Sinds enkele jaren weet ik zekere dat ik licht autistisch ben, om specifieker te zijn hoog functionerend autistisch waardoor het lang onopgemerkt is gebleven. Mensen zeiden mij wel eens dat ik autistische trekjes had, maar het woord “stoornis” verhinderde dat ik er serieus over wilde nadenken. En zelfs toen het overduidelijk was gaf ik aan dat ik een lichte vorm van autisme had. Toen schreef ik deze pagina en ik heb deze pagina laten bestaan omdat het een groeiproces aangeeft. Inmiddels weet ik dat “licht autisme” niet echt bestaat en dat iemand zoals ik met hoogfunctionerend autisme tegen bijna dezelfde problemen aanloopt als andere mensen met autisme. Waarom zei ik dan van mijzelf dat ik licht autistisch ben? Omdat veel dingen in mijn leven ineens verklaarbaar zijn en ik meer van mijzelf beter begrijp. Het laatste wat ik wil is een beetje autistisch als excuus gebruiken, ik heb goed geleerd om er mee om te gaan en het te compenseren. Ik las een recent onderzoek waarin stond dat er best veel mensen een lichte vorm van autisme hebben maar dat de meesten hiervan geleerd hebben om het te compenseren waardoor ze goed kunnen functioneren in deze wereld op een paar eigenaardigheden na. Mede hierom ben ik er over gaan nadenken en over gaan schrijven, ik hoop dat mensen die hetzelfde hebben hier een stukje (h)erkenning vinden. Vriendelijke groet, Hein Pragt
Op de inhoud van deze pagina rust copyright © Hein Pragt.
Milde vorm van autisme
De laatste jaren lees ik steeds vaker dat autistische klachten in een breed spectrum voorkomen van zwaar autistisch, tot mensen met licht autistische klachten die daardoor wat moeilijker functioneren maar nog vrij goed kunnen meekomen in de maatschappij. Mijns inzien is autisme niet altijd een stoornis maar kan het ook als een persoonlijkheidskenmerk gezien worden. Mensen die dingen die hun belangstelling hebben extreem goed kunnen onthouden maar andere dingen telkens vergeten, mensen die heel goed details kunnen opmerken maar ook moeite hebben met plotselinge veranderingen, zich niet prettig voelen in een groep, moeite hebben met het werken in een team maar individueel tot grote prestaties in staat zijn. Dit zijn mensen die in onze huidige maatschappij best kunnen functioneren maar wel tegen allerlei problemen aanlopen die ze zelf niet altijd goed kunnen verklaren.
Autisme komt meer bij mannen voor dan bij vrouwen en ik las dan ook dat men soms denkt dat het autistisch brein eigenlijk een extreem mannelijk brein is wat ook de voorkeur voor technische en exacte beroepen zou kunnen verklaren. Ook las ik dat mensen met een bèta opleiding hoger scoren op de autismeschaal dan mensen in de sociale wetenschappen of letteren. Desondanks krijg ik wel eens te horen van vrouwen dat ze me vrij vrouwelijk vinden reageren, ik denk dat de oorzaak is dat ik goed ben geworden in het spiegelen van gedrag, waardoor ik bij vrouwen soms vrouwelijk over kan komen. Veel mensen met een lichte vorm van autisme zijn redelijk intelligent en hebben op jonge leeftijd al leren camoufleren en compenseren voor hun tekortkomingen en problemen. Hierdoor vallen ze ook minder op als autisten maar voor deze mensen kan het leven in de huidige maatschappij best heel stressvol zijn.
