Wanneer aan een langdurige relatie een einde komt valt men vaak plots in een leegte en het hele leven zal heel drastisch veranderen. Men raakt veel zekerheden kwijt en vaak ook alle toekomstverwachtingen die men had. Soms is een echtscheiding of een relatiebreuk niet te vermijden maar het lost meestal niet alle problemen die de aanleiding voor deze breuk waren op. Beide ex partners worden vaak geconfronteerd met een hele nieuwe situatie die veel aanpassing vereist. Na een echtscheiding of een verbroken relatie moet u vaak opnieuw beginnen en dat valt vaak niet mee. Bij bijna iedereen die gescheiden is herken je vaak dezelfde problemen, het verleden is niet uit te wissen en zal een belangrijke rol blijven spelen in de rest van het leven. De duur van het verwerken van een echtscheiding of verbroken relatie wordt vaak erg onderschat, het kan wel een aantal jaren in beslag nemen met veel vallen en weer opstaan. Zelf heb ik helaas ook een aantal keren opnieuw moeten beginnen en op deze pagina probeer ik op een positieve wijze te schrijven over dit proces van opnieuw beginnen. Vriendelijke groet Hein Pragt.
Op de inhoud van deze pagina rust copyright © Hein Pragt.
Helen van het hart na een verbroken relatie
Opnieuw beginnen na een echtscheiding, stukgelopen relatie, of het overlijden van een geliefde, is vaak een hele grote uitdaging. Vaak bent u alle zekerheid en vertrouwen die u had kwijt en doet het verlies zelfs fysiek pijn. Gevoelens van eenzaamheid, verwarring, onmacht, hulpeloosheid, woede en angst overheersen uw gedachten. U wilt vechten om de situatie weer beter te maken of wegkruipen in een hoekje en met rust gelaten worden. Bij beide ex-partners lopen de emoties erg op. Maar op een zeker moment zijn alle juridische zaken achter de rug en zullen de beide ex-partners proberen een nieuw leven op te bouwen.
Het lijkt er op dat het leven weer zijn normale loop neemt, echter voor veel mensen begint de uitdaging nu pas goed. Een van die nieuwe uitdagingen kan een nieuwe relatie zijn, echter vergeten veel mensen om eerst de oude relatie af te sluiten en te verwerken. Wanneer mensen hun hart niet helen nemen ze veel van de problemen van de oude relatie mee naar de nieuwe relatie. Niet voor niets lopen meer dan 60 procent van deze nieuwe relaties binnen 2 jaar stuk. Het helen van het hart hebben we niet op school geleerd en het is een vaardigheid waar we meestal ook geen ervaring mee hebben. U weet niet wat u moet doen en u bent kwetsbaar, dus bestaat de kans dat u blindelings de goede raad van vrienden en familie volgt of simpelweg op uw gevoel of instinct afgaat. U neemt beslissingen die misschien wel logisch lijken, maar die vaak het omgekeerde effect hebben.
Hoe kunnen we een gebroken hart helen?
Veel mensen bloeien na een periode van rouw weer op, maar vaak niet echt succesvol. Ze blijven lijden onder hun verlies van de verloren liefde, zijn terughoudend en stellen hun hart niet meer volledig open. Anderen lijken de pijn losgelaten te hebben maar gaan verder met een gesloten hart. Om de pijn maar niet te voelen hebben ze alle gevoelens verdoofd. Het vermogen om weer liefde toe te laten in hun hart en weer gelukkig te worden is hiermee ook geremd. Als u weer alleen komt te staan heeft u de kans om het hart te helen en als een compleet mens verder te gaan of u voltooit het helingsproces niet en blijft met alle ellende van het verleden doorslepen. De tijd heelt niet alle wonden, het verleden bepaalt in belangrijke mate uw toekomst. Door het helen van het hart zal het sterker worden, de pijn zal voorbij gaan en u zult de kans hebben om opnieuw liefde en geluk te vinden.
De drie stappen om een hart te helen zijn:
- Hulp vragen.
