Wanneer je terugkijkt op je leven met de kennis van nu vallen soms heel veel dingen ineens op hun plek. Ik ben altijd al een vreemde eend geweest, als kind al was ik het buitenbeentje in het dorp en vonden mensen mij gek. Maar ook later is mijn levensloop niet zo vanzelfsprekend geweest. Ik las al vrij vroeg over autisme maar vond altijd dat dit niet voor mij opging omdat ik veel van de bekende symptomen niet had. Enkele jaren geleden begon ik het andersom te bekijken, ik begon mijn eigenaardigheden te mappen op autisme en de hele puzzel klopte ineens. Ik begon aan te geven dat ik licht autistisch was omdat autisme nog steeds als “stoornis” wordt gezien en je jezelf niet als gestoord wilt afschilderen. Pas toen ik veel meer ging lezen over hoog functionerend autisme en dat er vele soorten autisme zijn die de meeste mensen met dit soort autisme niet als “stoornis” zien, begon ik ook aan te geven dat ik “gewoon” hoogfunctionerend autist ben.
Het viel allemaal op zijn plek, het extreem eerlijk en integer zijn, introvert zijn, erg slim maar sociaal niet altijd even handig, makkelijk manipuleerbaar maar ook een heel groot rechtvaardigheidsgevoel en gevoel voor wederkerigheid en hoog gevoelig voor alle sociale prikkels. Als kind begreep ik de wereld niet en zocht ik houvast, maar de wereld begreep mij ook niet. Ik trok me vaak terug, maar had stilletjes ook een geldingsdrang, ik wilde graag gezien worden en geaccepteerd zoals ik was. Ik wilde weten hoe de wereld in elkaar zat en wat mensen bewoog om dingen te doen die ik niet begreep, ik zoog alle informatie op als een spons en probeerde alles te doorgronden. Maar ik leerde ook iets anders en dat was dat wanneer ik sociaal gepast gedrag kopieerde van andere mensen, ik een sociaal geaccepteerde reactie kon tonen. Dit is de strategie die bijna alle hoogfunctionerende autisten gebruiken, ze imiteren sociaal gedrag om niet op te vallen. Ze begrijpen de wereld en de mensen om heb heen nog steeds niet, maar weten het steeds beter te verhullen. Toch is dit erg zwaar, om zo te leven, maar het werkt wel.
Vanaf mijn vijftiende ging ik ook alles lezen over psychologie, weer om de mensen om mij heen te leren begrijpen. Maar met veel theorie maar geen praktische sociale vaardigheden werkt het maar beperkt. Wat wel werkte was gewoon altijd eerlijk zijn en nooit liegen, de loophole is dat wanneer je niets zegt je ook niet hoeft te liegen. Voor mij moest altijd alles kloppen in mijn hoofd en door altijd eerlijk te zijn hoefde ik niet moeilijk te doen met herinneren wat ik nou gezegd had. Altijd eerlijk zijn was een goed strategie maar soms ook wel moeilijk want niet iedereen is gediend van altijd eerlijk zijn. Omdat ik bedrog ook niet zo goed doorzag, ben ik ook veel in mijn jonge jaren belazerd en bedrogen. Nu ik ouder ben en veel ervaring heb gebeurt het amper nog, maar ik ben dan ook wat onbevangenheid kwijtgeraakt.
In een aantal van mijn liefdesrelaties heb ik me verschrikkelijk laten manipuleren en heb ik verschrikkelijk misbruik laten maken van al mijn beste bedoelingen en oprechte eerlijkheid, met de kennis van nu had ik het nooit zo ver moeten laten komen. Met de kennis van nu weet ik dat ik geen schijn van kans maakte met eerlijkheid en integriteit tegen mensen die het liegen en manipuleren heel goed beheersen. Met de kennis achteraf weet ik dat ik het anders had kunnen doen maar dat ik nu nog steeds ben wie ik echt ben en dat ik op een altijd eerlijke en integere wijze gekomen ben waar ik nu sta. Ik kan mijzelf oprecht in de ogen kijken en helaas moet beseffen dat er nog steeds mensen zijn die nog steeds leugens over mij geloven en dat ik daarin moet berusten. Het zegt meer over die andere mensen dan over mij, wanneer ze geen hoor en wederhoor hebben gedaan en niet in mijn oprechte eerlijkheid willen geloven.
Ik was een goede muzikant want ik kon muziek en gedrag heel goed imiteren, het jammerlijk was wel dat het niet vanuit een natuurlijke aanleg kwam en dat beperkte me ook wel. ICT was voor mij een zegen, logica paste 100% bij mijn brein en ik kon enorm complexe systemen in mijn hoofd krijgen en alle interacties doorzien. Daarom werd ik zo goed in mijn ICT carrière, niet door sociaal goed te zijn of hogerop te komen, maar alleen op technische vaardigheden en een enorme kennis, want mijn brein was nog steeds een enorme spons die alles opnam. Maar mijn gebrek aan het doorzien van mensen met minder goede bedoelingen heeft me wel vaak tegengewerkt, veel spanning gekost en ook veel verdriet opgeleverd, niet alleen in werk maar ook in relaties en omgeving. Met de kennis van nu weet ik beter hoe ik in elkaar zit en kan ik ook steeds beter met mensen omgaan, maar het kost me moeite en samenwerken in een team of in een grote groep bij een evenement of vereniging kost me enorm veel energie. Maar met de kennis van nu durf ik ook te zeggen dat ik autistisch ben en geef ik ook steeds beter mijn grenzen aan. En gelukkig heb ik genoeg mensen om mij heen, privé en op mijn werk, die me kennen en helpen en soms ook beschermen, tegen anderen maar ook tegen mijzelf.
Met de kennis van nu weet ik dat mijn leven niet altijd even goed is verlopen en dat heel veel verklaarbaar is vanuit het perspectief van een hoogfunctionerend autist. Ik heb wel altijd mijn best gedaan en ben altijd eerlijk geweest voor anderen, soms had ik ook iets eerlijker naar mijzelf moeten zijn en had ik moeten durven doorpakken. Cest la vie, met de kennis van nu kan ik nog hopelijk vele jaren verder, ik zal niet veranderen maar heb steeds meer geleerd van het leven en weet steeds beter om te gaan met wie ik ben. Ik probeer negatieve mensen uit mijn leven te weren en koester de mensen van goede wil om mij heen. En mijn lijflied blijft het nummer van Ramses: “laat me, laat me, laat me mijn eigen gang maar gaan, ik heb het altijd zo gedaan!”.
Tot schrijfs, Hein Pragt.