Wanneer ik bij mijzelf kijk was ik een intelligent kind dat heel leergierig en creatief was en alles wilde doorgronden en begrijpen. Ik was heel gevoelig en kon anderen mensen geen pijn doen omdat ik (door een groot empathisch gevoel) die pijn zelf enorm voelde, maar ook begreep ik andere mensen niet, vooral niet hun slecht bedoelingen. Ik kan wel stellen dat ik tot ver na de puberteit extreem naïef was. Ik wilde graag geaccepteerd worden maar werd dit meestal niet, ik was typisch het kind dat bij het kiezen van een team altijd als laatste gekozen werd. Ik vond alleen spelen niet erg en had een levendige fantasie en een enorme belangstelling voor wetenschap. Tot mijn dertiende levensjaar heb ik verwoede pogingen gedaan om geaccepteerd te worden, ik imiteerde gedrag van populaire jongens en probeerde me te kleden net als zij. Toch was ik altijd het buitenbeentje tot ik op mijn veertiende besloot om mijn anders zijn te accepteren en zelfs te omarmen. Ik liet mijn haar groeien, kleedde mij zoals ik wilde, deed wat ik leuk en goed vond. Desondanks merkte ik dat ik ook bij andere groepen mensen nooit helemaal geaccepteerd werd, hoewel ik daar meer geaccepteerd werd dan in mijn geboortedorp.
Het was mede door mijn muziek dat ik een inkomen kon verdienen door anders te zijn en ondanks dat ik in het begin enorme angst had voor het podium, genoot ik van de aandacht en waardering die ik als musicus kreeg. Op een bepaald moment werd optreden een vertrouwde routine waardoor ik mij helemaal thuis voelde op het podium. In de muziek had je veel vreemde vogels dus viel ik ook niet zo op. In het leven buiten de muziek was ik echter nog steeds te integer, te naïef en doorzag ik de slechte bedoelingen van mensen nog steeds niet. Om dit te compenseren ging ik mij verdiepen in sociale psychologie om mensen beter te leren begrijpen. Later kwam daar elke aanverwante wetenschap bij maar ook spiritualiteit, cultuur, volkerenkunde, alles wat ik kon leren over mens en maatschappij las ik en nam ik op. Ik sloeg hier (zoals veel mensen met licht autisme) een beetje in door, maar wist me steeds beter te handhaven in de wereld en mijn plekje te veroveren. Nadat ik mijn ICT examens gedaan had was ik ook in werk van een goede baan een inkomen verzekerd. Binnen mijn vakgebied kom ik trouwens zeer vaak mensen met een lichte vorm van autisme, maar zelfs ook extremere vormen tegen die binnen hun vakgebied zeer goed presteren.
Het naïef zijn heb ik beetje bij beetje af moeten leren door keer op keer op mijn neus te vallen en bedrogen te worden, integer en betrouwbaar zijn heb ik nooit afgeleerd. Als milde autist is het fijn om zekerheden te hebben en wanneer mensen in je omgeving dus integer en betrouwbaar zijn geeft dit rust. Door zelf altijd integer, eerlijk en betrouwbaar te zijn creëer je ook een stuk zekerheid en stabiliteit om je heen. Desondanks vond ik “geplande” veranderingen ook altijd erg fijn, dit gaf mij ook reden om verder te groeien. Ik kan echt nog steeds niet tegen chaos, dan raakt mijn hoofd op hol en heb ik heel snel weer een migraine aanval.
Ik heb de laatste dertig jaar veel alleen of bijna alleen gewerkt aan solo of kleine vaak heel complexe projecten. Desondanks kan ik nog steeds goed omgaan en samenwerken met individuele collega’s. Ik ben zeer goed in het doorgronden en begrijpen van hele complexe systemen en ben ook in staat hier een grote plaat (afbeelding) van te maken waarin alle subsystemen en alle datastromen duidelijk zijn. Daarom ben ook vaal ingezet voor projecten waar de bestaande ontwikkelaars al jaren weg waren en de zaak amper gedocumenteerd achtergelaten hadden. Ik was vaak in staat om het hele systeem weer duidelijk in kaart te krijgen na een paar maand werken en onderzoeken. Dit reverse engineeren (zowel hardware als software) vind ik ook leuk werk en dat kunnen andere zich vaak niet goed voorstellen. Ik werk nog steeds niet graag in een (groot) team maar kan in een scrum team werken, al geeft dit mij wel veel stress. Het liefst werk ik nog steeds alleen aan grote complexe systemen.