- Rouwen om het verlies
- Een compleet mens worden
1. Hulp vragen.
Wanneer uw hart gebroken is dan is de eerste en belangrijkste stap het vragen van hulp. Dit is absoluut niet het goede moment om stoer uw gevoelens weg te duwen. voelen zich vaak beter door te luisteren naar anderen met pijn, terwijl vrouwen vaak liever gehoord willen worden. Het delen van uw gevoelens en het samenzijn met mensen is van wezenlijk belang voor het helen van het hart. Iemand die een vergelijkbaar verlies heeft meegemaakt kan een hele grote steun zijn. In het boek worden verschillende manieren onderzocht waarop mannen en vrouwen onbewust juist de liefde en steun die ze nodig hebben afwijzen. Ook bevat het praktische strategieën om de steun en hulp te krijgen die u nodig heeft. Met de goede hulp op het juiste moment kunt u de pijn loslaten en kunt u opnieuw de vreugde en rust van een geopend hart ervaren.
2. Rouwen om het verlies
Als u hulp heeft gezocht moet uw hart weer in oorspronkelijke stand gezet worden. In deze fase moeten we de tijd nemen om te rouwen om het verlies. Dit kunnen we doen door aan de geliefde en de relatie terug te denken. De herinnering zullen waarschijnlijk pijnlijke gevoelens naar boven brengen, maar het kan ook een beetje van de oude liefde oproepen. Dit helpt u de pijn van het verlies te verzachten. Door aan de goede dingen te denken en fouten te vergeven geeft u het hart weer de kans om liefde te voelen die het nodig heeft om te helen. Als u zich nog afgewezen en verraden voelt, kan het moeilijk zijn te rouwen om het verlies of om liefde te voelen. Op dat moment is het belangrijk dat u leert te vergeven, niet om de ander een plezier te doen maar voor uw eigen rust. Hierna zult u in staat zijn om te rouwen en het hart te helen. Ook als u opgelucht en blij bent omdat u bijvoorbeeld uit een relatie bent gekomen vol geweld of intimidatie, kunt u toch rouwen om het mislukken van deze relatie. Aanvankelijk bent u met het idee dat u met deze persoon gelukkig zou worden in deze relatie gestapt. U kunt dan rouwen om de teleurstelling dat er niets goeds van kwam. Ook hier is het belangrijk om te vergeven om met een open hart verder te gaan. U kunt uw hart niet volledig voor iemand openen wanneer het voor iemand uit uw verleden gesloten is. Tot het moment dat het helingsproces helemaal voltooid is, hebben veel mannen moeite zich te binden en vinden veel vrouwen het moeilijk weer iemand te vertrouwen.
3. Een compleet mens worden.
Als laatste stap moet u de tijd nemen om een compleet mens te worden voordat u aan een nieuwe relatie begint. U moet er opnieuw achter komen wie u bent, wat uw normen en waarden zijn en waar uw grenzen liggen. Eerst zult u weer gelukkig moeten kunnen zijn met uzelf, voordat u weer in staat bent dit geluk te delen. Het klinkt als een cliché maar het beste moment om weer aan een relatie te beginnen, is wanneer u vindt dat u best zonder zou kunnen. Veel mannen beginnen te snel aan een nieuwe relatie, terwijl veel vrouwen (vaak onbewust) liefde afwijzen. Door onvoldoende tijd te nemen zult u belemmerd worden in hun vermogen uzelf te geven of om liefde te ontvangen.
De kunst van het loslaten.
Om opnieuw te beginnen moet u eerst leren om los te laten. Wanneer u zich aan iets vastklampt en de ander probeert het af te pakken, dan heeft u de neiging om te vechten en zich te verzetten. U wilt niet loslaten en daarom klampt u zich nog steviger vast. Het loslaten van een relatie kunt u doen door alles over u heen te laten komen en niet proberen om u vast te houden aan wat geweest is. Als u op deze wijze aan uw partner terugdenkt, rouwt u zoals het moet. In het begin zult u het verlies nog erger voelen of sterke gevoelens pijn, woede, verdriet, angst of spijt voelen. Deze pijn is tijdelijk, door langzaam los te laten zal te pijn steeds minder worden en uiteindelijk zult u zonder spijt aan de verloren relatie terug denken. Wanneer u dit punt kunt bereiken, is uw hart vol van liefde en kunt u vrede hebben met de nieuwe situatie. Nu bent u in staat een nieuwe relatie te beginnen en heeft u een basis gelegd om nieuwe liefde te vinden. Als het hart geheeld is, doet de herinnering aan uw partner niet langer pijn. Het is dus belangrijk om het verdriet voorzichtig te ervaren en de pijnlijke emoties toe te laten en onder ogen zien. Door verdriet te hebben en te rouwen verwerkt u dit verdriet en leert u om de pijn los te laten.
