Hoe meer ik lees en schrijf over autisme, hoe meer ik mij realiseer dat er zoveel verschillende vormen van autisme zijn dat ik niet voor alle mensen met autisme kan spreken. Ik schrijf dan ook vaak vanuit mijn eigen vorm, maar ik ken ook andere mensen met autisme en kan zo wel overeenkomsten zien. Een in mijn ogen veel voorkomend misverstand over autisme is dat men denkt dat mensen met autisme een gebrek aan interesse in, of verbinding met andere mensen hebben. Uit eigen ervaring en ervaring met mede autisten kan ik zeggen dat mensen met autisme vaak graag in verbinding zouden staan met andere mensen en dat ze ook wel geïnteresseerd zijn in anderen mensen, maar dat het voor hen veel moeilijker is waardoor ze het vaak maar opgeven. Dit opgeven is niet fijn, maar wel veilig.
Mensen met autisme zijn meestal sociaal wat onhandig en naïef, meestal wel extreem eerlijk en met een groot rechtvaardigheidsgevoel. Rechtvaardigheid is te vergelijken met dat iets overeenkomt met wat je geleerd is, dat als je goed doet, je ook goed terugkrijgt, dat er een logische oorzaak en gevolg is. Veel mensen met autisme kunnen sarcasme, lichaamstaal, manipuleren en zelfs liegen en bedriegen niet goed begrijpen. De meeste mensen met autisme bedoelen het vaak zo goed en willen zo graag serieus genomen worden en zich geaccepteerd voelen, maar bijna iedereen die ik ooit sprak met autisme, kende het intense verdriet of boosheid van het zich niet begrepen voelen.
Veel onbegrepen mensen met autisme sluiten zich dan af, wat andere mensen vaak als gebrek aan interesse of het graag alleen willen zijn uitleggen, maar eigenlijk is het jezelf terugtrekken in een veilige omgeving om weer even op te laden. Het soms zo goedbedoelde sociaal onhandige gedrag van mensen met autisme wordt maar al te vaak verkeerd begrepen en negatief uitgelegd omdat veel mensen dit gedrag spiegelen naar mensen met “normale” sociale vaardigheden.
Moeilijk lichaamstaal van anderen opmerken
Omdat de meeste mensen met autisme moeilijk lichaamstaal en signalen van andere mensen opmerken en herkennen, kunnen ze vaak lang doorpraten over iets dat hen boeit zonder dat ze in de gaten hebben dat de ander al lang niet meer geïnteresseerd is. Wanneer de ander dan iets duidelijker maakt dat de interesse voorbij is of zich snel verontschuldig en ergens anders een gesprek aangaat, kan de persoon met autisme dit niet zo goed begrijpen of voelt hij dit als het eigen falen. Ik vind dit zelf ook nog steeds moeilijk, wanneer ik in een gesprek ben met iemand draaien mijn hersenen overuren om de signalen van mijn gesprekspartner te interpreteren. Dit neemt uiteindelijk ook een stuk enthousiasme weg waardoor je voorzichtig gaat worden en dit is ook vrij geestelijk vermoeiend.
Soms vraag ik na een vergadering aan bijvoorbeeld mijn projectleider om feedback over mijn aandeel in het gesprek en hoe ik overkwam, om er van te leren, en vaak is dit wel geruststellend wat mijn zelfvertrouwen wel ten goede komt. Ik heb geleerd dat het niet vreemd is om dit te vragen, zeker wanneer je aangeeft dat je wat eerlijke feedback wilt om jezelf te verbeteren.
