regnat, sed non gubernatDe koning heerst, maar regeert niet.
Riatio fatum vincere nulla potestGeen berekening kan het lot verslaan. (Ovidius)
Ride si sapisLach zo je wijs bent. (Je kan er maar beter om lachen.)
Ridens dicere verumAl lachend de waarheid zeggen (Horatius)
Rideo ergo sumIk lach, dus ik besta
Rigor mortisLijkstijfheid
Riso inepto res ineptior nulla estNiets is dommer dan dom lachen.
Risus abundat in ore stultorumDe gek lacht om alles
Rivalem patienter habe.Heb geduld met je rivaal (in de liefde).
Roda de spinis floretDe roos bloeit aan de doornenstruik.
Rogo vos, quis potest sine offula vivere?Ik vraag jullie, wie kan zonder worstjes leven? (Claudius)
Roma locuta, causa finitaRome heeft gesproken, de zaak is beindigd (Sint Augustinus)
Romanes eunt domusRomeinen ga naar huis
Rustica progenies semper villana fuitHet kroost van de boeren is altijd boer geweest
Latijnse spreuken beginnend met: S 
Saepe decipimur specie rectiVaak latenb we ons door de schijn van gerechtigheid misleiden. (Horatius)
Saepe ingenia calamitate interciduntVaak gaan grote talenten door een ongeluk verloren.
Saepe mali malefacta viri populus luit omnisVaak boet een heel volk voor de wandaden van één slechte man.
Saepe sub pallio sordido sapientiaWijsheid is vaak verborgen onder een smerig gewaad.
Saepius pauper et fidelius ridetIemand die arm is lacht vaker en eerlijker.
Saevi inter se conveniunt ursiZelfs wilde beren hebben hun afspraken. (Juvenalis)
Salus populo!Heil aan het volk!
Salus populi suprema lex estoHet welzijn van het volk moet de hoogste wet zijn.
Salva approbationeBehoudens goedkeuring.
Salva ratificationeBehoudens nadere bekrachtiging.
Salvator mundiRedder der wereld (Christus).
Salvo errore et omissione. (S.E. & O.)Behoudens fouten en misstellingen.
Sapere audeHeb de moed om verstandig te zijn.
Sapienter vitam instituereZijn leven verstandig inriechten.
Sapientia prima stultitia carereHet begin van wijsheid is geen dwaas te zijn. (Horatius)
Satius est recurrere quam currere maleHet is beter terug te lopen, dan verkeerd te lopen. (Erasmus)
Scire est mensurareWeten is meten.
Scripta manent, verba volantHet geschrevene blijft, woorden vervliegen.
Se ipse amans sine rivaliWie van zichzelf houdt, heeft geen rivalen.
Secundae cogitationes melioresDe tweede gedachte zijn de betere. (Cicero)
Secunda non habent umquam modumGeluk kent geen maat.
Secundum naturam vivereIn harmonie met de natuur leven. (Cicero)
Secundum ordinemOp de rij af.
Sed haec hactenusTot zover en niet verder.
Sed non ego creduluus illisIk wens hem niet zo eenvoudig te geloven.
Semel emissum volat inrevocabile verbumEenmaal gesproken, vliegt het woord onstuitbaar verder. (Horatius)
Semel scriptum decies lectumEenmaal geschreven betekent tienmaal gelezen.
Semper fidelisAltijd betrouwbaar.
Semper florensSteeds bloeiend.
Semper homo bonus tiro estEen goed mens blijft altijd een beginneling.
Semper iniops, quicumque cupitWie begeert, is altijd arm.
Semper paratusAltijd bereid.
Semper virensAltijd groen (van een boom).
Semper vigilSteeds waakzaam.
Senes bis pueriOude mensen zijn voor de tweede maal kind.
Seniores prioresDe ouden het eerst, oude mensen gaan voor.
Si dis placetZo het de goden behaagt.
Si duo faciunt idem, non est idemAls twee mensen hetzelfde doen, is het niet hetzelfde.
Si fabula veraAls het verhaal waar is.
Si libet, licetWat geliefd is, is goorloofd.
Si paenitet, haud nocet errorWanneer men berouw heeft, is de misstap niet erg.