Omgang met de ex partner.
Wanneer er geen kinderen en geen alimentatie plicht is kunnen ex partners hun eigen weg gaan. Maar meestal zijn er toch kinderen in het spel of is er een onderhoudsplicht waardoor ex-partners ook na de echtscheiding met elkaar om moeten gaan. Dit houdt vaak in dat er een “werkbare” situatie moet ontstaan. Vaak zijn mensen tijdens en in de periode na de echtscheiding niet echt in staat om samen te werken. Er spelen veel onverwerkte emoties als verwijten, het gevoel van afgedankt te zijn of het gevoelde leed dat de ander hem of haar heeft aangedaan. Het gevolg hiervan is dat vaak de ruzies en woordenwisselingen na de scheiding gewoon doorgaan. Het is voor beide partners een soms moeizaam leerproces waardoor de stukgelopen relatie weer omgezet kan worden in een verhouding die voor beide partijen hanteerbaar is.
Het werken aan een nieuwe werkbare situatie tussen ex partners is vaak moeilijk omdat een onderdeel van de echtscheiding toch het los komen van elkaar is, terwijl er zeker voor de kinderen een zekere mate van samenwerking nodig blijft. Dit klinkt inderdaad eenvoudiger dan het is, in veel gevallen hadden ex partners al voor de echtscheiding problemen op het gebied van samenwerking. Als ex partners niet meer in hetzelfde huis wonen zal de samenwerking er zeker niet beter op worden. Het is belangrijk om te realiseren dat ex-partners niet meer samen hoeven te werken als partners maar alleen nog maar als ouders. Twee mensen, die een zeer groot gezamenlijk belang hebben en dat is de goede, gezonde en evenwichtige opvoeding van datgene dat hun het liefst is, hun kinderen.
Hier staan een aantal tips:
- Probeer tijdens deze eerste emotionele fase dan ook af en toe tot tien (of soms tot honderd) te tellen en een oogje dicht te knijpen.
- Het gaat niet om wie er gelijk heeft ten koste van de ander en wat is de winst van het bewijzen dat de ander schuldig is aan alle ellende. Kom samen tot de conclusie dat de breuk onvermijdelijk was en dat beide partners hun aandeel in de problemen gehad hebben. Probeer vrede te vinden en vrede te houden met de ex partner.
- Probeer af en toe eens door de ogen van uw ex-partner naar uzelf te kijken en probeer uzelf af en toe eens te verplaatsen in uw ex-partner. Realiseer dat het voor beide ex-partners niet makkelijk is en probeer elkaar, hoe hoog de emoties ook kunnen oplopen, met het respect van collega ouder te behandelen.
- Respecteer de wens van uw ex-partner om niet meer binnen te komen, of om zonder de nieuwe vriend(in) aan de deur te verschijnen, bij het halen of brengen van de kinderen. Bedenk dat het voor uw ex-partner, zeker in de beginfase, heel onprettig kan zijn om geconfronteerd te worden met zijn of haar “nieuwe geluk” en dat de eigen leef omgeving nu een veilige omgeving moet zijn, waar u niet zomaar meer binnen kunt vallen.
- Probeer zeker conflicten of problemen niet te bespreken bij het brengen en halen van de kinderen, zelfs een kleine woordenwisseling kan voor kinderen heel emotioneel belastend zijn. Vaak bent u op dat moment ook dermate moe of emotioneel dat u dingen gaat zeggen die u later beter niet had kunnen zeggen. Bel liever even met elkaar als de kinderen naar school zijn of als ze in bed liggen.
- Als het praten met elkaar wat moeilijk gaat, probeer dan te overleggen door middel van een brief of email. Als de inhoud nogal emotioneel is, dan is het verstandig om de brief of email eerst te schrijven, en een dag later nog eens te lezen, voor u het verzend. Dit geeft u de mogelijkheid om uzelf voor de valkuil van het luchten van uw hart naar uw ex-partner toe te behoeden. Blijf respect voor elkaar in het oog houden. Ga niet boven uw ex-partner staan, lees hem of haar niet de les, maar probeer op hetzelfde niveau als samenwerkende ouders te blijven staan.
