Manipulatie of emotionele chantage in de liefde

In eerste instantie denken de meeste mensen bij liefde aan gevoelens die puur en oprecht zijn en aan fijne gevoelens, eerlijkheid en zorgzaamheid. Dit zal in een normale gezonde liefdesrelatie en in een normale gezonde kind / ouder relatie ook het geval zijn. Maar soms is liefde ook gebaseerd op emotionele afhankelijkheid en (soms onbewust) manipulerend gedrag. Sommige mensen gebruiken verkeerde sociale vaardigheden zoals wegcijferen, zelfopoffering en de slachtofferrol om liefde en loyaliteit bijna af te dwingen. Vaak heeft de partner of het kind niet eens door dat het gemanipuleerd wordt omdat het hun eigen zorgzame gevoelens bevredigd. Ze doorzien het manipuleren niet omdat het vaak heel subtiel en zogenaamd uit overmatige liefde en zorgzaamheid en vanuit een vorm van slachtofferrol gebeurd. "Ik heb het best zwaar gehad in mijn leven maar heb me desondanks altijd volledig voor de kinderen ingezet" is een boodschap om door middel van schuldgevoel de liefde en aandacht van de kinderen te vragen.

In relaties komt het ook nog regelmatig voor dat een van beide partner zichzelf totaal afhankelijk gemaakt heeft van de ander voor het eigen geluk en dat de andere partner zichzelf opwerpt als ridder op het witte paard om de ander gelukkig te maken. Maar soms wil de ander helemaal niet gelukkig zijn en is de permanente depressie en zogenaamd ongelukkig zijn een vorm van liefde en aandacht krijgen waardoor deze partner eigenlijk helemaal niet anders zouden willen. De ridder op het witte paard partner kan het hele leven opofferen maar zal de ander nooit gelukkig kunnen maken omdat dat de andere partner geen andere sociale vaardigheden bezit om op een gezonde wijze liefde en aandacht te krijgen. Als zelfs het onderkennen hiervan en therapie niet helpt kan de ridder op het witte paard het een keer opgeven. Helaas lost dit het manipuleren niet op en kan dit na het verbreken van een relatie nog jarenlang doorgaan.

Misbruik door manipuleren met verdriet.

Een bewezen methode om liefde en aandacht te krijgen is het tonen van verdriet en huilen. Yvonne Kroonenberg beschrijft in een van haar boeken ook hoe ze deze techniek inzet als ze weer eens iets gedaan heeft waar haar verloofde nogal kwaad om kan worden zoals het in elkaar rijden van zijn auto. Ze geeft aan dat het pruillipje en een paar tranen voldoende zijn om voor alles vergeving te krijgen. Ook ik heb mijn grenzen met regelmaat zitten verleggen onder invloed van tranen bij een partner. Wanneer twee mensen een conflict hebben en er niet meer uitkomen kan één van beide partijen het huilen en verdriet hebben in de strijd gooien. Dit roept bijna onmiddellijk troostende en verzorgende gevoelens op bij de ander en omstaanders en iemand die al zoveel verdriet heeft kwets je niet extra. Dit is dus een zeer effectieve bescherming wanneer men onder druk komt te staan of zijn ongelijk of verlies moet toegeven. Wat ook zeer goed werkt is juist verdrietig zijn en ALLE schuld op zich nemen waardoor de ander (of anderen) dit ook weer zielig vinden en juist zullen bevestigen dat het NIET de schuld is van de verdrietige persoon, waarmee weer heel subtiel het doel bereikt is. In het geval van relaties is de partner die eerlijk en rationeel blijft vaak de boosdoener en de (over)emotionele partner die de tranen laat lopen vaak de persoon die sympathie zal krijgen en anderen aan zijn of haar zijde zal krijgen. Wanneer een relatie in dit stadium terecht is gekomen is er vaak nog weinig sprake van oprechte liefde, maar meer een gevecht om het gelijk en de aandacht.

Manipulatie tijdens het verbreken van een relatie.

Tijdens en na een echtscheiding of verbroken relatie komt manipuleren om liefde en aandacht te krijgen heel erg vaak voor. Uit angst de loyaliteit en de liefde van de kinderen te verliezen gaan mensen soms erg ver met het subtiel emotioneel manipuleren. Door kinderen op subtiele wijze op te zetten tegen de andere (ex) partner probeert men zelf een hechte band met de kinderen te houden en de ander juist te kwetsen. Zo'n subtiele manipulatie kan bijvoorbeeld een moeder zijn die, nadat de vader heeft aangegeven dat hij de vrouw wil verlaten, tegen de kinderen zegt: "papa gaat weg omdat hij niet meer van ONS houd". Met deze opmerking trekt ze de kinderen naar zichzelf toe ten koste van de andere ouder. Maar ook met een subtiele opmerking als: "als het eng is bij papa mag je altijd bellen, dan kom ik je wel ophalen", maakt de moeder subtiel duidelijk dat het "misschien" wel eng is bij papa waardoor het kind al van te voren met dit idee naar papa gaat. Als de man de ex-vrouw hier op aanspreekt kan ze gewoon zeggen dat ze alleen maar aan het belang van de kinderen denkt en dat ze dit juist voor de kinderen doet. Zo kan er misbruik gemaakt worden van zogenaamde liefde voor een kind om stiekem toch te manipuleren. Deze vorm van (in mijn ogen) kindermishandeling komt helaas maar al te vaak voor. Ook heb ik diverse keren kunnen zien dat kinderen het opnemen voor de verdrietige ouder met als argument dat ene ouder de ander bewust verdriet doet. Kinderen doorzien helaas niet snel dit soort manipulatie waardoor subtiel een wig tussen de vaak goed bedoelende andere partner en de kinderen geplaatst kan worden.