Si vis amari, amaAls je wil bemind worden, bemin dan zelf.
Sibi quisqui peccatIedereen zondigd in zijn eigen nadeel.
Sic volo, sic iubeoZoals ik wil, zo gelast ik.
Silent leges inter armaAls de wapens preken, zwijgen de wetten.
Simul in SempiternumVoor altijd samen.
Simulare certe est hominisDoen alsof is typisch menselijk.
Sine amico non potes bene vivereZonder vriend kun je niet goed leven.
Sine sudore et sanguineZonder zweet en bloed. (Ennius)
Sine vitiis nemo nasciturNiemand wordt zonder fouten geboren. (Horatius)
Sit venia verboNeem me niet kwalijk, dat ik het zeg.
Stante pedeOp staande voet.
Sol omnibus lucetDe zon schijnt voor allen.
Solent mendaces luere poenam maleficiiLeugenaars boeten meestal voor hun daden.
Soli Deo gloriaAlleen aan God de eer.
Somnium verum evaditDe droom komt uit.
Spatio brevi spem longam resecesHoop niet te lang. (Horatius)
Spero melioraIk hoop op betere tijden.
Spes mihi unicaHoop is het enige dat mij rest.
Spes patriaeDe hoop van het vaderland, de jeugd.
Stat sua cuiqui diesVoor ieder staat de zekere dag des doods vast.
Stomachor omniaIk wind me over alles op. (Cicero)
Strenua inertiaIjverig nietsdoen.
Studium immane loquendiMateloze zucht tot praten.
Strultorum infinitus est numerusDe hoveelheid dwazen is oneindig groot.
Stultitiam patiutur opesRijkdom kan zich domheid veroorloven. (Horatius)
Stultitia est venatum ducere invitas canesMet onwillige honden is het moeilijk hazen vangen.
Stultitiam simulare loco prudentia summa estOp het juiste ogenblik doen alsof je dom bent is de voornaamste wijsheid.
Stultorum infinitus numerus estHet aantal van de dwazen is oneindig.
Stultorum plena sunt omniaAlles is vol dwaasheid; de wereld lijkt wel een gekkenhuis.
Stultum est timere, quod vitari non potestHet is dwaas bang te zijn voor iets dat niet vermeden kan worden.
Stultus es, qui facta infecta facere verbis postulesJe bent een dwaas als je het gebeurde met woorden ongedaan wilt maken.
Stultus semper incipit vivereDe dwaas begint voordurend opnieuw te leven.
Sua cuiqui deus fit dira cupidoDe verschrikkelijke eigen begeerte wordt ieders ondergang.
Suae quemqui fortunae maxime paeniterIeder heeft het meest verdriet over zijn eigen lot. (Cicero)
Suae quisqui fortunae faberIeder smeedt zijn eigen geluk.
Suae quisqui homo rem meminitIeder herinnert zich zijn eigen zaken.
Sauvis est laborum praeteritorum memoriaZoet is de herinnering aan het leed dat voorbij is. (Cicero)
Sub noctem cura recursatIn de nacht komen de zorgen terug. (Vergilius)
Sub sole nihil perfectumOnder de zon, d.i. op aarde is niets volmaakt.
Sub specie aeternitatis.Gezien in het licht van de eeuwigheid. (Spinoza)
Successore novo vincitur omnis amorIedere liefde wordt door een nieuwe, opvolgende overwonnen. (Ovidius)
Successus ad perencciem multos devocatSucces stort velen in het verdef.
Successus improborum plures allicitHet succes van slechte mensen lokt velen.
Suorem timereBang zijn voor zweet.
Sui cuique mores fingunt fortunamBij iedereen vormt zijn eigen gedrag het lot.
Sui similem esseZichzelf trouw blijven. (Cicero)
Summa perfectio attingi non potestVolledige perfectie is niet te bereiken. (Cicero)
Summa summarumSom van alle sommen. (Alles bij elkaar).
Summum ius summa iniuraHet grootste recht, is het grootste onrecht. (Terentius)
Sunt certi denique finesEr zijn tenslotte bepaalde grenzen. (Horatius)
Sunt Iovis omnia plenaAlles is vol van God.