- Ook is het een probleem dat beide ex partners vaak hun enige machtsmiddelen in de strijd gooien tegen de ex partner. Voor de vrouw is dit vaak de omgangsregeling, voor de man vaak de alimentatie. Deze strijd loopt meestal zo uit de hand dat enige vorm van samenwerking zonder tussenkomst van de rechtbank of hulpverlening niet meer mogelijk is. Bedenk dat alle negatieve energie die hier in gaat zitten ook op een leuke wijze gebruikt kan worden.
- Probeer kinderen vanaf een jaar of 8 in het overleg over de omgangsregeling te betrekken. Luister als ze zelf aangeven dat ze op een bepaald weekend liever thuis zijn, bijvoorbeeld voor een verjaardag en respecteer dit.
- Probeer in het bijzijn van de kinderen niet slecht te praten over uw ex-partner en sta ook niet toe dat anderen dat in het bijzijn van de kinderen doen. Dit is het minimale respect dat u tegenover uw ex-partner kunt tonen in het belang van de kinderen.
- Als kinderen iets vertellen over de ex-partner, klagen over hun verblijf daar of over de nieuwe relatie, luister dan naar de kinderen maar wacht met uw oordeel tot u dit met uw ex-partner besproken heeft. Kinderen vangen soms dingen op die ze verkeerd opvatten of interpreteren waardoor een misverstand tussen twee ex-partners snel kan voorkomen.
- Als uw ex-partner een kind een straf geeft en het kind probeert dit te ontlopen door naar u te gaan, stuur het dan in overleg met uw ex-partner terug. Als u het ouderlijk gezag van de ander gaat ondermijnen, kan dit als een boemerang terug komen. De volgende keer staat u machteloos.
- Als kinderen problemen hebben met de nieuwe relatie van de ex-partner, probeer daar dan objectief te blijven en u zich daar niet in te mengen. Het is het probleem van uw ex-partner en niet dat van u. Het is vragen om problemen om zich als e ex-partners met de nieuwe relaties van de andere ex-partners te bemoeien, hoe goed de bedoeling ook is. (Zie ook nieuw samengestelde gezinnen.)
- Het is belangrijk dat beide ex-partners een nieuwe wijze van omgaan met elkaar aanleren op basis van overleg. Probeer open en eerlijk tegen elkaar te blijven en niet te stranden in verwijten over en weer. Probeer niet te blijven hangen in het verleden maar richt je op de toekomst. Als u de ellende van uw leven blijft verwijten aan uw ex-partner ontneemt u zichzelf de kans op een gelukkiger toekomst.
- Ooit zal er wel een tijd geweest zijn waarin u wel redelijk of goed met elkaar kon samenwerken, het is de kunst om dit weer opnieuw te ontdekken, eventueel met de begeleiding van een deskundige. Hierbij denk ik dan bijvoorbeeld aan het maatschappelijk werk.
Ex-partners hoeven tenslotte niet meer op alle terreinen met elkaar samen te werken. Het is vooral belangrijk duidelijke afspraken te maken als twee volwassen en verstandige mensen die elkaar met de nodige respect behandelen.
Tips voor de omgangsregeling.
Onderzoek heeft uitgewezen dat het belang van het kind het meest gediend is met een omgangsregeling met beide ouders en tegenwoordig is zelfs co-ouderschap de standaard regeling, tenzij er een door een deskundige beoordeeld is dat dit niet in het belang van het kind is. Vaak nemen moeders deze beslissing (zogenaamd in het belang van het kind) op eigen houtje. Op het Internet zijn veel trieste verhalen te vinden van mannen die na de echtscheiding als ultieme straf de kinderen kwijt zijn geraakt. Helaas is een goede omgangsregeling niet af te dwingen als een of beide ex-partners niet willen meewerken gaat het meestal fout. Onderzoek heeft echter uitgewezen dat kinderen door een goede omgangsregeling minder gedragsproblemen hebben en betere schoolprestaties leveren dan kinderen die geen contact meer hebben met een van de beide ouders.