De betuttelende ouder.

De over-betuttelende ouder heeft (zogenaamd) het beste voor met het kind, doet alles voor het kind, neemt het kind alles uit handen en staat altijd voor het kind klaar. Op zich lijkt dit heel nobel maar ze ontnemen het kind de weg naar zelfstandigheid en ze proberen zo het kind aan zich te blijven binden door een soort van afhankelijkheid te creëren en dit in stand te houden. Ze ontnemen het kind de mogelijkheid om dingen zelf doen en op hun eigen manier ervaren, ervan te leren en misschien wel te vallen om weer op te staan. Wanneer het kind zich uiteindelijk toch probeert los te maken gaan veel van deze ouders over op het schuldgevoel werken in de vorm van "is dit nu mijn beloning na alles wat ik voor je gedaan heb". Deze boodschap zullen ze niet zo expliciet uiten maar via subtiele boodschappen duidelijk maken aan het kind dat zich door schuldgevoel weer moeilijk los zal kunnen maken van de manipulerende ouder.

De slachtoffer ouder.

Nog een stap erger is de ouder die zichzelf (vaak subtiel) in de slachtofferrol drukt om daardoor via het opwekken van schuldgevoel en zorgzame gevoelens kinderen en of de partner aan zich te binden. De ouder zal zichzelf door (zogenaamd) zelfopofferend gedrag, zielig doen of zelfs openlijk de schuld op zich nemen er voor zorgen dat het kind of te partner geen kritiek of commentaar durft te geven want je trapt iemand toch niet verder de grond in. Ook zorgen ze er zo voor dat ze zelf alle liefde en aandacht krijgen via hun slachtofferrol wat uiteindelijk een soort van enige overlevingsstrategie kan worden. Deze mensen zijn zeer goed in lijden en ervaren het als een vorm van ultieme bevrediging. Het leven zit ze zo tegen en ze doen zo goed hun best en willen het zo goed doen, maar alles zit ze altijd tegen. Ze zeggen dat ze ondanks alles toch optimist zijn en dat anderen vaak veel bewondering hebben hoe ze zich door moeilijke tijden heen slaan. Dit is zichzelf indirect een klopje op de schouders geven want ze zeggen het zelf niet maar anderen zeggen het. Door zich zo te gedragen, binden ze de partner en kinderen aan zichzelf en straffen ze deze ook even subtiel voor hun zogenaamde zelfzuchtige gedrag wanneer ze zich los proberen te maken van deze manipulatie. Dit is geen echte liefde op basis van oprechtheid maar afgedwongen liefde op basis van schuldgevoel.

Wat kunt u ertegen doen.

Mijn eigen ervaring is dat vechten tegen een martelaar niet zal helpen, ondanks dat u volkomen gelijk kunt hebben bent u bij voorbaat al de verliezer omdat u iemand verdriet doet. De martelaar zal bij voorbaat de sympathie van bijvoorbeeld de vrienden of de kinderen hebben waardoor u automatisch de grote boosdoener zult worden. Wat ik weet dat wel helpt uit eigen ervaring is proberen het manipulerende gedrag te doorgronden en er niet in mee te gaan. Door begripvol en rustig de manipulatie af te wijzen ontneemt u de ander de manipulerende macht. Zeg gewoon: ik begrijp het volkomen en vind het ook erg jammer, maar helaas... enz. Door uzelf begripvol op te stellen en vooral niet uzelf boos te laten worden, ontneemt u de ander de manipulerende kracht. Wanneer u echt niet kunt ontsnappen aan manipulatie in een liefdesrelatie of ouder / kind relatie dan kan psychotherapie een oplossing zijn om er op een goede wijze los van de komen.

Hoe kunt u omgaan met emotionele chantage of manipulatie.

Als u eenmaal de techniek van de emotionele chantage doorziet kunt u proberen dit beëindigen. Mensen die de techniek van emotionele chantage bewust of onbewust gebruiken lijken vaak sterke persoonlijkheden. Vaak zijn het gewoon mensen die hun zin willen doordrijven en geen andere techniek tot hun beschikking hebben of de makkelijkste weg van chantage of manipulatie kiezen. Vaak hebben ze een laag zelfbeeld en kunnen ze slecht omgaan met tegenspraak. Soms zijn ze zelf heel erg bang om te verliezen wat ze hebben. Ze beschuldigen hun slachtoffer vaak van egoisme, gevoelloosheid en egocentrisch gedrag zonder te realiseren dat dit juist eigenschappen zijn die ze zelf sterk hebben.

