Deze blog gaat over the games people play, ofwel de sociale spelletjes die mensen soms spelen. Deze week waren sociale vaardigheden weer eens een onderwerp en dit houd me redelijk vaak bezig. Mensen zijn sociale wezens en je bent vaak op heel veel verschillende manieren met sociale contacten bezig, thuis, op het werk, binnen de vriendenkring en vaak zetten mensen diverse soorten sociale vaardigheden in om hun doel te bereiken. Lang niet al deze vaardigheden zijn helemaal eerlijk, mensen manipuleren wat af. Nou is manipuleren ook niet per definitie slecht, maar wanneer het ten koste van de ander gaat krijg ik er moeite mee. Ik heb eerlijkheid en integriteit hoog in het vaandel staan en geloof heilig in het behandelen van anderen zoals je zelf ook graag behandeld zou willen worden. Dit vind ik ook vaak bij mijn kinderen terug die dan ook net als ik wel eens tegen dezelfde dingen aanlopen. En ondanks dat ik de vele sociale trucjes ken en herken trap ook ik er nog regelmatig in. Alleen doet het me niet meer zoveel als vroeger, ik heb behoorlijk leren relativeren.
Zeker pubers zijn goed in het inzetten van allerlei sociale trucjes die soms wel een soap lijken. Vaak gaan deze echt ten koste van het eerlijke en integere kind dat geen gemene sociale trucjes inzet en de winst is vaak op korte termijn voor de kinderen die een beetje manipuleren. Ik zal een voorbeeld noemen uit mijn eigen puberteit. Ik ging vaak uit met een vast groepje van 5 mensen en we waren geen hechte vrienden maar meer stapmaatjes. Op een avond voegde zich een meisje bij de groep die ik erg leuk vond en ik deed dan ook mijn best om contact met haar te leggen. De gezelligheid werd ruw verbroken toen een van de andere meisjes uit de groep zonder enige aanleiding om iets heel vreemds ruzie met mij begon te zoeken. De groep viel uit elkaar om het uit te praten en op te lossen en ik ging met een behoorlijk buitengesloten gevoel naar huis, ik snapte er niets van. De week daarna was ik ook niet meer zo welkom in de groep want het meisje reageerde nog steeds heel naar tegen mij, tot ik zag dat haar broer het leuke meisje versiert had. Pas toen viel het kwartje, haar broer vond het meisje ook leuk en om hem te helpen had ze mij uit de groep gewerkt met een sociaal trucje en ik was er ingestonken. Uiteindelijk is het met dat groepje nooit meer goed gekomen en ik had een lesje over sociaal manipuleren geleerd.
Dit soort trucjes gebeuren nog steeds, als het om vrienden, aandacht, de zin doordrijven, populariteit gaat, offeren veel mensen zonder problemen een medemens op, ook op het werk heb ik dit meermaals meegemaakt want niet alleen pubers vertonen dit gedrag, er zijn ook genoeg volwassenen die deze sociale vaardigheden inzetten. Het vervelende is dat wanneer je iedereen hiervoor gaat wapenen, de wereld één grote enge assertieve plaats gaat worden waar je continue op de hoede moet zijn. Paul van Vliet schreef ooit het nummer “Moet je hard zijn om te overleven” en de laatste zin was, “je moet hard zijn om te overleven, maar leven is dat niet!”. In plaats van overdreven assertiviteit zet ik gepaste assertiviteit in combinatie met zeer eerlijk en integer zijn in, jezelf niet meel laten slepen in sociale spelletjes en leren dat je met mensen die dit soort sociale vaardigheden gebruiken eigenlijk helemaal niet om wilt gaan.
Toch blijft de grens tussen jezelf wapenen en open, eerlijk en integer blijven een glijdende schaal die sterk afhankelijk is van de omgeving waarin je zit. Lang niet altijd heb ik een passend antwoord op sociale manipulatie, sommige mensen zijn er zo goed in en weten het zo goed te gebruiken zonder dat het hen terug treft dat de enige geruststellende gedacht nog is dat jij zo nooit zou willen zijn. Desondanks kun jezelf en de mensen om je heen hier wel de dupe van worden en dat is geen fijn gevoel. Ik denk dat sociale druk en manipulatie van alle tijden is, maar toch heb ik de indruk dat de wereld de laatste 20 jaar een stuk harder en egoïstischer is geworden.
Als vader probeer ik een Sherpa te zijn, een Sherpa is een volk uit de Nepal die bekend zijn vanwege hun verdiensten voor het alpinisme als drager en berggids. Zij dienen de bergbeklimmer die de weg zal bepalen, maar behoeden hem ook voor ernstige misstappen en gevaar. Als vader help ik mijn kinderen met het dragen van hun lasten en begeleid ik ze, maar ze bepalen zelf de weg die ze gaan. Mijn taak is het hun te laten gaan en in te grijpen wanneer ze dreigen in een ravijn te storten. Ook op sociaal niveau moet ik mijn kinderen hun eigen weg laten vinden en toch proberen om ze te waarschuwen en in te grijpen bij al te groot gevaar. En ook hier gaat op dat er een glijdende grens is tussen loslaten en beschermen, die voor veel ouders best lastig is. Ook ik heb de wijsheid niet in pacht maar ik heb een flinke dosis levenservaring en leeservaring en probeer het goed te doen. Eigenlijk zou je bij vaderschap ook een uitgebreide bijsluiter moeten krijgen.
De spelletjes die mensen spelen, ik blijf het een moeilijk thema vinden met weinig pasklare antwoorden of strategieën. Waar je wel voor op moet passen is een muurtje rond je hart, want ik weet wat een afgestompt gevoel voor gevolgen kan hebben, als net als bij een snelkookpan de deksel het onder de druk begeeft. Blijf altijd bij jezelf, accepteer het rotgevoel want het is er en gaat wel weer over en probeer eerlijk, open en integer te blijven en je niet mee te laten slepen in andermans sociale spelletje. En koester die paar mensen in je leven, die je echte vrienden mag noemen en blijf zelf ook die echte vriend.
Tot schrijfs, Hein