Eerlijkheid wordt niet altijd gewaardeerd
Ik zou graag willen dat iedereen altijd eerlijk tegen mij was, ook als het een minder leuke boodschap is, boven alles hou ik van duidelijkheid en dat alles klopt. Eerlijkheid en duidelijkheid schept zekerheid, liegen (zelfs om bestwil) en manipuleren schept onzekerheid en onduidelijkheid. Mensen met autisme zijn vaak extreem eerlijk, ook in situaties waar de meeste mensen voor een leugentje om bestwil zouden gaan, of zouden zwijgen. Ook deze sociale onhandigheid komt bij mensen met autisme regelmatig voor, ze zijn eerlijk en hopen dat de ander deze eerlijkheid ook weet te waarderen zoals ze dat zelf ook zouden doen, maar dit pakt nog wel eens verkeerd uit.
In normaal sociaal verkeer worden sommige dingen niet gezegd of uitgesproken omdat sociale onrust te voorkomen of om iemand te sparen. Sommige mensen zijn gelukkig, juist omdat ze niet alles weten, en veel mensen met “normale” sociale vaardigheden begrijpen dit. Mensen met autisme missen dit inzicht vaak en denken dat ze iemand een dienst bewijzen door bijvoorbeeld iets eerlijk te vertellen, waarna ze niet begrijpen dat hen dit van alle kanten kwalijk genomen wordt.
Sociale vaardigheden zijn te leren
Veel mensen met autisme leren door schade en schande wel wat sociaal gepast is en wat niet, maar het kan een lange lijdensweg zijn waarbij men zich heel vaak erg onbegrepen kan voelen. En wanneer men dan redelijk in staat is om aan het sociale verkeer deel te nemen, dan vergt dit enorm veel energie. Vaak heeft men daarna de nodige tijd alleen nodig om weer bij te komen. Zelf merk ik dat ik na een drukke dag tijd voor mijzelf alleen nodig heb waarbij ik ook de hele dag als het ware in mijn hoofd evalueer. Wat ging goed, wat ging er minder en wat kan ik daarvan leren.
Mijn eigen ervaring is wel dat het sociaal onhandige gedrag nooit helemaal overgaat, ondanks de vele leermomenten en de sociale training blijven er situaties over die niet in de “bibliotheek” voorkomen en dan kan het helaas nog wel eens weer niet helemaal goed gaan. Hou ouder ik word zit ik wel beter in mijn vele en voel ik mij zekerder met mijn autisme. Desondanks blijft het wel vermoeiend wanneer ik in een gezelschap ben met mensen die ik niet zo goed ken. Bij mensen die mij wel kennen en die ik goed ken gaat het tegenwoordig eigenlijk heel goed. Ik ben blij met de cognitieve en schema therapie die ik gevolgd heb en die mij veel geleerd hebben.
Boeken over autisme
Anders denken Een geweldig boek dat ik iederren kan aanbevelen. Die inflexibele collega, het kind dat niet wil spelen met andere kinderen, de stugge buurman die je wel altijd helpt met je computer maar nooit gewoon op de koffie komt: het autismespectrum is zo breed dat iedereen wel iemand kent die erop zit. Er zijn veel vooroordelen en misverstanden over het autismespectrum. Maar waar men vroeger gewoon als “kluizenaar’ werd bestempeld, is er nu ook veel meer aandacht voor autisme. 
Dit is autisme! Meer dan 550.000 Nederlanders hebben autisme. Zij worstelen iedere dag met het uitvoeren van kleine dagelijkse bezigheden zoals tandenpoetsen, rommel opruimen of een gezellig gesprek voeren. Het lijkt wel alsof steeds meer mensen autisme hebben. Toch weten veel mensen niet precies wat autisme is en hoe je er mee omgaat. Dat leidt vaak tot ongemakkelijke momenten, woede-uitbarstingen of zelfs tot stukgelopen relaties. Juist dat is waar autisme-expert Colette de Bruin met haar nieuwe boek ‘Dit is autisme!’, verandering in brengt.
Vind je eigen weg met jouw autisme Als je autisme hebt, werken jouw hersenen anders dan bij de meeste mensen. Je verwerkt informatie op een andere manier. In je kinderjaren bepalen volwassenen wat jij nodig hebt. Maar als je in de bovenbouw van de basisschool komt, of naar het voortgezet onderwijs gaat.