Sunt pueri pueri, pueri puerilia tractantKinderen zijn kinderen en handelen als kinderen. (Paulus)
Sunt superis sua iuraDe goden hebben hun eigen recht. (Ovidius)
Suo se modulo ac pede metiriZich naar eigen maat (voet) meten. (Horatius)
Suum cuiqueIeder het zijne. (Cicero)
Suum cuiqui pulchrumIeder vindt het zijn mooi. (Cicero)
 
Latijnse spreuken beginnend met: T 
Tacciturnior statuaZwijgzamer dan een standbeeld.
Tacent; satis laudantZij zwijgen: dat is eer genoeg. (Terentius)
Tacitum vivit sub pectore vulnusDe wonde leeft stilzwijgend onder de borst (Vergilius)
Tale qualeZoals het reilt en zeilt (zoals het is)
Talis hominibus pratio qualis vitaZoals de mens preekt, zo leeft hij.
Tamdiu discendum est, quamdiu nesciasMen moet leren. zolang men onwetend is.
Tandem fit surculus arborEindelijk wordt het takje een boom.
Tantae molis erat Romanam condere gentemZoveel inspanning kostte het de Romeinse staat te vestigen (Vergilius)
Tanti eris aliis, quanti tibi fuerisJe zult voor anderen zoveel waard zijn, als je jezelf waard vindt.
Tantum ne noceas, dum vis prodesse, videtoPas maar op dat je geen schade aanricht, terwijl je eigenlijk wilt helpen.
Tantum religio potuit suadere malorumZoveel onheil is door het bijgeloof ontstaan.
Tantummodo incepto opus est, cetera res expedietMen hoef allen maar te beginnen, de rest komt vanzelf.
Tarde venientibus ossaVoor de laatkomers, enkel de beenderen
Te amoIk hou van je
Te Deum laudamusU, o God loven wij.
Te hominem esse mementoVergeet niet dat je een mens bent.
Temet nosceKen uzelf
Tempora labuntur, tacitisque senescimus annisDe tijd snelt voort en door de jaren heen worden we ongemerkt oud.
Tempora mutantur, et nos mutamur in illisDe tijden zijn veranderd, en wij zijn mee veranderd (Audonus)
Tempora mutantur, nos et mutamur in illisDe tijden veranderen en wij veranderen mee.
Tempore lenitum est vulnus meumDe tijd heeft mijn wonden geheeld.
Tempori parceWees zuinig met tijd.
Tempus edax rerumDe tand des tijds.
Tempus est etiam maiora conariHet is tijd om ook eens wat groters te proberen.
Tempus fugitDe tijd vliedt heen.
Tempus omnia revelatTijd onthult alles
Tempus Prteritum Nihil Futurum Incertum. Prsens Instabile Cave Ne Perdas Hoc TuumVerleden tijd is niets, de toekomst is ongewis. Het heden is onzeker, pas op en verdoe uw tijd niet
Tempus ruit hora fluitDe tijd snelt voort, het uur vliedt heen.
Tempus te citius quam oratio deficietTijd zal u eerder ontbreken dan woorden.
Tempus valet volat velatDe tijd vliegt
Tene quod beneBehoud het goede
Terra incognitaOnbekend terrein.
Terra marique potensOnverslaanbaar ter land en op zee
Tertium non daturEen derde mogelijkheid is er niet.
Testiculos habet et bene pendentesHij heeft testikels en ze hangen goed
Testimonium de audituEen verklaring waarbij een getuige verklaart dat hij een ander iets heeft horen zeggen.
Testimonium paupertatisBewijs van onvermogen.
Testis unus, testis nullus of Unus testis, nullus testisEen getuige is geen getuige.
Timidi est optare necemDe dood te wensen is laf. (Ovidius)
Tolle moras, semper nocuit differre paratisHef elk oponthoud op, voor wie voorbereid is, is uitstellen altijd schadelijk geweest. (Lucanus)
Totus tuus (T.T.)Geheel de uwe.
Trahimur omnes studio laudisWij laten ons allen leiden door ons streven naar lof.
Trahit sua quemque voluptasIeder laat zich door zijn eigen lusten leiden.