Voor kinderen is het van belang dat zij een op een ongedwongen en onbevangen wijze contact kunnen houden en kunnen blijven houden van beide ouders en familie en kennissen. Zoals ik hiervoor al aangaf, is over de omgangsregeling wettelijk niet veel vastgelegd. Het is iets dat beide ouders zelf moeten invullen. Het is heel belangrijk dat er goede afspraken gemaakt worden zodat beide ex-partners weten waar ze aan toe zijn. Als het maken van afspraken moeilijk is vlak na de scheiding, kunnen deze afspraken in onderling overleg met bijvoorbeeld het maatschappelijk werk gemaakt worden. Wees niet bang om deze instantie in te schakelen, ze zijn er voor om U en de kinderen te helpen.
Voor kinderen is het ook vaak een vreemde gewaarwording dat ze ineens in een ander (vreemd) huis moeten slapen. Vaak zitten ze emotioneel al in de knel omdat hun beide ouders waar ze veel van houden nu ruzie maken. In deze roerige begin periode is het voor de kinderen heel belangrijk dat de rust en regelmaat weer terugkeren. Door een goede omgangsregeling krijgen beide ouder ook de tijd om zonder de kinderen even tot rust te komen en de echtscheiding te verwerken. Doordat u zelf aan rust toekomt bent u ook in staat om de kinderen beter op te vangen. Een goede omgangsregeling is dus in ieders belang.
In het begin van de omgangsregeling zie je vaak dezelfde problemen die vaak niet uit onwil maar uit gebrek aan ervaring ontstaan. Met de beste bedoeling maken beide ex partners grote en kleine fouten. Veel van deze fouten zijn eenvoudig te vermijden:
- Een veelgemaakte fout in de begin periode is dat de verzorgende ouder (meestal de moeder) het kind probeert gerust te stellen door aan te geven dat het direct naar huis mag komen als er iets is. Hoe goed dit ook bedoeld is, het kind krijgt onwillekeurig de boodschap dat het eng is bij de andere partner. Ook ontneemt u de andere partner compleet het gezag, omdat kinderen onder elke vorm van bestraffing uit kunnen komen door naar de andere ouder te gaan. Dit kan als een boemerang bij uzelf terugkomen als ze onder uw gezag proberen uit te komen door naar de andere ouder te gaan. (Boemerang effect)
- Als kinderen met een weekendtas of koffer bij de andere ouder komen versterkt dit het gevoel van het logeren, in plaats van het ook wonen bij de andere ouder. Het is dan ook erg belangrijk dat het kind ook bij de niet verzorgende ouder zijn eigen plek en eigen spullen heeft. Dit versterkt de band die kan ontstaan met het tweede thuis.
- Gescheiden moeders klagen vaak over kleding die vuil of kapot of helemaal niet terug komt. Gescheiden vaders klagen weer vaak dat de kinderen weer niet genoeg of verkeerde kleding bij zich hebben. Dit is vrij eenvoudig op te lossen doordat de man voor de kinderen in zijn huis voor beperkte kleding zorgt. Het gaat dan bijvoorbeeld om nachtkleding en ondergoed. Een beetje kleding aanschaffen kost niet zoveel geld en kan heel veel problemen voorkomen. Ook kan de ene ex-partner wat oude kleding die over is meegeven aan de ander zodat de kinderen daarin kunnen spelen. Verder is het belangrijk dat de kinderen niet met een tas vuile was naar huis gaan. Zorg dat de kleding gewassen is, of laat de kinderen als ze bij u komen andere kleren aantrekken en ze voor het terug gaan weer de kleren aantrekken waarin ze gekomen zijn. Dit voorkomt veel problemen.
- Toon belangstelling voor wat het kind voelt en probeer zoveel mogelijk tijd te besteden aan de kinderen en met ze te praten. Praat echter alleen met het kind over de scheiding als het kind zelf aangeeft dat het daar over wil praten.
- Probeer niet het leed voor het kind te compenseren met veel cadeautjes, kleding of overdreven bezorgdheid. Een pretpark ouder is niet in het belang van het kind en bovendien kunt u dit niet eeuwig volhouden, of het kind zal verwend worden met alle gevolgen van dien. Probeer er te zijn als het kind u nodig heeft en probeer het rust en stabiliteit te geven.