Sociaal gezien heb ik enorm veel geleerd, ik ben erg sociaal en in andere mensen geïnteresseerd, ik heb heel veel sociale vaardigheden geleerd en kan ze ook goed toepassen, niet als kunstje maar vanuit oprechte interesse in de ander. Ik behandel mensen graag zoals ik zelf ook behandeld zou willen worden. Ook heb ik geleerd om te schrijven en deze site is daar een uiting van. Ik hou nog steeds niet van grote groepen mensen, ik ben nog steeds geen team player, ik heb nog steeds moeite met het doorgronden van mensen met slecht bedoelingen, maar ben wel meer door de wol geverfd en kan het ook veel beter loslaten. Ik heb geleerd over mijzelf, wat ik prettige vind en wat niet, wat mij stress geeft en wat mij plezier geeft, ik heb geleerd om met mijn licht vorm van autisme om te gaan en het te compenseren. En hoe ouder ik wordt des te makkelijke gaat het mij af.
Ik verzet me nog steeds tegen het plaatsen van mensen in hokjes, tegen het labelen van mensen, tegen het toekennen van allerlei aanverwante symptomen waardoor men mensen hun eigenwaarde afneemt en ze neerzet als zieke mensen. Door bepaalde kleine afwijkingen niet als stoornis te zien maar als persoonlijkheidskenmerk gun je de mens zijn eigenwaarde en kun je deze persoon de mogelijkheid geven te compenseren voor hun tekortkomingen. Maar wanneer mensen geen ernstige problematiek veroorzaken, zou je ze ook kunnen gunnen dat ze mogen zijn zoals ze zijn. Geef mensen mogelijkheden in plaats van problemen met aangepaste werkplekken en beschermd gedrag, de meeste mensen zullen uiteindelijk na veel vallen opstaan hun weg wel vinden in dit leven. Ik zeg af en toe dat ik een lichte vorm van autisme heb, niet als excuus maar om mijn eigen grenzen aan te geven en te zorgen dat ik ook goed kan blijven functioneren. Ik leer nog steeds dagelijks nieuwe dingen en groei nog steeds als persoon, ik zal en wil dit ook tot mijn dood blijven doen. Ik ben wie ik ben en sommige mensen vinden dit heel prettig maar er zijn ook genoeg mensen die dit veroordelen en belachelijk vinden. Ik kan er niet meer zo mee zitten, je kunt het niet iedereen naar de zin maken, het is het belangrijkste dat je het jezelf naar de zin maakt en die kleine groep mensen die je oprecht vrienden kunt noemen koestert.
Boeken over autisme
Anders denken Een geweldig boek dat ik iederren kan aanbevelen. Die inflexibele collega, het kind dat niet wil spelen met andere kinderen, de stugge buurman die je wel altijd helpt met je computer maar nooit gewoon op de koffie komt: het autismespectrum is zo breed dat iedereen wel iemand kent die erop zit. Er zijn veel vooroordelen en misverstanden over het autismespectrum. Maar waar men vroeger gewoon als “kluizenaar’ werd bestempeld, is er nu ook veel meer aandacht voor autisme. 
Dit is autisme! Meer dan 550.000 Nederlanders hebben autisme. Zij worstelen iedere dag met het uitvoeren van kleine dagelijkse bezigheden zoals tandenpoetsen, rommel opruimen of een gezellig gesprek voeren. Het lijkt wel alsof steeds meer mensen autisme hebben. Toch weten veel mensen niet precies wat autisme is en hoe je er mee omgaat. Dat leidt vaak tot ongemakkelijke momenten, woede-uitbarstingen of zelfs tot stukgelopen relaties. Juist dat is waar autisme-expert Colette de Bruin met haar nieuwe boek ‘Dit is autisme!’, verandering in brengt.
Vind je eigen weg met jouw autisme Als je autisme hebt, werken jouw hersenen anders dan bij de meeste mensen. Je verwerkt informatie op een andere manier. In je kinderjaren bepalen volwassenen wat jij nodig hebt. Maar als je in de bovenbouw van de basisschool komt, of naar het voortgezet onderwijs gaat.