Tres faciunt collegiumMet zn drien vormt men een gezelschap
Tristis eris si solus erisJe zult droevig zijn als je alleen bent.
Tu es sacerdos in aeternumJe bent priester voor altijd
Tu ne cede malis, sed contra audentior itoGij moet niet voor het kwaad wijken, maar het des te moediger tegemoet treden.
Tu quoque, BruteOok jij, Brutus?
Tu quoque, fili mi!Gij ook, mijn zoon! (Julius Caesar)
Tu si hic sis, aliter sentiasStond je hier in mijn plaats, zou je wel anders denken.
Tues res agiturHet gaat om jouw zaak. (Horatius)
Tum podex carmen extulit horridulumToen stiet de aars een ruw lied uit
Tum tua res agitur, paries cum proximus ardetDan staat ook jouw zaak op het spel, wanneer het huis naast jou in brand staat
Tunica pallio propior estHet hemd is nader dan de rok
Turpe est aliud loqui, aliud sentireHet is schandelijk iets anders te zeggen dan je denkt.
Tutimet mirabereJe zult versteld staan.
Tuum tibi narro somniumIk vertel je je eigen droom. (Erasmus)
Latijnse spreuken beginnend met: U 
Ubi amici, ibidem opesWaar vrienden zijn, is tegelijk rijkdom (Plautus).
Ubi amor, ibi fidesWaar liefde is, daar is vertrouwen.
Ubi bene, ibi patriaWaar ik me goed voel, is mijn vaderland.
Ubi caritas et amor,Deus ibi estWaar betrokkenheid is en liefde, daar is God.
Ubi caritas, Deus ibi estWaar zorgzaamheid is, daar is God.
Ubi concordia, ibi victoriaWaar harmonie is, daar heerst victorie.
Ubi defecerit ratio, ibi est fidei aedificatioWaar het verstand het laat afweten, komt het op vertrouwen aan.
Ubi dubium, ibi libertasWaar twijfel is, is vrijheid.
Ubi fumus, ibi ignisWaar rook is, is vuur.
Ubi mel ibi apesWaar honing is, zijn bijen.
Ubi non sis, qui fueris, non est, cur velis vivereWanner je niet meer bent wie je was, heeft het leven zijn zin verloren. (Cicero).
Ubi periculum, ibi lucrumWaar gevaar is, kan ook gewonnen worden.
Ubi pus evacuaWaar pus zit, verwijder het.
Ubi societas, ibi iusWaar een maatschappij is, daar is recht.
Ubi sol, ibi vitaWaar zon is, is leven.
Ubi volentia est, via estWaar een wil is, is een weg.
Ultimum remediumHet uiterste redmiddel.
Ultra istum a meWeg met deze mens. (Plautus).
Ultra posse nemo obligaturNiemand kan verplicht worden meer te doen dan waartoe hij in staat is.
Umbram timereZelfs bang zijn voor de schaduw. (Cicero).
Una domus non alit duos cancesEen huis voedt geen twee honden. (Erasmus).
Una hirundo non facit verEen zwaluw maakt nog geen lente.
Una salus victis, nullam sperare salutemDe enige zekerheid voor de verliezers is geen heil te verwachten (Vergilius).
Unde habeas, quaerit nemo, sed oportet habereVanwaar je het hebt, vraagt niemand, maar je behoort het te hebben (Juvenalis).
Undique ad inferos tantundem viae estDe weg naar de onderwereld is van alle kanten even lang.
Undique pericula nobis imminentDe gevaren omringen ons van alle kanten.
Uni cum duobus non est pugnandumEen tegen twee is geen gelijke strijd.
Uno sumus animoWij zijn een van geest.
Unum castigabis, centum emendabisDoor er n te straffen, kan men er honderd tot beter inzicht brengen.
Unum cum noveris, omnes noverisWanneer je er een kent, ken je ze allemaal.
Unus pro multisEen voor velen.
Unus pro omnibus, omnes pro unoEen voor allen, allen voor n (Apocriefe motto van De drie musketiers).
Unus testis, nullus testisEn getuige is geen getuige, Een enkele getuigenis is onvoldoende.
