Vrije wil?

Ik heb mij al lang geleden verdiept in het non dualisme en één van de dingen waar ik me bij spirituele verlichting niet zo mee kon verenigen was het afwezig zijn van vrije wil. Voor iemand zoals ik waarbij logica belangrijk is en alles moet kloppen in zijn hoofd, was er enige weerstand tegen dit concept. Maar aangezien ik ook heel geïnteresseerd ben in onze hersenen en alles wat zich daarin afspeelt, lees ik ook veel van prof. Swaab, de bekende arts, neurobioloog en hersenonderzoeker, die ook meer en meer de overtuiging heeft dat vrije wil niet bestaat. Niet vanuit spirituele grondslag, maar als hersenonderzoeker. Sindsdien ben ik ook over in het kamp van “vrije wil bestaat niet”.

Vanuit mijn werk is het grappig dat wanneer hiervoor wetenschappelijk bewijs zou komen, ons hele wetboek van strafrecht herschreven zou moeten worden, omdat deze nog steeds uitgaat van of opzettelijk of niet toerekeningsvatbaar. Wanneer niemand vrije wil zou hebben, dan zou iedereen  niet toerekeningsvatbaar zijn. Er zijn nog wel een aantal andere leuke zaken te bedenken die qua rechtssysteem ineens heel anders komen te liggen. Ik mag deze graag wel eens voorleggen aan mensen die discussiëren over wel of niet vrije wil.

Deze week nog had ik met mijn puberdochter een gesprek over vrije wil of niet en zij kon het niet geloven en zat onmiddellijk in de weerstand. Het heerlijke argument van “dan kan ik dus achterover gaan zitten en niks meer doen” kwam weer voorbij, wat ik bij iedereen hoor die in de weerstand zit. “ja, dat zou je kunnen doen als je onderbewustzijn dat zou willen, maar ik denk dat er vanzelf weer nieuwe dingen op zouden poppen uit je onderbewustzijn die je weer iets zouden laten doen!”, zei ik.

Mijn moeder, die inmiddels al vele jaren overleden is, zei altijd tegen mij: “het komt zoals het komt en het gaat zoals het gaat”, en dat was eigenlijk de hele essentie van verlichting. Accepteren dat alles gebeurt zoals het zou moeten gebeuren en dat je denkt dat je invloed kunt uitoefenen (omdat je ego dat denkt) maar dat alles eigenlijk gewoon gaat zoals het komt. Ons grootste lijden komt door verzet, het niet kunnen of willen accepteren dat het leven gewoon gaat zoals het gaat. Wanneer ik wel eens weerstand voel dan probeer ik te ontdekken waar dit verzet nou vandaan komt.

Het leven is een stuk eenvoudiger wanneer je het verzet los kunt laten en kunt genieten van wat er wel is. Onze invloed op de wereld om ons heen is niet erg groot, maar wanneer je goed doet, komt dit ook vaak wel weer naar je terug. Een paar maanden geleden werd mijn buurman en goede vriend ongeneselijk ziek en in de laatste weken van zijn leven hebben we elke dag nog even gepraat met elkaar. Hij zei “ik heb een goed leven gehad en neem met een gerust hart afscheid van dit leven.”. Het was vaak niet gegaan zoals hij bedacht had, maar het was altijd wel weer goed gekomen.

Wanneer het mijn tijd is wil ik ook graag zo gaan, tot die tijd wil ik van het leven genieten in alle facetten die voor mij open staan. Ik realiseer me dat ik dat niet kan afdwingen, dat ik niets te willen heb, maar dat ik alles wat er nog komt moet omarmen. En soms dan duikt het gevoel van verzet nog wel eens op, maar dat gaat ook vanzelf weer over.  “Het komt zoals het komt en het gaat zoals het gaat”, bedankt mam.

Tot schrijfs, Hein Pragt.