- Als het kind een keer niet veel zin heeft, laat het dan zijn gang gaan. U moet niet te veel willen als de kinderen bij u zijn en zeker uzelf niet opdringen. Dit voorkomt een hoop teleurstelling en frustratie voor zowel u als het kind.
- Probeer concurrentie met de andere ouder te vermijden, dus vragen wie het liefste is of waar ze het beter naar hun zin hebben vermijden.
- Probeer open te staan voor het verhaal van het kind maar probeer het kind niet uit te horen over de situatie bij de andere ouder. Dit is voor veel mensen echt moeilijk om niet te doen. Als het kind met verhalen over de andere ouder komt (zeker pubers) probeer dan rustig te blijven en niet onmiddellijk een standpunt in te nemen. Overleg eerst met de andere ouder, kinderen kunnen zaken soms heel anders beleven. Soms maken kinderen ook een beetje gebruik van de situatie om bijvoorbeeld wat extra aandacht te krijgen. Pubers zetten zich af en proberen hun eigen weg te gaan, het is van groot belang dat ex-partners zeker in deze periode consequent en in overleg blijven.
- Leg het kind geen zwijgplicht op of vraag het niet om iets voor de andere ouder te verzwijgen of te liegen. Hierdoor brengt u een kind alleen maar in een loyaliteit conflict. Zeker kinderen praten hun mond snel voorbij en de andere ouder zal zeker denken dat u iets te verbergen heeft. Kinderen zullen zich schuldig voelen als ze per ongeluk hun mond voorbij gepraat hebben. Accepteer dat kinderen open een eerlijk moeten kunnen blijven.
- Probeer u niet te bemoeien met de regels of bestraffing van de andere ex-partner. Na de scheiding bouwen beide ex-partners een nieuw leven op met hun eigen regels en afspraken. Probeer deze te respecteren ook als kinderen klagen. Bij pappa mag ik dit wel of bij mamma mag ik zo laat thuis komen. Het beste is om naar het kind aan te geven dat het maar moet accepteren dat er bij beide huizen andere regels zijn. Dit kan soms in zijn of haar (of uw) voordeel zijn en soms in het nadeel. Als beide ouders consequent blijven is dit voor het kind en de ouders de meest stabiele situatie.
- Probeer spanningen bij het halen of brengen te voorkomen. Als u beide de emoties nog niet goed onder controle heeft kunt u het brengen ook overlaten aan een goede vriend of familielid. Doe dit niet uit gemakzucht maar alleen als het voor de kinderen rustiger en dus beter is.
- Maak het tijdelijke afscheid niet emotioneel, u bent volwassen en de kinderen zijn er niet bij gebaat dat ze dit soort emoties ook nog voor de kiezen krijgen. Zorg er voor dat de overgang voor de kinderen van het ene naar het andere huis zo ontspannen en natuurlijk mogelijk is.
- Overleg eerst met de andere ouder als het kind bijvoorbeeld op een sport gaat die ook in de tijd van de andere ouder ingrijpt of overleg eerst als het kind bijvoorbeeld een verjaardag feest heeft als het bij de andere ouder is. U kunt niet beslissen over de tijd van de andere ouder. Ook al woont u niet meer samen, zonder dit soort overleg zullen de kinderen de dupe worden.
- Blijf contact houden met de omgeving van het kind ook als ziet u het kind minder, het is het belangrijk te weten hoe het op school gaat en wie zijn vriendjes zijn. Ga dus regelmatig naar ouderavonden, eventueel samen met uw ex-partner, of maak zelf een afspraak. Informeer naar schoolresultaten en nodig eens een vriendje uit om te komen spelen of logeren. Maak tijd vrij voor het kind als het een uitvoering heeft, kortom blijf betrokken bij het leven van uw kind. Ook als de relatie met uw ex-partner (nog) niet zo goed is, geef uw ouder rol niet op.
- Als er weer een beetje goed overleg is tussen beide ex-partners heeft de formele omgangsregeling vaak heeft geen enkele waarde meer. Al snel zult u merken dat er van afgeweken gaat worden, en dat u telkens moet onderhandelen over een uurtje eerder of later of een ander dagje met de kinderen. Als beide ouders niet star zijn, kunnen de kinderen ook een op andere tijden bij de andere ouder zijn. Dit is niet alleen prettig voor de kinderen maar ook voor beide ex-partners die hun leven iets flexibeler kunnen inrichten.