Urbem marmoream relinquo, quam latericiam accepiIk laat een marmeren stad achter, die ik in steen heb gekregen (Augustus).
Urbi et orbiVoor de stad (Rome) en voor de wereld. (de pauselijke zegen).
Urbs aeternaDe eeuwige stad. (Rome).
Urcaetim pluitHet regent met bakken uit de lucht.
Usque ad tempus divi GratianiTot het tijdstip van de goddelijke Gratian (Vegetius)/td>
Usus est tyrannusGewoonte is een tiran.
Usus magister est optimusErvaring is de beste leermeester (Cicero).
Usus magister est optimusErvaring is de beste leermeester.
Ut ameris amaOm bemind te worden moet je liefde kunnen geven.
Ut ameris, amabilis estoOm te kunnen beminnen, moet ge beminnelijk zijn (Ovidius).
Ut desint vires, tamen voluntas laudanda estHoewel de krachten ontbreken, moet toch de wil geprezen worden (Ovidius).
Ut incepit fidelis sic permanetZo trouw als ze begint, zo blijft ze voortdurend.
Ut sementem feceris, ita metesZoals je zaait, zul je oogsten.
Ut sis nocte levis, sit cena brevis!Laat het avondmaal kort zijn, opdat je s nachts licht bent.
Ut tute es, item omnes cences esseJe geloofd zeker, dat iedereen zo is als jezelf bent.
Ut veleas, multa delenda feresOm te geneen, moet je veel pijn lijden.
Ut vivat, crescat et floreat!Opdat ze leve, groeie en bloeie!.
Utile dulciHet nuttige aan het aangename gepaard.
Utrique parti favereHet met beide partijen houden. (Van twee walletjes eten).
Uxor formosa et vinum sunt dulcia venenaMooie vrouwen en wijn zijn zoet venijn.
 
Latijnse spreuken beginnend met: V 
Vacare culpa magnum est solaciumEn toch, het gevoel hebben dat je geen schuld treft is een grote troost. (Cicero)
Vade et amplius iam noli peccareGa heen en zondig niet meer.
Vade retro SatanasGa weg, Satan
Valet ancora virtusDeugd heeft de waarde van een anker. (Augustinus)
Vana surdis auribus canereTegen dovemans oren praten.
Vanitas vanitatum et omnia vanitasIJdelheid der ijdelheden en alles is ijdelheid (op deze wereld).
Varietas delectatAfwisseling is aangenaam.
Varium_et mutabile semper feminaIets veranderlijks en wispelturig is de vrouw.
Vates optimus, qui optime conciectaritDe beste profeet is hij die de beste conclusies trekt. (Euripides)
Vel ceaco apparetZelfs een blinde ziet dat! (Livius)
Vel capillus habet umbram suamOok een haar werpt een schaduw.
Velis et remisMet zeilen en roeien (op volle kracht).
Velle non disciturWillen kan je niet leren.
Velle suum cuiqui estWat een mens wil, is voor iedereen persoonlijk. (Persius)
Vellet nolletOf hij nu wil of niet!
Velut inter ignes luna minoresZoals de maan tussen de kleine sterren. (Horatius)
Venenum in auro bibiturVergif wordt gedronken uit gouden bekers. (Seneca)
Veni Sancte SpiritusKom, Heilige Geest
Veni, vidi, viciIk kwam,ik zag, ik overwon.
Venit amor gravius quo seriusHoe later de liefde komt, hoe steviger hij is. (Ovidius)
Vento vivereVan de wind leven.
Verae amicitiae sempiternae suntWare vriendschappen zijn van eeuwige duur. (Cicero)
Verba alicui dareLege woorden spreken.
Verba dare in ventosIn de wind praten.
Verba dat omnis amansIdere verliefde spreekt mooie woorden.
Verba sine penu et pecuniaWoorden zonder geld en goed. (Veel geblaat weinig wol)
Verba volant, scripta manentWoorden vervliegen, het geschrevene blijft.
Verecundia inutulis viro egentiEen arme kan zich geen bescheidenheid veroorloven. (Homerus)
Verecundia mulierem ornat, non color fucatusBescheidenheid siert de vrouw, niet haar makeup. (Horatius)
Vereri perdiditHij heeft verleerd zich te schamen. (Plautus)
Veritas odium paritLiefde voor de waarheid zaait haat.