Als u realiseert dat u slachtoffer bent van emotionele chantage of manipulatie moet u eerst goed nadenken of u deze situatie wilt voortzetten of er iets aan wilt veranderen. U moet zich realiseren dat u slachtoffer bent maar ook dat u een eigen aandeel hebt in de situatie omdat u onbewust akkoord gegaan bent met uw rol. Meestal is deze situatie gedurende een langere tijd ontstaan en het kan ook veel tijd kosten om het weer te veranderen. U moet eerst realiseren dat de ander uw toestemming nodig heeft om u te kunnen manipuleren, dus u heeft uiteindelijk zelf de touwtjes in handen. Het is heel belangrijk om niet terug te chanteren, dit heeft een machtsstrijd met alleen verliezers tot gevolg.

Als u merkt dat de ander u probeert te manipuleren kunt u een aantal dingen zeggen en doen.

Leg geen verklaring af of geeft geen uitleg maar zeg gewoon "ik wil dat niet" of "ik voel dat niet".
Ga niet in zelfverdediging maar zeg gewoon "jammer dat je het zo opvat".
Laat uzelf niet intimideren zeg gewoon "als je gaat schreeuwen luister ik helemaal niet" of "je bent nu nogal kwaad, we praten wel verder als je weer wat kalmer bent".
Laat u niet verleiden tot een zinloze discussie en zeg gewoon "Blijkbaar zien wij de dingen toch anders" of "ik heb daarover een andere mening".

Als het gesprek echt uit de hand loopt ga dan gewoon even ergens anders zitten en negeer de ander even tot deze weer tot rede of rust is gekomen. U bent niet verplicht te luisteren naar de ander, u bepaalt zelf of u wilt luisteren of niet. Negeer kleinerende opmerkingen over weer weglopen voor problemen als u even niet wilt luisteren, hiermee probeert de ander toch op uw gevoel te werken en u te verplichten toch naar hem of haar te luisteren. U bepaalt zelf of u wilt luisteren of niet, daarmee breekt u de macht van de ander.

Denk er aan dat u iets heel redelijks vraagt, namelijk dat de ander stopt met het manipuleren. Als u weigert toe te geven of te onderhandelen volgt waarschijnlijk een periode dat de ander gaat zitten mokken. Dit is het moment om sterk te blijven tot de ander het probleem op een volwassen en redelijke wijze kan bespreken. Als de ander probeert zijn zin te krijgen door mokken of negeren dan moet u dit volledig negeren en op geen enkele wijze laten merken dat dit u iets doet, anders heeft de chanteur alsnog succes. Als u bang bent dat nu de relatie of vriendschap stuk gaat denk er dan aan dat dit minder erg is dan het stukgaan van de relatie met uzelf.

Denk er aan, u bent belangrijk genoeg om met respect behandeld te worden, u bent baas over uw eigen leven.

Forum

Op deze website staat ook een forum waar u nog meer kunt lezen en kunt reageren.

Boeken over emotionele manipulatie of emotionele chantage.

Manipulatie - Van marionet tot regisseur. De auteur, van huis uit arts die later ervaringen heeft opgedaan als bedrijfsadviseur en opleider, geeft in dit boek een overzicht van manipulatietechnieken en contrastrategieen. In de eerste hoofdstukken worden de algemene principes van manipulatie uitgelegd: wat het is, hoe het werkt, waarom het werkt en wie het gebruikt. In de daarop volgende hoofdstukken worden aan de hand van voorbeelden de basiselementen van manipulatie uitgelegd, hetgeen uiteindelijk in een overzichtelijk schema wordt samengevat. Vervolgens worden de contrastrategieen behandeld. Het begint bij herkenning van manipulatie, herkenning van manipulatietactieken, gevolgd door de tegenzetten die men kan doen. Tot slot wordt ingegaan op speciale omstandigheden, zoals discussies, verkoopsituaties en onderhandelingen. Het boek is helder geschreven en bruikbaar voor een brede doelgroep.

Manipuleren kun je leren - controle over anderen en jezelf! In dit gemakkelijk en helder geschreven boek wordt uitgebreid ingegaan op het belang en de wijze van beinvloeden en manipuleren van andere mensen. Ook gaat de auteur, die zich 'lichaamstaalexpert' noemt, in op manieren om jezelf te manipuleren zoals het vergroten van zelfinzicht en beinvloeding van de eigen emoties. Onderwerpen die in heldere taal in aan de orde komen, zijn onder meer communicatie, het scheppen van verwachtingen, overtuigen door sympathie, het luisteren naar anderen, de wijze van samenwerking met anderen en talloze manipulatietechnieken (zoals 'verdeel en heers' en het doen van onmogelijke voorstellen). Het boek bevat talloze (deels vanzelfsprekende) tips die vooral bruikbaar zijn in werkverhoudingen. Het boek bevat tevens literatuurtips. Om dit boek te lezen is voorkennis geen vereiste.