Veritatis simplex oratio estDe waarheid spreken is eenvoudig.
Veritas vos liberabitDe waarheid zal u bevrijden (naar Johannes 8:32).
Vero distinguere falsumVals van echt onderscheiden.
Verum gaudium res severa estWare vriendschap is een ernstige zaak. (Seneca)
Verum mihi videtur, qoud estWaar schijnt mij slechts te zijn, wat bestaat. (Augustinus)
Verus amicus est tanquam alter idemEen ware vriend is een tweede ik. (Cicero)
Verus amor nullum novit habere modumWare liefde kent geen grenzen.
Vestis virum facit of Vestis virum redditKleren maken de man.
Vetus consuetudo obtinet vim naturaeDe gewoonte is een tweede natuur.
Via crucis via lucisDe weg van het kruis is de weg naar het licht.
Via trita est tutissimaDe gebaande weg is de veligste.
Vi coactus (v.c.)Door geweld gedwongen.
Vicit et superos amorLiefde heeft zelfs goden overwonnen.
Vincit omnia veritasWaarheid overwint alles.
Vicit vim virtusDapperheid heeft het geweld overwonnen.
Victi vincimusHoewel we verloren hebben, zullen we overwinnen. (Plautus)
Victrix fortunae sapientiaDe overwinnar van het lot is de wijsheid.
Vigilat ut quiescantHij waakt opdat zij rusten.
Vina quies sequiturOp wijn volgt rust.
Vincit sanctos dira libidoDe lust overwint zelfs de onkreukbare. (Seneca)
Vino diffugiunt mordaces curareWijn verdrijft de ergste zorgen.
Viresque acquirit eundoAl gaande wint het gerucht aan kracht. (Vergilius)
Viris fortibus non est opus moenibusDappera mannen hebben geen vesting nodig.
Viribus unitisMet vereende krachten.
Virtus est medium vitiorumDe deugd is het midden tussen fouten.
Virtus est vitium fugereDeugd is het mijden van de zonde.
Virtus nobilitatDeugd adelt.
Virtus post nummosDeugd komt vaak pas na het geld.
Virtutem incolumem odimusVolkomen braafheid haten wij! (Horatius)
Virtutis nil invium./td>Voor dapperheid bestaat geen onbegaanbare weg. (Ovidius)
Vertutis viam deserir arduaeHij verlaat het stijle pad der deugd. (Horatius)
Vis unita fortiorVereende kracht maakt sterker.
Vita brevis est, ars longaHet leven is kort, maar de kunst leeft eeuwig.
Vita morti propior est cottidieHet leven komt met de dag dichter bij de dood.
Vitam regit fortuna, non sapientiaHet leven wordt bepaald door geluk, niet door wijsheid. (Cicero)
Vitium originisFout in de opzet.
Vive memor letiLeef met de gedachte aan de dood. (Persius)
Vivere est militareLeven betekent vechten.
Vivere naturae convenienterIn harmonie met de natuur leven.
Vivere si recte nesis, decide peritisWanneer je niet weet hoe te leven, wend je dan tot de mensen met ervaring.
Vivitur parvo beneHij leeft goed van weinig.
Vix ea nostra vocoDat durf ik nauwelijks het onze te noemen. (Ovidius)
Vixit, dum vixit, beneZolang hij geleefd heeft, heeft hij goed geleefd.
Volens nolensNoodgedwongen.
Voluptatem mearor sequiturNa het plezier komt de kater.
Volventibus annisIn de loop van het jaar.
Vox vivaHet levende woord.
Vox populi vox deiDe stem van het volk is de stem van God.
Vulgare amici nomen, sed rar est fidesHet begrip vriend is algemeen bekend, maar trouw is zeldzaam.
Vulgi opinio mutari vix protestDe mening van de massa laat zich nauwelijks veranderen.
Vulpes pilum mutat, non moresEen vos verliest wel zijn haren maar niet zijn streken.
Vultus loquitur, quodcumque tegisJe gezicht verraadt, wat je geheim had willen houden.
 

Meer citaten pagina’s

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *